10 opmerkelijke feiten over water

Nederland is gastland voor de internationale viering van Wereldwaterdag (WWD) vandaag 22 maart. Dit jaar staat Wereldwaterdag in het teken van Water Samenwerking. Er is voor dit thema gekozen omdat 2013 door de VN is uitgeroepen tot het internationale jaar van samenwerking op het gebied van water. Kopstukken van de Verenigde Naties (VN), maatschappelijke organisaties (waaronder jongeren), regeringen en de private sector komen naar Den Haag om het belang van samenwerking op het gebied van water als fundament voor vrede en duurzame ontwikkeling te onderstrepen en bespreken.
Minister Ploumen van Buitenlandse Zaken neemt vandaag de slotverklaring in ontvangst. Samen met minister Schultz van Infrastructuur en Milieu en prins Willem Alexander spreekt zij met vertegenwoordigers uit Afrika en het Midden-Oosten. Schoon water staat hoog op de politieke agenda omdat het verschrikkelijk belangrijk is. Waarom? Zie hieronder 10 opmerkelijke feiten.
1. Bijzondere eigenschap van water zorgt voor leven
Bij een standaard atmosferische druk en ongeveer vier graden boven nul heeft water zijn grootste dichtheid. Hierdoor is ijs minder dicht dan water en kan daar dus op drijven.  Kouder water zet uit, warmer ook. Hierdoor bevriest een watermassa van boven naar beneden. Het ijs isoleert daarbij het vloeibare water eronder. Dit effect beschermt het leven in sloot en plas en speelde misschien zelfs mee bij het ontstaan van leven op aarde. Want diep onder dikke ijslagen en diep onder warm water kan water zich handhaven op een stabiele temperatuur van 4 °C.
2. Nederland importeert water
Waterrijke landen als Nederland importeren veel water, ook uit ‘droge’ landen. Dit zit in de spullen die we kopen en dingen die we eten. Voor de productie van een spijkerbroek is bijvoorbeeld 10.000 liter water nodig. Zelf kun je deze verkwisting helpen indammen door zuinig op je spullen te zijn, of producten te kopen met een lage watervoetafdruk. Bamboekleding kost bijvoorbeeld minder water. Ook zijn er spijkerbroekenmerken die duurzaam geteelde katoen gebruiken.
3. We eten steeds meer water
Omdat wereldwijd steeds meer mensen vlees eten in plaats van granen en rijst, groeit ons waterverbruik. Voor de productie van 1 kilo rundvlees is 15.000 liter water nodig, voor rijst maar 3.500 kg. De grootste invloed op het groeiende waterverbruik in de afgelopen 30 jaar was deze verschuiving in het dieet. Minder vlees en zuivel eten helpt dus ook water te besparen.
4. Mazahua-water
Mexico-stad is gebouwd op een drooggelegd meer. De stad heeft watertekort, maar een van de beste bronnen van water is het Mazahuanetwerk, een ingenieus en oeroud systeem van kanaaltjes, vijvertjes en bekkens, aangelegd voor de komst van Columbus door het Mazahuavolk. Dit Indiaanse volk bedrijft landbouw in de omgeving van Mexico-stad. Het water van de Mazahua levert nog altijd 85% van de watervoorraad in Mexico city. Soortgelijke ingenieuze watersystemen legden Indianen aan in de Andes, vaak eeuwenoude structuren die lijken op Romeinse aquaducten en die nog altijd uitstekend werken.
5. Water is bijzonder veelzijdig
Water is een buitengewoon veelzijdige stof, het kent vele gedaantes en hoewel de chemische structuur heel eenvoudig is, zijn nog lang niet alle eigenschappen doorgrond. De vaste toestand van water bijvoorbeeld kent tenminste elf verschillende ijsfasen die optreden bij verschillende drukken en temperaturen. Elke temperatuur en druk heeft zijn eigen kristalstructuur. Zoals we weten komt water voor in de vorm van ijs, vloeistof en damp, maar  er is ook een toestand waarbij die drie tegelijk voorkomen. Dit heet het tripelpunt van water, dat optreedt bij een bepaalde druk (0,006 atmosfeer) en temperatuur (0,01 °C).
6. De grootste waterramp: Aralmeer
In 1960 was het Aralmeer nog de op drie na grootste binnenzee op aarde. 68.000 vierkante kilometer groot. Jaarlijks werd 40.000 ton vis gevangen, en het meer werd omringd door moerassen met een hoge biodiversiteit. Grootschalige irrigatie deed het meer sterk uitdrogen. Het werd een lugubere, stinkende put omgeven door woestijn en dorpen met een zieke bevolking. De drie staten die grenzen aan het meer sloegen rond 2003 eindelijk de handen ineen om de watervoorziening weer op peil te brengen. Onder andere door een dam is het peil alweer 24 meter hoger dan in 2007.
7. Veel mensen hebben geen toegang tot schoon water
85% van de wereldbevolking woont in de droogste helft van de planeet. 783 miljoen mensen hebben geen toegang tot schoon water en bijna 2,5 miljard geen toegang tot sanitaire voorzieningen. Deze feiten zetten wereldwijd vele organisaties aan het werk om putten te slaan in droge gebieden, sanitaire units op te zetten en de waterhuishouding in gebieden te verbeteren door ze opnieuw te beplanten met landbouwgewassen en bomen. Met succes.
8. Plastic soep bedreigt onze oceanen
In onze oceanen drijft een ‘soep’ bestaande uit een enorme hoeveelheid plastic afval die uiteindelijk in zee terecht gekomen is. Vissen eten dit giftige spul en zo komt het ook in ons voedsel. In de oceanen drijven plastic afvaleilanden ter grootte van hele landen. De Delftse student Boyan Slat heeft een oplossing bedacht: recyclingstations die op  vaste plaatsen drijven en het plastic verzamelen dat dankzij ronddraaiende zeestromen, gyres, vanzelf naar ze toe komt drijven. Het kost weinig energie omdat de stromen al het werk doen. Een andere oplossing bedacht het wasmiddelbedrijf Ecover, dat het plastic uit zee wil gebruiken om recyclebare flessen van te maken voor haar producten. Vissers gaan met speciale gereedschappen hiervoor het plastic uit zee opvissen.
9. Ook in Europa moeten we verdroging tegengaan
Spanningen rond water zullen ook in Europa toenemen. Voorspeld wordt dat rond 2070 het waterpeil van rivieren in de zomer waarschijnlijk met maximaal 80% zal dalen in Zuid-Europa en in sommige delen van Midden-en Oost-Europa. Als we niets doen. Er zijn volop technische mogelijkheden voorhanden om woestijnvorming en verdroging in die gebieden tegen te gaan en gebieden weer fris en groen te maken, zoals irrigatie en herbebossing. Als dat kan in de Chinese Gobi-woestijn, dat kan dit zeker in Europa.
10. Waterzuivering kan veel beter
Vervuiling kent geen grenzen. Tot 90% van het afvalwater in ontwikkelingslanden stroomt ongezuiverd in rivieren, meren en zeer productieve kustgebieden, bedreigend gezondheid, voedselzekerheid en toegang tot veilig drinkwater en zwemwater Meer dan 80% van het gebruikte water wereldwijd wordt niet ingezameld of behandeld. De oplossing ligt voor de hand: meer waterzuivering. Water kan met relatief eenvoudige middelen worden gezuiverd, zoals distillatie met zonne-energie of modderfilters.
Bron: UNwater.org
Lees ook
Laat je niet in de luren leggen, zo krijg je échte groene stroom uit Nederland
Delftse student bedenkt oplossing voor plasticsoep 
Ecover bedenkt oplossing voor plastic uit zee