Voedselverspilling: 14 tips om er iets aan te doen

Zeker 15% van het eten dat we kopen, belandt in de afvalemmer. Jaarlijks komt dat neer op 40 kg voedsel per persoon, dat we weggooien. Omgerekend is dat gemiddeld 145 euro per jaar per persoon, dat in de kliko verdwijnt. Wereldwijd wordt ruim één derde van het eten verspild. Hoe komt dit toch en wat kunnen we doen aan deze voedselverspilling?

Bij de boeren en in de fabriek

Voedselverspilling komt in de hele voedselketen voor. Het begint vaak al bij de boeren. Soms mislukt er een oogst, maar het komt ook voor dat een partij wordt afgekeurd vanwege teveel bestrijdingsmiddelen. Ook tijdens het transport gaat er wel eens wat mis, waardoor de voedingsmiddelen niet op tijd de bestemming bereiken. Vaak moet het dan weggegooid worden. Ook in de fabrieken komt het regelmatig voor dat batches bewerkte voeding niet binnen de marges vallen en afgekeurd moeten worden. Als er bijvoorbeeld in Duitsland een stukje plastic in één Marsreep wordt gevonden, laat Mars Nederland alle Marsen, Milky Ways en Snickers uit de hele wereld teruggeroepen en vernietigen.

In de supermarkt

Ook in de supermarkt wordt veel weggegooid. Wat vaak gebeurt, is dat producten te lang blijven liggen en tegen de houdbaarheidsdatum aanlopen. Supermarkten maken dan een rekensommetje en gooien artikelen die bijna over datum zijn weg en geven ze niet gratis mee aan klanten. Er zijn zwervers die elke dag riant eten uit de vuilnisbakken achter de supermarkten.

Hier zijn overigens wel ontwikkelingen in. Zo is de Albert Heijn deze maand begonnen met een proef met ‘dynamisch afprijzen’. Hierbij worden producten automatisch afgeprijsd: hoe korter op de houdbaarheidsdatum, hoe hoger de korting. De proef vindt op dit moment alleen nog plaats in Zandvoort bij vis en gevogelte, maar als het succesvol blijkt, wordt het verder uitgerold.

In de horeca

Ook in de horeca wordt veel weggegooid, omdat de keuzes van klanten vaak lastig te voorspellen zijn. Ik sprak laatst een eigenaar van een restaurant die groot had ingekocht en veel personeel had staan om de drukte met het mooie weer op te vangen. Toen betrok het weer onverwacht rond 17 uur en het terras liep binnen een kwartier leeg. Daardoor zat hij met overbodig personeel en gigantische hoeveelheden voedsel waar hij geen kant mee op kon.

Restaurant Instock (oa in Amsterdam en Utrecht) koken al jaren met verspild voedsel. Deze week lanceerden ze een nieuw initiatief: de Instock Market, een online marktplaats tegen voedselverspilling. Hier verbinden ze overschotten en imperfecte producten aan chefs uit de horeca. Zo hopen ze een nieuwe slag te slaan om voedselverspilling op de menukaart tegen te gaan.

Het systeem

Een probleem van voedselverspilling is, dat we daardoor ook veel water en olie verspillen. Eigenlijk is er voldoende voedsel op aarde, het is alleen oneerlijk verdeeld. Dit zien we ook terug bij het financiële systeem, waarbij 26 rijkste mensen ter wereld samen net zoveel geld bezitten als de 3,8 miljard armste mensen van onze planeet. Er is dus genoeg geld voor iedereen, het is alleen oneerlijk verdeeld.

We hebben helaas niet alle factoren in de hand, maar er is veel wat we zelf kunnen doen om voedselverspilling tegen te gaan.

De 14 tips tegen voedselverspilling:

• Producten met een THT, tenminste houdbaar tot, zijn vaak nog lange tijd na het overschrijden van de datum prima te gebruiken. Vooral houdbare voedingsmiddelen, zoals rijst, lenen zich hier goed voor. Verwar de THT- niet met de TGT-datum. TGT staat voor ‘te gebruiken tot’ en die staat op kort houdbare artikelen.
• Gooi restjes niet weg, maar eet ze de volgende dag op. Invriezen kan ook, om vervolgens op zaterdag alle restjes als een soort van tapas te eten. Vroeger hadden we woensdag gehaktdag en nu zaterdag kliekjesdag?
• Als je een onregelmatig leven hebt, kun je ook vaker kiezen voor diepvriesvoeding. Deze kun je benutten wanneer nodig, maar ook nog laten liggen wanneer het allemaal anders loopt dan gepland. Diepvries bevat naar verhouding vrij veel vitaminen en mineralen. Omdat verse voeding vaak al dagen oud is heeft het veel verloren aan voedingswaarde.
• Gebruik een maatbeker die aangeeft hoeveel je per persoon nodig hebt. Zo voorkom je dat je te veel klaarmaakt.
• Durf in een restaurant om een ‘doggy bag’ te vragen wanneer je voedsel over hebt. Deze gewoonte is overgewaaid uit Amerika en raakt in ons land inmiddels redelijk ingeburgerd. Eind vorig jaar bleek nog dat 41% van de Nederlanders wel eens met een ‘doggy bag’ naar huis gaat. In 2015 was dit nog maar 31%. Kortom: er zit vooruitgang in.
• Plan de maaltijden enkele dagen vooruit. Doe vervolgens boodschappen met een lijstje, zodat je het aantal impulsaankopen vermindert. Met een volle maag boodschappen doen helpt ook. Probeer aanbiedingen zoals ‘3 halen 2 betalen’ op producten met een korte houdbaarheidsdatum te weerstaan.
• Kijk voor het boodschappen doen even in de kasten wat je allemaal nog in huis hebt, zodat je weet wat je nog kunt benutten. Zo koop je niets dubbel.
• Koop voedingsmiddelen met een korte houdbaarheidsdatum als je weet dat je iets dezelfde dag op gaat maken.
• Verdiep je in hoe je voeding het beste kunt bewaren. Brood wordt in de koelkast heel snel oud door uitdroging, maar blijft heerlijk vers in de diepvries. De meeste groente en fruit blijft juist weer langer goed in de groentela van de koelkast.
• Durf ook minder mooie groente en fruit in je mandje te leggen. Als niemand ze koopt, worden ze uiteindelijk weggegooid. Qua voedingswaarde zijn ze net zo gezond.
• Zet je koelkast ietsje kouder en controleer de temperatuur. Tussen de 4 – 6 graden is ideaal om het meeste voedsel langer goed te kunnen houden.
• Als je toch te veel van iets hebt, kun je het meestal verwerken in een gerecht dat je kunt invriezen. Als je veel rijpe bananen hebt, kun je bijvoorbeeld bananenbrood bakken en dat in plakjes invriezen voor de lunch.
• Bekijk wat er het langste in de koelkast ligt en verwerk dat in het avondmaal. Dat is het principe van first in, first out.
• Gebruik je zintuigen. Als je twijfelt of iets goed is, bekijk het dan goed en ruik eraan. De reuk vertelt meestal veel over de staat van de voedingsmiddelen.

Een bekende van mij vertelde dat hij enkele jaren geleden met zichzelf had afgesproken om een maand lang geen voedsel weg te gooien. Dat is gelukt en nog altijd gooit hij niets, maar dan ook niets weg. Door er slim mee om te gaan hoeft hij niets meer weg te gooien. Het kan dus wel, het is een kwestie van bewustzijn. Hopelijk heb ik je door deze blog wat bewuster gemaakt en wordt er straks minder eten in het huishouden weggegooid. In ieder geval heb ik mezelf weer wat bewuster gemaakt, want ook bij ons kan het beter…

Heb jij nog tips om voedselverspilling tegen te gaan? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.