E.Coli bacterie, meestal onschadelijk, soms dodelijk. Foto: wikimedia commons

E.Coli bacterie, meestal onschadelijk, soms dodelijk. Foto: wikimedia commons

hetkanWel-blogger Rozemarijn bouwt aan een eetbaar bos in Frankrijk. Op een stuk grond van 20 hectare in de Dordogne probeert ze, samen met haar partner, de principes van permacultuur in de praktijk te brengen. Ook in haar Haagse achtertuin tuiniert ze er op los. Op hetkanWel doet ze verslag van haar belevenissen én schrijft ze over “gezonde voeding van grond tot mond”.

Het zijn vooral de bacteriën in onze darmen die zo belangrijk zijn voor onze gezondheid. Zonder dat we het door hebben leven er triljoenen micro-organismen gezellig symbiotisch met ons samen. Gemiddeld draagt een gezonde volwassene zo’n 1,5-2 kg aan bacteriën mee in de darmen! Die bacteriën vormen in je darmwand een natuurlijke barrière tegen indringers. Je darmen hebben immers een open verbinding naar buiten. En daar kunnen dus vrij makkelijk allerlei slechte bacteriën, parasieten, gif of anderszins ongewenste indringers naar binnen komen. Goede bacteriën geven een soort antibiotische stoffen af om virussen en slechte bacteriën te doden. Ook geven ze zuren af waarmee ze de PH verlagen tot een waarde van 4-5. Daar kunnen pathogene microben slecht in groeien. Een gezonde darmflora kan ook giftige stoffen uit ons eten neutraliseren. Ze absorberen bijvoorbeeld kankerverwekkende stoffen en maken ze inactief.

Lees ook
Gezond met onkruid
De gezonde voordelen van rode vruchten
Notensmoothie met amandelmelk

De goede bacteriën in onze darmen hebben zelfs een directe link met ons immuunsysteem. De neurologe Dr. Natasha Campbell, die een boek schreef over de relatie tussen gezonde darmen en een gezond lichaam, noemt het spijsverteringssysteem dan ook de wieg van het immuunsysteem. Zo activeert bijvoorbeeld de bifidobacterie het aanmaken van één van de belangrijkste groep immuuncellen: lymfocyten. Bij een gezond darmsysteem zit de darmwand er vol mee. Maar ook andere immuuncellen zoals neutrophils en macrofagen kunnen hun werk niet goed doen als er een gebrek aan goede bacteriën is.

Ook is de goede darmflora enorm belangrijk voor het opnemen van de voedingsstoffen uit ons eten door de darmcellen. De darmbacteriën zorgen voor een groot deel voor de voeding van de darmcellen. Als dat proces verstoord wordt, kan de voeding niet meer goed voorverteerd worden door de enzymen op de darmcellen. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij mensen die last hebben van gluten of melkeiwit. Die eiwitten komen dan in hun geheel in de bloedbaan vanwaar ze vooral een verkeerde invloed hebben op de hersenen en het immuunsysteem.

Goede en slechte bacteriën

Bij de meeste mensen is de darmflora er slecht aan toe. Denk voor symptomen van een slechte gesteldheid van het verteringssysteem aan: een opgezette buik, diarree, verstopping, winderigheid, eetproblemen, een geïrriteerde darm. Het moderne dieet vol suiker en snelle koolhydraten sluit helaas niet echt aan bij de smaak van de (goede) bacteriën die in onze darmen leven. Andere bacteriën en schimmels zijn wel echte zoetekauwen. Maar dat zijn nou net diegenen die we níet willen hebben. Denk aan candida, als één van de bekendste lastpakken. In een ideaal darmmilieu krijgen die geen kans door alle goede bacteriën die de overhand hebben.

In grote lijnen zijn er drie groepen bacteriën:

1. Essentiële of goedaardige bacteriën. Dit is de grootste en belangrijkste groep. Het zijn de bacteriën die bij ons horen. Allemaal met handige roepnamen zoals bifidobacteria, lactobacteria, peptostreptococci en varianten van E.coli. Deze goede E.coli varianten zijn trouwens heel belangrijk in onze darmen. Het is de beste manier om je te beschermen tegen de schadelijke E.coli varianten. Verder helpen ze o.a. lactose te verteren en produceren ze ook vitaminen, waaronder het belangrijke B12.

Babies worden geboren met min of meer steriele darmen. Ze krijgen het meeste van hun darmflora van de moeder bij de geboorte en door borstvoeding (kinderen die borstvoeding hebben gehad hebben over het algemeen dan ook betere darmflora dan flesgevoerde babies). Best belangrijk dus dat moeders darmflora goed op orde is. Zo niet, dan heeft het kind een grotere kans op astma, eczeem, allergieën en andere aandoeningen. Bovendien speelt een goede populatie van het darmsysteem met gezonde bacteriën een cruciale rol in de volgroeiing van het immuunsysteem.

2. Opportunistische bacteriën. Hier zijn heel veel verschillende soorten van en de samenstelling verschilt per individu. Als het goed is zijn ze in de minderheid en worden onder controle gehouden door de goedaardige bacteriën. In dat geval kunnen ze zelfs behulpzaam zijn bij de vertering. Als ze echter de overhand krijgen kunnen ze tot verschillende gezondheidsproblemen leiden. De samenstelling van deze bacteriën bepaalt mede voor welke ziektes we vatbaar zijn. De bekendste is candida, maar die is nooit alleen. Candida is echter zo succesvol omdat die niet dood gaat door de gebruikelijke antibiotica. Bovendien floreert candida op suiker en bewerkte koolhydraten. Daaraan meestal geen gebrek in ons dieet. Candida maakt onder andere de celwanden van de darm kapot wat kan leiden tot een lekkende darm. Dat is dan weer het begin van voedselallergieën.

3. Passerende flora. Dit zijn bacteriën die we dagelijks met ons eten en drinken binnenkrijgen. Als onze goede bacteriën gezond zijn vormen de passerende flora geen probleem. Ze passeren gewoon onze darm. Als onze goedaardige bacteriën echter niet goed werken, kunnen deze passerende flora ziektes veroorzaken.

Dit is deel 2 van een serie artikel over de relatie tussen je darmen en je gezondheid. Deel 1 vind je hier: “Ziek zijn (ook in je hoofd) begint in je darmen”. Deel 3: Moderne levensstijl funest voor darmflora. Deel 4 vind je hier: Gezonde darmflora met het GAPS dieet