Met aquaponics zie je zelf of voedsel echt vers, gezond en duurzaam is

Voedsel kopen in de supermarkt is makkelijk en goedkoop. De vraag of het duurzaam is en zelfs waar het vandaan komt blijft ingewikkeld. Aquaponics maakt voedselproductie weer zichtbaar en daardoor is het veel gemakkelijker om te beoordelen of iets echt duurzaam is. Je vertrouwt op jezelf en niet op een aantrekklijk ogend keurmerk.

Iedereen wil de juiste voedselkeuze maken.

Gezond, duurzaam, lekker en goedkoop. Vooral goedkoop voedsel lijkt voor de Nederlandse consument erg belangrijk: minder dan een vijfde van het inkomen wordt besteed aan voedsel. Om goedkoop te kunnen aanbieden moet een supermarkt grote inkoopkracht hebben. Daarmee worden op de wereldmarkt ruwe ingrediënten grootschalig ingekocht worden voor een lage prijs. Dan vindt de waardevermeerdering plaats. In een verwerkingsindustrie wordt met ingenieuze menging, een aantrekkelijke verpakking en pakkende promotie een scala aan producten aantrekkelijk gemaakt. Zo kost bijvoorbeeld een kilo voorgebakken friet 50 eurocent maar krijgt de boer slechts 5 eurocent voor zijn kilo aardappelen (bron PA). We kunnen ook zelf aardappelen schillen, snijden, koken en voorbakken maar dat duurt lang en tijd kost in het moderne leven geld. De supermarkt biedt precies aan wat de consument wil: goedkoop, kant-en-klaar. In hoeverre is het ook vers, gezond en duurzaam?

Vers is een betrekkelijk begrip

Bijvoorbeeld dat vis niet bevroren geweest is of dat brood kortgeleden afgebakken is. Het is een vergissing dat vers van dichtbij komt of dat het rijp geplukt is. Neem de bananen die uit midden-Amerika overvaren en ondertussen van groen naar geel kleuren. Vers is wel altijd verweven met houdbaarheid en dat is voor de supermarkt erg belangrijk. Verse producten bederven sneller dus worden er meer van weggegooid. Beter houdbaar voedsel betekent minder voedselverspilling en voor de supermarkt minder omzetbederf. In ons Europees voedselsysteem wordt 30% van al het voedsel weggegooid waarvan 20% in de supermarkt aanvoerketen en 10% door consumenten zelf (ter waarde van gemiddeld 350 euro per persoon per jaar). Van de groente & fruit en verse vis wordt zelfs bijna de helft weggegooid (bron: FAO). Om verspilling te voorkomen wordt voedsel houdbaar gemaakt door middel van toevoegingen, bijvoorbeeld met E-nummers. Deze hulpstofjes zijn door de EU uitvoerig onderzocht voor hun voedselveiligheid, maar zijn ze gezond? Vitamine C is zeker goed voor je lichaam maar is het dat ook in de synthetische vorm? Het antwoord is ingewikkeld. Het hele huidige voedselsysteem is ingewikkeld.

Keurmerken maken de juiste voedselkeuze makkelijk

Die geven snel aan of voedsel gezond is en of het duurzaam geproduceerd is, kortom, of het een verantwoorde keuze is. Die bewuste keuzes worden snel gemaakt want een gemiddelde consument doet tien keer per maand in een klein half uur boodschappen in de supermarkt (bron CBL). Met dit ritme wordt het merendeel van ons voedsel verzameld of gejaagd. De keurmerken maken met kleuren, logo’s en claims snel duidelijk of en hoe verantwoord iets is. Een logo is een heldere boodschap maar sterke vereenvoudiging van de werkelijkheid en dus ook van de vraag of voedsel duurzaam is. Want om te voldoen aan een keurmerk moet het product voldoen aan een hele lange reeks van voorwaarden en eisen. Die zijn per keurmerk verschillend en daarom lastig te vergelijken. Maar zelfs met zo’n uitgebreide procedure is er geen uitsluitsel of het voedsel echt duurzaam is. Jan vindt van wel en Kees vindt van niet, want duurzaam is dat niet gewoon een mening? Het keurmerk heeft nog een andere functie, het verlegt de verantwoordelijkheid en is daarom voor de supermarkt veel waard. Zo kan er bij een voedselschandaal de schuld verwezen worden naar de volgende speler in de aanvoerketen en blijft de imagoschade beperkt. Het opzetten van een keurmerk is bureaucratisch waardoor het veel tijd en geld kost. Maar als het eenmaal loopt is het gewoon een kwestie van vinkjes plaatsen bij de juiste hokjes, is dat wel verantwoord?

Aquaponics maakt de voedselkeuze overzichtelijker

Een aquaponics systeem staat in de buurt of in de achtertuin waardoor je kunt zien wat er gebeurt. De groente blijft groeien tot ze geplukt worden en dat is zo vers dat je verschil proeft. De enige voedselverwerking is het wassen van groente wat erg makkelijk en snel kan omdat ze niet zijn bespoten of bevuild met grond. Want groente groeit in aquaponics op voedingsrijk water waardoor er geen grond nodig is. De vissen zwemmen in hetzelfde water en kunnen elke synthetische toevoeging slecht verdragen. Dat maakt aquaponics altijd organisch, biologisch, duurzaam of hoe je het ook noemen wil. Een consument die voor aquaponics (producten) kiest komt vanzelf dichterbij het voedsel dat ze eten. Aquaponics voedsel zal altijd duurder zijn dan hetzelfde uit de supermarkt maar de beslissing of iets vers, gezond of lekker koop je daarvoor terug.

Lees hier meer over aquaponics geschiedenis, doe-het-zelf en elegante watertuintjes.

Nina Und Der Tomatenfisch
Nina Und Der Tomatenfisch. Bron Igb &Amp; Getekend Door Karin Waehner.