Dit boek zet plastic soup op de kaart

Een zeepaardje dat zijn staart om een wattenstaafje krult. Een gestorven albatros met een maaginhoud die bestaat uit plastic dopjes. Een wagen vol opgeblazen strandspeelgoed. Een berg rietjes. Het zijn prachtige foto’s in de Plastic Soup Atlas van de Wereld. En dat maakt het ook zo dubbel, zegt auteur Michiel Roscam Abbing van de Plastic Soup Foundation. “Het is een gruwelijk onderwerp waar mensen niet graag mee geconfronteerd worden. Daarom wilden we het aantrekkelijk presenteren met mooie foto’s en vormgeving, maar vooral ook door alternatieven en oplossingen te beschrijven.”

Plastic wordt door het milieubureau van de Verenigde Naties beschouwd als één van de grootste milieuproblemen van de wereld. En dat hebben we allemaal voor elkaar gekregen in een periode, die korter is dan een gemiddeld mensenleven, want plastic werd pas na de Tweede Wereldoorlog groots in gebruik genomen. In de film The Graduate uit 1967 werd er nog over gesproken als de grote belofte van de toekomst: “There is a great future in plastics. Think about it…” krijgt de hoofdpersoon te horen als carrière advies. “Nu heeft kredietbeoordelaar Moody’s enkele weken geleden een rapport Plastic Packaging uitgebracht met de boodschap: investeer vooral níet meer in plastic verpakkingen, want de overheden komen met maatregelen waardoor een lager rendement verwacht wordt,” zegt Roscam Abbing. En dat allemaal in vijftig jaar tijd.

Plastic bracht ons veel goeds

Plastic heeft natuurlijk ook veel goeds gebracht in die vijftig jaar. “Het heeft ons leven makkelijker en lichter gemaakt. We profiteren ervan in het huishouden, we hoeven minder te sjouwen. Het zorgt voor talloze gemakken,” zegt Roscam Abbing. Daarom is plastic ook niet meer helemaal weg te denken uit onze maatschappij. “Meer dan zestig procent van alle kleding in de wereld is synthetisch. Het bestaat voor de helft uit katoen en de andere helft is van polyester. Dat kunnen we ook niet meer terugdraaien: er is simpelweg niet genoeg natuurlijk materiaal om kleding voor iedereen te maken. Het zou voor arme mensen onbetaalbaar worden,” legt hij uit.

Een wereld zonder plastic

Plastic is zo ver doorgevoerd, dat een wereld zonder plastic onmogelijk lijkt. “Daarom moet je vooral kijken naar de kans dat het plastic naar het milieu lekt. We moeten ons richten op het drastisch reduceren van eenmalige verpakkingen. Plastic dat we na gebruik direct weg gooien.” Daarbij kan je denken aan petflessen, koffiebekertjes of plastic tassen, maar ook aan de miniverpakkingen die op de markt gebracht worden.

Westerse multinationals

“Westerse multinationals als Unilever brengen in andere werelddelen veel miniverpakkingen voor éénmalig gebruik op de markt,” vertelt Roscam Abbing. “Denk daarbij aan shampoo, noedels en chocola. In de arme buurten zie je hele strings hiervan in de winkel hangen. Die mensen hebben geen geld om grotere hoeveelheden te kopen, maar met een paar van die zakjes komen ze de dag door. Dat zorgt voor enorme vervuiling. Terwijl Unilever zich in het Westen presenteert als duurzaam bedrijf, pakken ze dit probleem daar niet aan. De oplossing is simpel: laat mensen hun eigen bakje meenemen en die vullen. Maar ja: dan ben je als multinational je reclame op de verpakking kwijt.”
 

Roscam Abbing haalt ook het drinkwaterprobleem in bijvoorbeeld Cambodja aan. “Vier miljoen mensen in dat land zijn gedwongen om flessen water te kopen omdat er geen waterleiding is. Maar er is ook geen afvalophaling. Ze vervuilen op die manier noodgedwongen hun eigen omgeving, waardoor ze in een vicieuze cirkel terecht komen. Die bottelaars, vaak Westerse bedrijven als Coca Cola, hebben geen belang bij een goede waterleiding.” We maken er echt een puinhoop van.

Wat kan je zelf doen?

Maar voordat de moed ons in de schoenen zakt, laat de Plastic Soup Atlas van de Wereld ons ook alternatieven zien. Zo staan er voorbeelden in van kunstenaars, die prachtige dingen maken van plastic. En natuurlijk wordt ook de Nederlander Boyan Slat met zijn initiatief The Ocean Cleanup genoemd als bekendste voorbeeld van iemand die de plasticsoep wil aanpakken. In juni gaat de ‘plasticvanger’ die hij bedacht heeft in San Francisco te water om de plasticsoep tussen Californië en Hawaï op te ruimen. ‘Dit is ons eerste echte experiment,’ zegt Boyan daarover.
Maar je kan als consument ook zelf veel doen. In de Plastic Soup Atlas van de Wereld staat een helder overzicht van de impact die jouw persoonlijke daden hebben. Zo heeft het een beetje invloed als je geen plastic rietjes meer gebruikt, ballonnen oplaat of vloeibaar wasmiddel gebruikt in plaats van poeder. Meer invloed heb je als je plastic afval scheidt, zwerfafval opruimt en geen producten meer koopt met eenmalige verpakkingen. En de meeste invloed heb je als je geen plastic wegwerpartikelen meer gebruikt, altijd je eigen koffiebeker meeneemt en je eigen tas.

De toekomst

Tot slot: hoe ziet Roscam Abbing de toekomst? “Dat is een gewetensvraag. Er komt nog heel veel plastic bij en het gaat niet weg in het milieu. Ook als we nu stoppen met het produceren van plastic hebben we nog eeuwen lang last van wat er nu al in het milieu ligt. Aan de andere kant: er is nog een lange weg te gaan, maar we kunnen wel een hoop bereiken. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen, vooral ook producenten en overheden. We moeten er naar toe dat we als mens verantwoordelijk met plastic leren omgaan.”
Wat doe jij om plasticsoep te bestrijden? Laat het ons in een reactie weten en maak kans op een exemplaar van de Plastic Soup Atlas van de Wereld.