Het is een goede traditie om aan het einde van het jaar terug te blikken en de balans op te maken met het jaaroverzicht 2019. Zo begonnen wij dit jaar met een nieuwe look en nieuw logo voor de website en eindigden we met maar liefst twee awards voor Website van het Jaar in de categorie duurzaamheid: de beste én de populairste. Daar zijn we natuurlijk super trots op en heel dankbaar voor. Want zonder jou hadden we dat allemaal niet voor elkaar gekregen. Dus bij dezen nog eens een hartelijke dank voor je stem, maar ook voor al die keren dat je de moeite hebt genomen een reactie onder een blog te plaatsen, de poll in te vullen en onze artikelen te lezen. Fijn dat je er bent!
Greta Thunberg
Wat voor jaar was het verder? Je zou kunnen zeggen dat dit het jaar van Greta Thunberg was. Sterker nog: Time magazine heeft haar officieel uitgeroepen tot Persoon van het Jaar en terecht vinden wij. Daarmee is ze overigens de jongste persoon ooit, die het tot het persoon van het jaar schopte bij het Amerikaanse tijdschrift.
In december 2018 kreeg de toen 15-jarige scholiere ineens wereldwijde bekendheid door haar speech bij de klimaattop in Polen. Sindsdien is er veel gebeurd. Zo is ze dit jaar per zeilboot naar de Verenigde Staten gereisd om daar de VN toe te spreken en reisde ze eerder deze maand ook weer per zeilboot terug naar Europa om te spreken op de klimaattop in Madrid.
Ze was te gast in tv-programma’s als The Daily Show en Ellen en werd op meerdere plekken onthaald als een ware rockster of -zo je wilt- als een baken van hoop. Maar misschien wel belangrijker: Greta wist eigenhandig wereldwijd jongeren te inspireren om zich uit te spreken over het klimaat en heeft het onderwerp als geen ander op de kaart weten te zetten. Zonder zich daarbij te laten intimideren of afpoeieren door al die hotemetoten. Well done, Greta!
Stikstof
2019 was ook het jaar van de stikstof. Uit het niets leek het onderwerp van de ene op de andere dag het belangrijkste thema in politiek Den Haag te zijn. Het thema mag dan ook niet ontbreken in het jaaroverzicht 2019.
Het begon allemaal met de uitspraak van de Raad van State eind mei dit jaar: Nederland doet niet genoeg om stikstof terug te dringen en dat heeft gevolgen voor de biodiversiteit. En dus ging Nederland ‘op slot’. Bouwprojecten werden stil gelegd. De toekomst van Lelystad Airport kwam op losse schroeven te staan. De maximumsnelheid is verlaagd naar 100 km per uur. En D66 opperde dat de veestapel gehalveerd moest worden.
Dat laatste schoot de boeren in het verkeerde keelgat. Ze trokken niet alleen massaal naar Den Haag en de provinciehuizen, maar zorgden en passant voor grote verkeersproblemen en kondigden aan de distributiecentra voor de supermarkten te zullen blokkeren. Als reactie sleept de supermarktbranche de boeren voor de rechter, terwijl de boeren zelf het RIVM voor de rechter dagen over de stikstof berekeningen en de juistheid daarvan. Kortom: dit hoofdstuk is nog lang niet afgesloten.
Ondertussen zijn er steeds meer jonge boeren, die het over een andere boeg gooien. Zo verandert deze boer uit Limburg het traditionele melkveebedrijf van zijn vader in een voedselbos. Daarin wordt hij gesteund door de Grootouders voor het Klimaat, die voedselbossen zien als een belangrijk middel om de landbouw te verduurzamen.
Vintage kleding
Het afgelopen jaar was ook het jaar waarin vintage of tweedehands kleding ineens de kop opstak als nieuwe trend bij millennials. Deze generatie is als geen ander doordrongen van de schadelijke gevolgen van de fast fashion industry en dus kopen ze het liefst alleen nog maar preloved kleding.
Dit jaar werd voor het eerst Second Hand September georganiseerd, was Slow Fashion Season een daverend succes en voorspelde Forbes zelfs dat er binnen 10 jaar meer geld om zou gaan in de tweedehandskledingmarkt dan in de fast fashion industry. Niet zo’n gekke voorspelling als je bedenkt dat die markt in de Verenigde Staten de afgelopen drie jaar 21 keer sneller groeide, dan die van de nieuwe kleding. Ook in Nederland is het aantal fysieke tweedehandskledingwinkels de afgelopen 10 jaar met 30% gestegen. Het is duidelijk: nieuw is uit en oud is in.
Ook de Amerikaanse modejournalist Dana Thomas is optimistisch over de toekomst van de mode industrie. In haar boek Fashionopolis, dat dit jaar verscheen, brengt ze niet alleen de schadelijke gevolgen van de mode in kaart, maar geeft ze ook volop voorbeelden van mensen en ondernemingen, die de mode eigenhandig veranderen. Denk daarbij aan leer van paddenstoelen of appels, de teelt van gekleurd katoen of de terugkomst van het verven van spijkerbroeken met natuurlijke indigo. “Duurzame kleding is straks net zo gewoon als biologisch eten,” stelde ze in een interview met hetkanWEL.
Plantaardig eten
Veganisme is al een tijd in opmars, maar dit jaar lijkt plantaardig eten toch in een behoorlijke stroomversnelling terecht gekomen te zijn. Zo pleit de Amerikaanse schrijver Jonathan Saffran Foer er met zijn nieuwe boek Het klimaat zijn wij voor om in ieder geval bij het ontbijt en de lunch geen dierlijke producten meer te eten. “Lees de menukaart met hetzelfde gevoel waarmee je ook naar de brandende amazone kijkt,” zo zei hij eerder dit jaar in een interview met het NRC. Waarmee hij maar wil zeggen dat we een eigen verantwoordelijkheid hebben.
Ook onze eigen Roanne van Voorst kwam dit jaar met een nieuw boek: Ooit aten we dieren. Hierin schetst ze op basis van interviews en research een toekomst waarin we voornamelijk plantaardig eten. In die toekomst is de jeugd net zo verontwaardigd over het feit dat we ooit dieren aten als dat wij nu bijvoorbeeld zijn over het gegeven dat vrouwen ooit geen kiesrecht hadden. Of dat het hebben van slaven heel normaal was. We kunnen ons er niks bij voorstellen.
Eind november deed Arjen Lubach nog een duid in het zakje met een item over de Nederlandse slachthuizen. We slachten 1,7 miljoen dieren per dag in ons land en dat gaat lang niet altijd goed, met veel dierenleed tot gevolg. Veel mensen vonden de beelden die Lubach liet zien heftig en confronterend. Het leidde er toe dat de VeggieChallenge van ProVeg na deze uitzending tien keer zoveel aanmeldingen kreeg als normaal. En gezien het feit dat het nieuwe jaar voor de deur staat, zouden wij zeggen: doe de komende maand lekker mee aan Veganuary.
Boyan Slat
Door het succes van Greta Thunberg zouden we bijna vergeten dat Boyan Slat ook dit jaar behoorlijk druk bezig is geweest om het opruimen van de plastic soup. Met de nodige hindernissen, dat wel, want de Ocean Cleanup bleek technische problemen te hebben waardoor het opgeviste plastic niet goed werd vast gehouden. Maar na de nodige strubbelingen werkt het systeem sinds twee maanden weer optimaal en dus hoort Boyan zeker thuis in dit jaaroverzicht 2019.
Eerdere deze maand presenteerde hij namelijk vol trots de eerste vangst plastic van de Ocean Cleanup. Zakken vol met plastic troep uit de oceaan. Dit plastic wordt gerecycled en voor nieuwe producten gebruikt, die waarschijnlijk vanaf september 2020 te koop zijn. Om wat voor producten het gaat, maakte Boyan niet bekend, maar: “Het zijn geen onzinnige dingen, maar producten die je ook echt wilt hebben.”
Zelf bouwen
Het woningentekort werd er dit jaar niet minder op en dus bleven de prijzen van huizen omhoog gaan. Bewoners besloten het heft in eigen hand te nemen en niet meer te wachten op een initiatief van de overheid of een woningbouw coöperatie. Eind vorig jaar trokken de eerste bewoners in de eerste duurzame drijvende woonwijk van Europa trokken. Schoonschip, en kwamen er plannen voor een tweede ecodorp, zoals Bolderburen. Dit jaar kwam er schot in de zaak bij het bouwproject Wij_Land en en De Warren. De laatste is een woningbouwcoöperatie, die door de bewoners zelf is opgericht.
Dat mensen het liefst klein en in de natuur willen wonen, bleek dit jaar maar weer eens uit de enorme interesse voor dit voedselbos in Overijssel, dat op zoek ging naar tiny house bewoners.
En verder
Wat gebeurde er verder dit jaar? Urgenda kreeg op de valreep gelijk van De Hoge Raad, die de regering opdroeg meer te doen tegen de uitstoot van broeikasgassen. De Europese commissie kwam met een Green Deal vol wetgevende voorstellen voor een klimaatneutraal Europa in 2050. Marianne Thieme (“Over moeder aarde kun je niet onderhandelen”) verliet na 13 jaar de Kamer, terwijl Groen Links lijsttrekker Jesse Klaver als politiek talent op de Time 100 next lijst kwam te staan. De Hemweg centrale in Amsterdam blies officieel z’n laatste steenkoolrook uit (er zijn nog vier Nederlandse kolencentrales over). En onder invloed van vliegschaamte steeg de verkoop van internationale treinkaartjes dit jaar met 13%.
Natuurlijk was er meer in 2019. Wat mag er volgens jou niet ontbreken in het Jaaroverzicht 2019? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.
