4 tips van een topsporter tegen (examen)stress

De psychologische kwaliteiten van sporters zijn vaak net zo belangrijk als hun fysieke kwaliteiten. De verschillen bij wedstrijden gaan vaak maar om honderdsten van seconden. De manier waarop een sporter omgaat met prestatiedruk en in staat is zijn emoties te controleren is dus bepalend voor de overwinning op de tegenstander. Top tafeltennisser Matthew Syed geeft in zijn boek tips om met deze prestatiedruk om te gaan. Deze tips zijn ook geschikt om je psychologisch voor te bereiden op een examen of tentamen.
Ieder mens heeft last van stress op momenten dat er veel van afhangt. Je hebt het misschien wel eens meegemaakt: je begint aan een belangrijke toets, maar de letters beginnen voor je ogen te dansen en het lijkt een onmogelijke opgave.
In dit soort situaties, moet je het onderbewuste gedeelte van je brein gebruiken, niet het bewuste, zegt Matthew Syed. Hij speelde tafeltennis op internationaal niveau en schreef het boek: ‘Bounce: The Myth of Talent and the Power of Practice’ waarin hij praktische tips geeft om goed te presteren in stressvolle situaties.
De fout die veel mensen maken is zich te bewust te worden van zichzelf. Probeer je terwijl je op de stoep loopt maar eens voor te stellen dat je op een dun randje naast een ravijn staat: ineens vergt opletten hoe je je voeten neerzet veel meer concentratie dan dat lopen normaal vergt. Zo’n taak als lopen kun je veel beter aan je onderbewuste overlaten.
4 praktische tips om je psychologisch voor te bereiden op (examen)stress:
1 Geef je over aan je onderbewustzijn
Een sporter die in de arena op het punt staat een kogel te stoten heeft hier lang op getraind. Zijn onderbewuste weet dus precies hoe die actie uitgevoerd moet worden.
Bij het maken van een examen moet je ook kunnen vertrouwen op je automatische piloot. Het is een slecht idee om vooraf alle formules op te dreunen of je zorgen te maken over vragen verderop in de toets. Begin met het helder lezen van de eerste vraag en vaak krijg je het gevoel dat je hem wel kunt beantwoorden. Nadat je de eerste letter op papier hebt gezet gaat het meestal vanzelf.
2 Raak vertrouwd met de omgeving
Voordat het grote moment daar is kun je de omgeving waarin je moet presteren alvast verkennen. Ga in het midden van de arena staan en laat alle indrukken op je afkomen: uit welke hoek komt de wind? Zit ik voor of achterin de zaal? Hoe is het geluid van de klok? Wie deelt de toets uit?
Probeer te anticiperen op onverwachte geluiden of wendingen, waardoor je niet van je stuk gebracht kan worden. Onder een belangrijke toets kun je oordoppen gebruiken om zo je focus niet te verliezen. Om te voorkomen dat de opmaak van een toets je onbekend overkomt en dit je afschikt, kan het handig zijn te oefenen met eerdere, vergelijkbare toetsen.
3 Neem genoeg energie tot je
Omdat veel van je energie naast het uitvoeren van de opdracht opgaat aan stress, kun je je slap gaan voelen. Om toch door te kunnen stomen kan het eten van een banaan of energiereep je concentratievermogen weer een boost geven.
4 Relativeer
Matthew Syed hoorde zijn tafeltennis tegenstander eens voor een wedstrijd zichzelf influisteren: ‘het is maar een spelletje’.
De kans dat je verstijft van angst is een stuk kleiner wanneer je de situatie relativeert. Van die ene toets hangt echt niet alles af. In gedachten kun je de effecten van de toets vergelijken met waardevolle zaken in het leven zoals een goede gezondheid of familie. Dit zorgt ervoor dat je de situatie niet onnodig uitvergroot.
Natuurlijk wil je slagen en succesvol zijn in het leven, maar probeer het wel in perspectief te bekijken. Wanneer je zakt voor deze toets zal er nog wel een ander moment zijn waarop je weer de kans krijgt.
Minister van Bijsterveldt van Onderwijs wenste de examenkandidaten van 2012 ook veel succes toe, en geeft hetzelfde advies als Syed: “Gewoon rustig blijven, dan presteer je het beste”.

Bron: BBC
Lees ook
Houd je hersens scherp met deze voedingsmiddelen
Zo maak je jouw brein slimmer: met beweging
Stijlvolle alternatieven voor plastic in je keuken