Je moet er maar zin in hebben: honderden autobanden vullen met kilo’s zand. In elke band gaan twee volle kruiwagens, die aangestampt moeten worden en gestapeld. De ruimtes tussen de rondingen moeten vervolgens worden opgevuld met klei. Noortje Braat en Egon Kracht zijn vier jaar bezig geweest met het bouwen van hun aardehuis in Oosterwold, Almere. Twee maanden geleden trokken ze erin en nog steeds is het niet helemaal af. “We bouwen nog een studio aan het huis,” vertelt Noortje lachend. “Maar met een project als dit moet je niet focussen op het eindresultaat, maar ook de reis als waardevol zien, want alleen dan blijft het leuk.”
Een muur van autobanden
Zoals dat gaat in coronatijden hebben we een digitale afspraak. Noortje zit aan haar keukentafel, ik aan de mijne. We praten over duurzaam bouwen, earthships, Michael Reynolds en Almere, voordat ze me met de telefoon in de hand hun aardehuis laat zien. “Alleen de achtermuur en de muur aan de oostkant zijn van autobanden gemaakt,” vertelt ze. Van die autobanden is nagenoeg niks meer te zien: klei en leemstuc hebben er een rechte muur van gemaakt. Alleen een paar ingebouwde nissen verraden waar de rondingen van de banden zitten, waarvan er bij eentje nog een klein stukje autoband te zien is, als aandenken.
De earthships van Reynolds
Earthships of aardehuizen zijn een relatief nieuw fenomeen in Nederland. Olst kent sinds een paar jaar een ecowijk met maar liefst 23 aardehuizen en in Zwolle staat een theehuis, maar dat is het dan. Die laatste is onder begeleiding van de Amerikaanse architect Michael Reynolds gebouwd. Hij is de bedenker van de zogenaamde earthships, die gemaakt worden van natuurlijke materialen en ‘afval’ zoals autobanden, blikjes en flessen. De huizen worden vaak gedeeltelijk ingegraven in de aarde en hebben grote ramen op het zuiden om optimaal gebruik te kunnen maken van het licht en de warmte van de zon.
“We wilden al een tijdje duurzamer wonen en zelfbouw was voor ons, als ZZP’ers, de enige manier om dat financieel voor elkaar te krijgen. In een Tegenlicht uitzending werd Oosterwold heel kort genoemd. We gingen allebei meteen rechtop zitten en zijn toen naar de eerste informatiebijeenkomst gegaan. Via hetkanWEL en wat internationale sites kwamen we vervolgens bij earthships uit. Ik weet nog dat ik Egon als grapje mailde: ‘haha, moet je kijken, bouwen met autobanden!’ Maar Egon zei ‘s avonds aan de keukentafel dat hij het wel een interessant idee vond en toen zijn we het bouwen van een eigen aardehuis verder gaan onderzoeken.”
Aardehuis in de polder
“De voordelen van een aardehuis zijn groot: je maakt gebruik van zonnewarmte en biedt tegelijkertijd een oplossing voor het gigantische afvalprobleem van autobanden. Voor de bouw hoeven bovendien geen bakstenen gemaakt te worden of hout gekapt en het is ook nog eens goedkoop. We zijn toen in Olst gaan kijken, hebben daar een echte bandenstamper geleend en we kochten de boeken van Reynolds waarin stap voor stap wordt uitgelegd hoe je een aardehuis bouwt. Met behulp van een architect hebben we toen ons huis ontworpen, gedreven door eenvoud en low tech.”
“Reynolds bouwde zijn aardehuizen in eerste instantie in New Mexico in de Verenigde Staten. Daar heb je een heel ander landschap en klimaat dan hier. Wij hebben het ontwerp van ons aardehuis dus wel enigszins moeten aanpassen aan de polder. Zo is ons huis niet ingegraven, maar staat het op een fundering van gewapend beton. Dat vlechten van de wapening en het storten van het beton hebben we laten doen, maar het uitgraven en het maken van de bekisting deden we zelf, net als de rest van de bouw van het huis. Daarbij hebben we zoveel mogelijk gebruik gemaakt van tweedehands bouwmaterialen. Egon is contrabassist en componist, maar heeft een grote interesse voor bouwconstructies. Hij had al eens een hele verdieping op een huis gebouwd.”
Een kleurrijk mozaïek van tegels
De badkamer laat een vrolijk mozaïek zien van verschillende maten en kleuren tweedehands tegels, die wonderlijk genoeg toch een eenheid vormen. Naast de deur zijn de achterkanten van glazen flessen verwerkt, zoals je dat ook bij de klassieke earthships ziet. “Dat bleek nog een heel gedoe om te maken. Je moet de achterkant van een fles recht afsnijden en dan twee van die afgesneden delen aan elkaar plakken. Het licht schijnt er prachtig doorheen, maar we hebben toch besloten om het te laten bij deze kleine strip naast de badkamerdeur en het verder niet te laten terugkomen op andere plekken in het aardehuis.”
Aan de voorkant van het huis is een tweede gevel geplaatst van dubbele ramen, zodat er een soort serre ontstaat. “Op die manier heb je eigenlijk een dubbele muur, zodat je de warmte beter vasthoudt. En omdat de glazen wand schuin geplaatst is, krijg je extra licht binnen,” legt Noortje uit. Het huis warm krijgen, was in het begin nog best een klus. “We hebben een tegelkachel gebouwd in de woonkamer/keuken, die we in één uur superwarm stoken, waarna de kachel nog acht uur lang een behaaglijke warmte uitstraalt. In principe hoef je op een koude dag dus maar twee keer een uur te stoken, maar in het begin was het even uitvogelen en hadden we te maken met koudeval.”
De bouw van een aardehuis is als een reis
Noortje vertelt vrolijk over alles wat niet helemaal volgens plan verliep. “De bouw van ons aardehuis liep meteen acht maanden vertraging op, omdat we een nieuwe bouwtekening moesten maken van de gemeente. Als je jezelf dan frustreert omdat je een deadline niet haalt, wordt het er niet leuker op. Je moet wel een bepaalde drive hebben om zelf te bouwen en je wilt natuurlijk vooruitgang zien, maar dingen kunnen nou eenmaal misgaan of langer duren. Egon is iemand die graag door wil, ik ben meer iemand van de rust. Zo houden we elkaar in balans. En omdat we alles zelf bouwen, gaat het stapje voor stapje, tussen ons eigen werk in de muziek en het theater door. Bovendien wilde Egon de buren ’s avonds en in het weekend niet lastigvallen met bouwgeluiden. Zeker niet, omdat we wisten dat de bouw jaren zou gaan duren.”
Noortje verwacht dat de bouwkeet waar ze al die tijd in hebben gewoond na de zomer weg kan. “Nu gebruiken we die nog als muziekstudio en is alles bovendien al zo groen in de tuin dat het lastiger is om het weg te halen. Straks, als de studio in het aardehuis af is, kan de bouwkeet weg.”
Foto’s: Noortje & Egon
3 gedachten over “Noortje Braat en Egon Kracht bouwen hun eigen aardehuis in Almere”
Autobanden als basis. Hoe zit het met uitdampen de giftige gassen?
Beste Noortje en Egon,
Prachtig, petje af. En ja, de aanhouder wint..
Maar, wat is ongeveer het kostenplaatje ? Bijvoorbeeld van de fundering en van andere delen .
Waren al die autobanden gratis ?
En, jullie zijn dus wel “”van het gas af “”, maar hebben wel stroom en rioolaansluiting ?
Wat heeft dat gekost, hoever van het Grid-systeem was het , 100 of 300 meter ?
Vriendelijke groet,
Bernard
Geachte dames en heren,
Na het lezen van jullie artikel over het bouwen in een aardehuis, bedacht ik me dat het wellicht een inspirerend idee zou kunnen zijn een natuurhuis te laten zien, wat gebouwd is in 2017 en volledig uit natuurlijke materialen bestaat, maar energie + is en alle comfort heeft van de moderne mens. Wij wonen er inmiddels 4 jaar in en wij zijn meer en tevreden en onze immens vele bezoekers ook. Je moet een gevoel krijgen met wonen in een natuurhuis.
Maar niets moet en voel je vooral nergens toe verplicht.
Met vriendelijke groet
Reacties zijn gesloten.