Het gaat hard met de ontwikkelingen op het gebied van Artificial Intelligence (AI). Liedjes, foto’s, scripties: het kan allemaal door kunstmatige intelligentie gemaakt worden. We laten ons steeds vaker in de luren leggen en herkennen ‘echt’ niet meer van ‘nep’. Zo won een Duitse kunstenaar een prestigieuze fotoprijs met een door AI gemaakte foto van mensen die niet echt bestaan. En zag Spotify zich genoodzaakt om tienduizenden liedjes te verwijderen die met behulp van AI gemaakt zijn en via niet bestaande AI-luisteraars royalty’s incasseerden. De waarschuwingen voor de gevaren van AI zijn dan ook niet van de lucht, maar kan AI ook iets betekenen voor het klimaat?
De meest logische plek om antwoord te krijgen op deze vraag, is natuurlijk door de kunstmatige intelligentie van ChatGPT te raadplegen. Op mijn vraag naar de impact van AI op het klimaat verschijnt -sneller dan ik kan typen – een antwoord van een paar alinea’s. Zeker niet slecht geschreven, maar qua informatie toch ook behoorlijk oppervlakkig en onvolledig. Eerder een goed vertrekpunt dus dan een goed onderbouwd betoog dat ik één op één kan overnemen.
Het effect van AI op het klimaat
Dit zegt ChatGPT. Hoewel AI zeker mogelijkheden biedt om verschillende aspecten van ons leven te verbeteren, heeft met name het energieverbruik impact op het klimaat. Vooral deep learning-modellen vragen om een grote hoeveelheid stroom.
Bij deep learning wordt informatie uit meerdere databronnen gebruikt en in realtime geanalyseerd zonder dat daar nog mensen aan te pas komen. Dat vereist enorme rekenkracht en gegevensverwerking, met name als het gaat om het trainen van complexe modellen. Daarvoor zijn enorme datacenters nodig, die niet alleen stroom vragen om data op te slaan en te verwerken, maar ook om de boel af te koelen. Bij het verwerken van data komt namelijk een enorme hoeveelheid warmte vrij (die we overigens als restwarmte zouden kunnen inzetten).
De negatieve milieu impact van datacenters
In de Leeuwarder Courant schreef Lode Lauwaert, professor techniekfilosofie en Chair Ethics en AI aan de Universiteit van Leuven, vorige maand dat de hoeveelheid stroom die er vandaag de dag alleen al nodig is om datacenters te runnen gelijk staat aan de totale hoeveelheid stroom die we in 1850 wereldwijd gebruikten. En als we in dit tempo doorgaan, hebben we in 2040 voor het runnen van alleen die datacenters al net zoveel energie nodig als we nu in totaal nodig hebben. Kortom, de hoeveelheid stroom wordt er niet minder op, terwijl het stroomnet nu al overbelast is.
Om een beeld te geven van die datacenters: in het Amerikaanse Utah staat er één met een oppervlakte van 1,5 miljoen vierkante meter (anderhalve vierkante kilometer). Als je bedenkt dat dit soort datacenters wereldwijd als paddenstoelen uit de grond schieten, kunnen we rustig spreken van de ‘verdozing van de wereld’ (een term die we nu meestal gebruiken voor de enorme hoeveelheid distributiecentra waar onze online bestelde spullen opgeslagen liggen). De ruimte die datacenters innemen, beperkt de leefruimte van mens, dier en groen. En groen – zo weten we- is weer essentieel voor het opslaan van CO2.
Onderzoekers vermoeden dan ook dat rond 2040 naar schatting 14 procent van de wereldwijde uitstoot van CO2 afkomstig is van slimme technologie. Of dit is berekend met behulp van AI? Dat zal wel, al staat het er niet expliciet bij vermeld. Maar, zoals we al zeiden: AI heeft ook voordelen voor het klimaat. We zetten ze op een rij:
Dit kan AI voor het klimaat betekenen
- AI kan nauwkeurige voorspellingen doen over klimaatpatronen en veranderingen. Dit kan wetenschappers en beleidmakers helpen om beslissingen te nemen en maatregelen te ontwikkelen, die de opwarming van de aarde beperken. Begin dit jaar voorspelde AI bijvoorbeeld dat de aarde de komende vijftien jaar meer dan 2 graden zal opwarmen, ook als we onze uitstoot vanaf nu drastisch verkleinen.
- Door middel van slimme algoritmen en sensoren kunnen AI-systemen helpen om het energieverbruik in gebouwen te optimaliseren. Hierdoor gaat minder stroom verloren aan het onnodig opwarmen, afkoelen of verlichten van panden.
- Kunstmatige intelligentie kan ook helpen bij het optimaliseren van de opwekking van groene stroom. Zo kan een hoge energieproductie voorspellen (bij veel wind of zon) en het energienetwerk helpen om de pieken en dalen in stroom op te vangen.
- Ook kan artificial intelligence helpen bij het identificeren van ontbossing, het volgen van dierenpopulaties en het monitoren van de biodiversiteit met behulp van drones, satellietbeelden en machine learning-technieken.
- Het kan helpen bij het berekenen van de meest efficiënte route voor auto’s en vrachtverkeer en het brandstofgebruik optimaliseren, waardoor de uitstoot van de transportsector mogelijk omlaag gaat.
Tegelijkertijd zorgen AI-systemen er ook voor dat we gepersonaliseerde advertenties, content en aanbevelingen krijgen als we online zijn, wat kan zorgen voor meer consumptie. En als we één ding zeker weten, is het wel dat bovenmatige consumptie (en de bijbehorende productie van spullen) leidt tot klimaatverandering. Ook maken bedrijven als Total en Exxon Mobil gebruik van kunstmatige intelligentie om zo snel en efficiënt mogelijk fossiele brandstoffen uit de grond te halen.
Wat zijn jouw gedachten over de gevolgen van artificial intelligence op het klimaat? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.
Lees ook: hoe duurzaam is mijn social media gebruik? En: Wat is het effect van mijn volle inbox op het klimaat?
