De voor- en nadelen van ledlicht

Led-verlichting is zuiniger, milieuvriendelijker, maar kwam ook negatief in het nieuws. In deel één van een tweeluik wil ik ingaan op onder meer de voor- en nadelen van led en in deel twee kom ik terug op het nieuwe DEKRA led-keurmerk en de mogelijkheden die er met led bestaan.

De Russische wetenschapper Oleg Losev heeft led al in 1920 ontdekt. Hij kwam erachter dat kristaldetectors licht uitstraalden wanneer er stroom doorheen werd gestuurd. Hij vroeg patent aan, maar het lukte hem niet om zijn lampje op de markt te brengen. In 1962 brak led door, maar pas sinds tien jaar is led écht in opmars omdat ze vanwege een retrofitting ook eindelijk in gewone lampen passen.

Led (Light Emitting Diode) gebruikt als lichtgevende diode zijn energie een stuk efficiënter dan conventionele verlichting. Zo zet een gloeilamp maar twee procent van zijn energie om in licht. Led is een halfgeleider die licht geeft wanneer er stroom doorheen gaat. Een ledje is erg klein en worden daarom om meer lichtsterkte te creëren geclusterd in één led-lamp gebruikt.

Eigenschappen
Kenmerkende eigenschap van led is dat er verschillende kleuren bestaan die samen een heel breed scala aan kleuren kunnen vormen. Waar spaarlampen koel wit geven kunnen led’s ook warm licht creëren en inmiddels is het zelfs mogelijk om daglicht na te bootsen.

Helaas kwam led niet altijd even goed in het nieuws. Zo bleken bepaalde merken hun beloftes niet waar te maken op het gebied van duurzaamheid en gingen snel stuk. Dit was ook te wijten aan ondernemers die vooral snelle winst wilden maken en inferieure kwaliteit op de markt brachten.

Ook blijkt dat de manier van verlichting door led eigenlijk niet te vergelijken is met conventionele lampen omdat wattage en ook lumen niet toereikend genoeg is. Dit komt omdat één lumen led meer licht geeft dan dezelfde hoeveelheid van een gloei- of spaarlamp. Onderzoekers zijn daarom bezig om een nieuwe meettechniek voor licht te ontwikkelen. Tenslotte werd er in de led-onderzoeken voorbij gegaan aan de lichtbeleving. Een wat mij betreft niet onbelangrijke eigenschap.

Hieronder enkele voor- en nadelen.

Voordelen led:

• Een led-lamp gebruikt tachtig procent minder stroom. Dit voel je niet alleen in je portemonnee, maar is ook beter voor het milieu.
• Een kwalitatieve led-lamp gaat tussen de 30.000 en 50.000 uren mee. Dit is dertig keer langer dan een gloeilamp en acht keer langer dan een spaarlamp.
• Wordt minder warm wat de levensduur bevordert.
• Je hebt meteen licht wanneer je je lamp aan knipt. Spaarlampen moeten meestal even opwarmen om op volle lichtsterkte te komen.
• Er zijn verschillende soorten licht. Van warm tot juist heel koel. Als je op zoek bent naar een lamp met een warme kleur kies dan voor 3.000 K (Kelvin) of minder. Alles erboven is wit en koel.
• Led is rustig voor je ogen.
• Led kan goed tegen extreme temperaturen en schijnt zelfs beter te branden wanneer het koud is.
• Led is tegenwoordig dimbaar. Dit staat op de verpakking en je hebt er wel speciale dimmers voor nodig. Dimmen betekent overigens écht minder energiegebruik en dus lagere kosten. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld halogeen en gloeilampen.
• Je kunt led zo vaak uitknippen wanneer je wilt zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit zoals bij spaarlampen het geval is.
• Schok- en waterproof.
• Vaak zit er garantie op led-lampen. Bewaar je bonnetje dus goed!

Nadelen led:

• Led is duurder in aanschaf. Maar je doet er natuurlijk wel langer mee. Sommige lampen gaan misschien geen 35 jaar mee, maar persoonlijk vind ik tien of vijftien jaar al best wel lang.
• Je hoort geregeld dat spaarlampen niet goed voor het milieu zijn omdat er kwik in zit, maar helaas zit er ook in led giftige stoffen. Zo is er arsenicum en lood aangetroffen in led-lampen. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit van California. Deze stoffen komen wel pas vrij als je led-lampen stuk zou maken.

De Consumentenbond en Olino testen geregeld led-lampen.