Zo zet Anne-Marie Rakhorst zich al 30 jaar in voor een duurzame samenleving

Niet lullen, maar poetsen: met die mentaliteit zet Anne-Marie Rakhorst zich al ruim dertig jaar in voor een duurzamere samenleving. Met haar advies- en ingenieursbureau SEARCH voorzag ze bedrijven twintig jaar lang van kennis en kunde om te verduurzamen en zette ze een nieuwe standaard voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving neer. Maar de gebouwde omgeving is niet de enige tak van sport waar haar duurzame hart sneller van gaat kloppen.

Na de verkoop van haar bedrijf bleef ze keihard werken om verduurzaming op andere manieren aan te jagen. Ze richtte het Platform Duurzaamheid.nl op en werd commissaris en toezichthouder bij onder andere TwynstraGudde,  Milieu Centraal en EIT InnoEnergy. Voor haar tomeloze inzet werd Anne-Marie Rakhorst op Duurzame Dinsdag beloond met een Duurzaam Lintje. Wij vroegen haar naar haar drijfveren, toekomstvisie en verdiensten.

Je hebt de afgelopen dertig jaar geen seconde stil gezeten volgens mij, waar komt jouw passie voor duurzaamheid vandaan?

Anne-Marie Rakhorst vertelt: ‘Het is me eigenlijk met de paplepel ingegoten. Ik ben opgegroeid op een verbouwde boerderij, waar ik elke dag werd omringd door de natuur. Omdat we een stukje buiten de dorpskern woonden, speelde ik vooral met mijn broer rondom het huis. Als we iets moois vonden, of vingen, een stekelbaarsje bijvoorbeeld, dan namen we die mee om goed te kunnen bekijken onder de microscoop. Ik denk dat daar de eerste zaadjes van mijn liefde voor de natuurlijke omgeving zijn geplant.

Mijn ouders waren ook ondernemers en voor mij is de combinatie van ondernemerschap en het houden van de natuur heel vanzelfsprekend. Pas later merkte ik dat dat helemaal niet zo logisch is. Economische vooruitgang stond lange tijd gelijk aan ecologische achteruitgang, en andersom. Dat is niet het referentiekader waar ik mee opgegroeid ben, en zodoende wilde ik daar verandering in brengen.’

Je hebt echt van alles gedaan, bij welke tak van duurzaamheid ligt je hart vooral?

Anne-Marie Rakhorst: ‘Dat is een lastige vraag, omdat ik vooral de overeenkomsten tussen alle verschillende facetten binnen duurzaamheid zie. Momenteel ben ik voorzitter van de Transitieagenda Consumptiegoederen, een netwerk van bedrijven, maatschappelijke organisaties, en overheden die streeft naar een volledig circulaire consumptiegoederen-economie in 2050. Binnen dat netwerk hebben we het over consumptiegoederen die generatie op generatie worden overgedragen, zoals kunst, maar ook over verpakkingen en wegwerpartikelen.

Dat kijken naar producten als lang-cyclisch en kort-cyclisch zit bijvoorbeeld ook in de gebouwde omgeving. Het is voor mij inhoudelijk allemaal interessant, omdat het eigenlijk altijd gaat over de hele keten transparanter maken. En dat begint en eindigt bij de mens. Die gedragsinzichten fascineren me, dus het werken met mensen is altijd een favoriet onderdeel van m’n werk geweest. Momenteel geven we regelmatig les op basis- en middelbare scholen en de jeugd is wat dat betreft helemaal fantastisch. De kennis die kinderen bezitten is enorm, die hoeven we helemaal niet meer zoveel uit te leggen.

Het emotioneert me als ik merk dat jongeren echt bang zijn voor de toekomst. Klimaatverandering, een afname van biodiversiteit, de plasticsoep: ze zien de omvang van de problematiek echt wel. Vaak dragen ze prachtige oplossingen aan, maar zie je ook dat ze zich machteloos voelen. We zijn het aan deze generatie verplicht om daar positief over te zijn en de verantwoordelijkheid voor verandering te pakken.’

Je hielp met SEARCH veel bedrijven geholpen met verduurzamen, hoe doe je dat?

‘Door ook hier weer uit te gaan van de mens achter een bedrijf. Mensen kijken vaak naar het bedrijfsleven alsof ze naar multinationals kijken: alsof iedereen maar zoveel mogelijk geld op wil strijken, zonder oog te hebben voor de milieu-impact. Maar MKB’ers zijn vaak keiharde werkers, die elke dag opnieuw ontzettend gepassioneerd aan de slag gaan om iets moois neer te zetten. Het zijn dromers die niet opgeven, en vaak juist degene waar de verandering vandaan komt.

In mijn werk zie ik regelmatig echte parels voorbijkomen: duurzame initiatieven die worden aangevoerd door ondernemende mensen die een platform en podium verdienen. Dat zijn de verschilmakers, en die helpen we graag verder. Veel bedrijven snappen namelijk wel dat de energietransitie en circulariteit belangrijk zijn, maar weten niet hoe ze al die duurzaamheidscriteria moeten aanvliegen. Waar moet je nou beginnen? Ik leg graag de verbanden tussen de werkvloer en de overkoepelende sustainable development goals. Die vertaalslag aanbrengen en alles begrijpelijker maken: daar ligt m’n passie.’

Je verkocht je adviesbureau maar rust niet bepaald op je lauweren. Wat drijft je om door te blijven gaan?

‘Ik heb helemaal geen behoefte om te stoppen, nooit gehad. Ik heb wat ik doe altijd ontzettend leuk gevonden en helemaal nu, in een periode waarin veel veranderingen samenkomen, heb ik het gevoel dat ik m’n steentje bij kan dragen. Vorm en inhoud geven aan die verandering is wat ik leuk vind en ik vind het een cadeau dat ik al zo lang mee mag draaien. Bovendien vind ik dat er te veel gedroeftoeterd wordt als het gaat om duurzaamheid. Er is nog nooit iemand beter geworden van blijven hangen in wat niet goed gaat. Ik ben voor een goede probleemanalyse, maar vind ook dat je daarna dóór moet.’

Wat is je grootste verdienste van de afgelopen jaren?

‘Ik heb mezelf eigenlijk nooit vergeleken met anderen en heb vooral het idee dat we het allemaal samen doen. Ik ben wel trots op het feit dat ik altijd heb geprobeerd de creatieven uit onze samenleving te betrekken bij de duurzaamheidsopgave. Het stuk social design, het vieren van de schoonheid van het leven: dat is wat ik wil aanjagen. Ik denk dat we veel meer plekken nodig hebben waar creativiteit, inspiratie en oplossingsrichtingen bij elkaar komen om zo de grote vraagstukken te kunnen adresseren.

Onlangs hebben we de Holie Hub, een ontmoetingsplaats en co-working space voor duurzame aanjagers in Noord-Brabant, opgericht in het prachtige klooster van de Abdij van Berne. Hier kun je nieuwe inzichten opdoen en aanspraak of juist tegengas vinden. Die positiviteit vinden in het ondernemerschap en het echt dóen: daar ben ik trots op. Ik vond het dan ook zeer eervol om het Duurzame Lintje te ontvangen, maar ook een beetje ongemakkelijk. We doen het met zoveel mensen samen, daar ben ik niet in m’n eentje verantwoordelijk voor.’

De slogan ‘een beter milieu begint bij jezelf’, gaat die nog op denk je?

‘Ik snap de slogan wel, maar inmiddels zijn we al wel een stapje verder. De consument hoeft echt niet meer bewust gemaakt te worden van de impact van bepaalde keuzes. Platforms als Peerby, Marktplaats of Vinted laten bijvoorbeeld al een mooie vooruitgang zien. Het is nu vooral zaak dat de duurzame keuze ook de makkelijke én goedkope keuze wordt. Producent, consument en de overheid hebben elkaar keihard nodig om alles wat nu nog niet goed werkt werkend te krijgen. Er is nog een wereld te winnen binnen de circulaire economie, energietransitie en sociale inclusie, maar ik heb goede hoop voor de toekomst.’

Meer informatie over Anne-Marie Rakhorst? Kijk dan op haar website: www.annemarierakhorst.nl.

Over de schrijver