Ontwerper Bas Sala over de grenzen van big data

Studio Bas Sala heeft Big Data Furniture ontworpen. Deze meubels verzamelen data en reageren op voorbijgangers en gebruikers. Met dit ontwerp wil Bas Sala graag een discussie stimuleren over slimme producten, het verzamelen van data en interactiviteit. Hij stelt daarbij een aantal vragen die we naar hem terug kaatsten.
Welke data mag er verzameld worden?
Hoe meer data er verzameld wordt hoe beter zou ik zeggen. Bij big data gaat het ook over grote hoeveelheden data. Pas als je veel data hebt kan je er echt iets mee doen. Data verzameling en analyse leidt tot een wereld waarin we nieuwe en rijkere ervaringen krijgen. Het leidt tot een gezondere en groenere wereld en het leidt tot groter individueel geluk. Ik ben ervan overtuigd dat het voor de Nederlandse economie nieuwe kansen biedt.
Het gaat er natuurlijk vooral om wat je met de data doet. Misschien kan de gebruiker een mooiere ervaring krijgen of lost het een probleem op. Iedereen kent wel de zelfdenkende koelkast die weet of je eieren op zijn. Daar zit dus (nog) niemand op te wachten. Een digitaal kookboek dat je met korte filmpjes helpt om van een ei een feestmaal te bereiden maakt geloof ik meer kans om een succes te worden.
Wie mag al die data bezitten?
Stel dat dat digitale kookboek uit mijn vorige voorbeeld bijhoudt dat jij een eiergerecht hebt gemaakt. Dat is niet zo heel erg. Als dat product vervolgens analyseert dat jij teveel eieren eet en je adviseert om eens iets met vis of kikkererwten te eten zal je dat misschien ook nog accepteren. Misschien waardeer je het zelfs.
Zodra deze gegevens met je geanonimiseerde profiel naar je zorgverzekering wordt gestuurd zal je dat wellicht niet leuk vinden. Toch gaan we die kant op. Je krijgt bijvoorbeeld al korting op je verzekeringspremie als je een kastje in je auto hebt dat jouw rijgedrag analyseert en je binnen een specifiek profiel past.
De data is van jou. Je mag ze delen maar doe dat wel bewust. En realiseer je twee dingen: anoniem is niet echt anoniem en ga er vanuit dat je data worden doorverkocht. Dat is de big business van big data.

Waar ligt de grens in wat een ontwerper aan data mag verzamelen?
Een ontwerper werkt in principe binnen dezelfde wettelijke kaders als Facebook, Google of Apple. Alles mag zolang het maar binnen de wet valt. De bankencrisis heeft ons geleerd waartoe dat leidt als er perverse prikkels zijn en we ons morele kompas uitzetten. Dat zou ook kunnen gebeuren met big data.
Google schijnt bijvoorbeeld nu al beter te voorspellen welke ziekte je hebt door je zoekgeschiedenis en profiel dan je eigen huisarts. We delen gewoon ontzettend veel online. Nu wordt daar een nieuwe dimensie aan toegevoegd: producten die data verzamelen. Producten waarmee jij je omringt in je privé domein. Die verschuiving naar het privé domein maakt een verschil.
Voor iedereen is het duidelijk dat er via mobiele telefoon en websites persoonlijke informatie wordt verzameld en opgeslagen. Maar hoe ervaar je het als je hele omgeving dit gaat doen? Van je koffiezetapparaat en tot het schilderij aan je muur.
Hoe kunnen we ons hier tegen beschermen?
Dat is een goede vraag. Online lukt dat deels al, maar verder heb ik daar nog geen antwoord op. Ik denk wel dat er een keurmerk komt voor data collectie.
Verder denk ik niet zozeer dat we deze ontwikkeling moeten tegen houden. We moeten er alleen goed over nadenken hoe we dit kunnen gebruiken en hoe je er als individu en maatschappij voordeel aan hebt. Er zullen steeds meer producten komen die van tijd tot tijd een digitale update krijgen naar aanleiding van jouw gebruik. Deze data verzameling moet in dienst staan van de gebruiker.
Ik vind dat ontwerpers dit moeten meenemen in het ontwerpproces. Er moet een logische keuze worden gemaakt over welke data relevant zijn voor het product.
Wat is de nieuwe rol van de gebruiker?
Het zal voor de gebruiker vooral makkelijker en leuker worden om producten te gebruiken. Producten zullen leren omgaan met de gewoonten en wensen van de gebruiker. De producten zullen zich hieraan aanpassen. Dat zijn de goede producten. Er zullen helaas ook slechte producten zijn. De producten die de consument in de hoek van proefkonijn duwt.
Consumenten moeten dus ook voor kwaliteit gaan kiezen op het gebied van datacollectie. Op termijn moet er een keurmerk komen en internationaal overeengekomen standaarden voor data collectie en analyse in het privé domein. Het zou goed zijn als producenten en data verzamelaars het voortouw in nemen, maar er ligt ook een rol weggelegd voor consumentenorganisaties en de overheid.
Klik hier om te lezen wat Bas Sala te vertellen heeft over de kansen die er liggen als we data gebruiken voor duurzame ontwerpen.
Wil je meer weten over Studio Bas Sala? Klik dan hier voor de site of Facebookpagina.
Ben of ken jij iemand die ook bijzonder (en groen) werkt? Dan kan je ons een mailtje sturen op redactie@hetkanwel.nl. Als je in het onderwerp ‘wonderlijk werken’ zet komt het bij de juiste persoon terecht. We zijn benieuwd!
Alle prachtige afbeeldingen zijn van Studio Bas Sala