Het lijkt een contradictio in terminis, bosbaden in de stad. Doorgaans vinden de bosbadsessies van Eefje Ludwig dan ook plaats in natuurgebieden waar je in alle stilte tegen een boom kan leunen. Maar nu staan we, bij wijze van uitzondering, in het centrum van Amsterdam op een kleine postzegel groen aan het water.
Het geluid van auto’s, treinen en roepende mensen klinkt op de achtergrond. Ergens wordt gezaagd, getimmerd en geschuurd. Een bellende fietser scheurt langs het terrein. Even lijken de stadsgeluiden de overhand te nemen, maar al snel weet ik onder begeleiding van gecertificeerd bosbadgids Eefje Ludwig toch de stilte te vinden.
Ik hoor de vogels, voel de zon op mijn huid, proef de smaak van de lucht op mijn tong, snuif de geur van natgeregende aarde op, bekijk de overgebleven nerven van een leeg gevreten blad en adem diep in en vooral ook diep uit. Langzaam vertraagt de wereld, verdwijnen het lawaai en de prikkels naar de achtergrond en komt de rust. En dat terwijl ik al bellend en append aan het bosbaden begon.
Bosbaden in de stad
“In principe kan je overal bosbaden, dus ook in de stad,” legt Eefje later uit. Zelf had ze, toen ze nog in Amsterdam woonde, jarenlang een ‘Sit Spot’ in het park: wekelijks ging ze op dezelfde plek zitten om verbinding te maken met de natuur. “Zo’n plek kan ook in je tuin, aan de gracht of in een plantsoen om de hoek zijn. Als het maar een plek is waar je je fijn en veilig voelt en waar iets van natuur is.” En dan is het een kwestie van minimaal twintig minuten zitten en observeren.
“De natuur heeft ongeveer twintig minuten nodig om aan jouw aanwezigheid te wennen. Daarna zie je het leven weer op gang komen en is het weer business as usual en juist dan zie je van alles om je heen gebeuren. Daarmee ben je eigenlijk al aan het bosbaden.”
Foto’s van Eefje Ludwig, behalve de eerste: die heeft Wyke gemaakt tijdens het bosbaden in de stad
Verbinding met de natuur
Het klinkt saai om een of zelfs twee keer per week naar dezelfde plek terug te keren om simpelweg te zitten observeren. Eefje ziet ook dat we continu gevoed willen worden met een nieuwe plek, ervaring of prikkel. “Maar juist naar dezelfde plek teruggaan, brengt verdieping. Want ook op dezelfde plek is verandering, leven, contact. Je daar bewust van worden, maakt het juist interessant. En in die traagheid zit de verbinding.”
Regelmatig in de natuur zijn en echt verbinding maken, is goed voor ons welzijn. “Daar zit zoveel kracht in: je hersenen komen tot rust en je zakt in de vertraging waardoor je zenuwstelsel ontspant. Daarnaast kom je meer in contact met de seizoenen en de cyclus van het leven. Dat voelt toch een beetje als thuiskomen, want zelf zijn we natuurlijk ook onderdeel van die natuur. Dat vergeten we nog wel eens. Bosbaden helpt om ons daaraan te herinneren.” Het is niet voor niks dat de natuur door artsen als medicijn wordt voorgeschreven in sommige landen: regelmatig de bossen of duinen in voor je gezondheid.
Bosbaden
Bosbaden wordt in steeds meer landen erkend als een manier om het welzijn van mensen te verbeteren. Oorspronkelijk werd het in 1982 door het Japanse ministerie van Landbouw, Bosbouw en Visserij in het leven geroepen als een natuurlijke remedie tegen een burn-out en andere stress gerelateerde klachten. De term shinrin-yoku betekent zoveel als ‘baden in de atmosfeer van een bos’. Inmiddels wordt er in Japan al meer dan 40 jaar actief onderzoek gedaan naar de positieve effecten van de natuur.
Eefje kwam zelf in 2019 in contact met bosbaden, toen ze met haar gezin in Portugal aan zee woonde. “Maar waarschijnlijk is de basis al eerder gelegd, in mijn jeugd, toen ik diep in de bossen van de Achterhoek opgroeide. Daarna heb ik veel in steden gewoond, maar in Portugal voelde ik door de aanwezigheid van de zee de verbinding met de natuur weer heel sterk. Omdat ik het een interessant proces vond, ben ik er meer over gaan lezen en kwam ik uit bij de term bosbaden. In Portugal was dat al meer geland met opgeleide gidsen en een organisatie die trainingen geeft.”
Foto’s van Eefje Ludwig
Thuiskomen in de natuur
Zelf ging ze ook een training doen. “Het was alsof er een hoop puzzelstukjes op hun plek vielen. Bosbaden heeft me echt veel gebracht. Zo geeft het me een gevoel van belonging. Het is als thuiskomen en je realiseren dat je onderdeel bent van een groter geheel. Waar ik ook ben, ik kan altijd contact maken met de aarde en ervaren dat dit de basis is waar ik thuishoor. Dat klinkt groots, maar het is ook klein, want het brengt me ook terug in mijn lichaam. En de natuur is prachtig: het is een onuitputtelijke bron van inspiratie.”
Inmiddels woont Eefje weer in Nederland en geeft ze als bosbadgids cursussen, trainingen en sessies bosbaden voor bedrijven en particulieren. “Het wordt door iedereen verschillend ervaren. Sommigen voelen heel erg hun lichaam, terwijl anderen heel erg naar binnen keren en de natuur als spiegel ervaren. Weer anderen vertellen me dat ze zich weer heel erg als kind voelen, open en onderzoekend. Terwijl er ook mensen zijn die een sessie bosbaden ervaren als een vakantie van twee weken, omdat ze een diepe rust ervaren. Het kan ook een diep gevoel van troost geven of heling. En mensen die veel met hun hoofd werken, kunnen ervaren dat de energie weer gaat stromen wat weer ruimte biedt voor een zekere mate van creativiteit en probleemoplossend vermogen.”
Bosbaden versus wandelen
Bosbaden is meer dan een wandeling maken door het bos (of een ander stuk natuur). Sterker nog: je hoeft helemaal niet te wandelen, je kan ook zitten. “Het gaat erom dat je niet alleen in de natuur bent, maar ook met de natuur. Het is niet alleen een decor, zoals het bij een wandeling kan zijn, maar het zorgt ook voor vertraging, verstilling en verbinding. Dat maakt het grote verschil. Die vertraging is echt essentieel, want je wilt die verbinding maken met je zintuigen. Rennend bosbaden wordt dus lastig.”
Speciaal voor HetkanWEL heeft Eefje een paar oefeningen voor in de natuur op een rij gezet, zodat je zelf kan ervaren of bosbaden iets voor jou is:
Oefeningen voor tijdens het bosbaden
- Hoor de stilte. Luister naar de geluiden van de natuur en luister dan naar de stilte die alle geluiden vasthoudt. Wat neem je waar?
- Inhaleer de geuren. Haal diep adem om de geuren van de natuur waar te nemen. Ruik vervolgens aan voorwerpen die je aandacht trekken. Veel dingen worden geuriger als je ze aanraakt. Ruik ook met je ogen dicht. Wat neem je waar?
- Fractale patronen. Dwaal rond en merk de herhalende patronen in de natuur op. Ze kunnen op de grond, in de lucht of ergens daar tussenin zijn. Wat valt je op?
- Lichaamsradar. Sta stil, ontspan je lichaam en sluit je ogen. Voel met je hele lichaam hoe deze richting voelt. Draai een kwartslag naar rechts, stop daar en voel hoe die kant voelt voor jou. Herhaal dit terwijl je je ogen gesloten houdt nog drie keer totdat de cirkel rond is. Draai dan naar de kant die het prettigst voelt. Wat neem je waar?
- Sit spot. Vind een plek in de natuur waar je lichaam zich toe aangetrokken voelt en wees daar fysiek stil voor minimaal 20 minuten. Verbind je met je omgeving via al je zintuigen. Wat neem je waar?
Check voor meer informatie over bosbaden met Eefje haar site. Check ook haar sit spot cursus en haar training tot bosbad gids.
