De doodsangsten en extase van Steve Jobs

De Amerikaanse acteur en zelfverklaarde Apple liefhebber Mike Daisey ontdekte op internet 4 foto’s die waren gevonden op een nog niet gebruikte iPhone. De foto’s waren als test gemaakt in de iPhone fabriek in China. De foto’s fascineerden Daisey enorm. Op één van de foto’s was een Chinese vrouw te zien die zonder expressie voor zich uit keek.
Tot dan toe had Daisey zich alleen maar bezig gehouden met de eindresultaten van Apple’s werk: de iPhone, de iPad, de Macbook. Nu vroeg hij zich opeens af wie de mensen waren die zijn lievelingsproducten maakten. Deze vraag bracht hem tot een radicaal besluit: hij ging naar China. Van zijn opmerkelijke bevindingen maakte hij een theatershow, “De doodsangst en extase van Steve Job” (in het Engels: “The agony and ecstasy of Steve Jobs”). De show draait nu in New York en brengt Apple weer in ernstige verlegenheid.
Enige tijd geleden kwam Apple negatief in het nieuws omdat in de fabriek waar veel Apple producten worden gemaakt, de Foxconn fabriek in Shenzhen, China, veel werknemers zelfmoord pleegden vanwege de slechte arbeidsomstandigheden. Ook zouden werknemers ziek worden door gebruik van chemische middelen tijdens het productieproces.
Daisey zag dezelfde en andere misstanden. Zo sprak hij tijdens zijn bezoek een groepje 13 en 14-jarige werknemers en hoorde hij verhalen over extreme werkdagen van twaalf, dertien en zelfs zestien uur per dag. Ook bleken slaapgelegendheden voor de werknemers extreem slecht te zijn. Volgens Daisey worden iPhones en andere Apple producten grotendeels met de hand gemaakt — “Er zijn nog nooit zoveel handgemaakte producten op aarde geweest als nu”– maar door de slechte werkomstandigheden en het monotone werk worden veel mensen ziek, vaak al op jonge leeftijd.
Daisey verwerkte zijn impressies in een theatershow die veel indruk maakt en kortgeleden ook op de radio uitgezonden werd. Daisey vertelt bijvoorbeeld hoe hij een man ontmoet wiens hand geplet werd bij het maken van de buitenkant van een iPad. Hij raakte daardoor werkeloos. Toen Daisey zijn iPad tevoorschijn haalde en aandeed en aan de man gaf, was dat de eerste keer dat hij een werkende iPad zag. “Het is een soort magie,” was de verbaasde reactie van de Chinese arbeider. Uiteindelijk sprak Daisey tientallen mensen in verschillende fabrieken in Shenzen, waaronder ook illegale vakbondsmedewerkers die met vrees voor zeer lange straffen hun werk deden. Gedurende de show vraagt Daisey op een gegeven moment: “Denk je dat Apple dit niet weet?”
Er is ook kritiek op de bevindingen van Daisey. Zo zou de focus op Apple onterecht zijn. In de Foxconn en andere fabrieken in Shenzhen worden ook producten gemaakt voor veel andere technologieconcerns zoals Dell. Ook zouden sommige observaties overdreven zijn. Volgens onafhankelijke bronnen is bijvoorbeeld het inzetten van kinderen bij de productie geen wijdverspreid probleem. Apple brengt daarnaast elk jaar uitgebreide rapporten uit over de arbeidsomstandigheden in de fabrieken en spreekt bedrijven op misstanden aan.
Mike Daisey vindt echter dat Apple en andere bedrijven belabberde arbeidsomstandigheden te lang laten bestaan. Volgens hem worden jaar na jaar worden min of meer dezelfde misstanden gerapporteerd en is het tijd voor echte verandering.
Daisey treedt de komende maanden nog op in verschillende theaters in de VS. In het radioprogramma “This American Life”, van de Amerikaanse Publieke Radio, kun je een verkorte versie van zijn show horen.
Een interview met Mike Daisey van Techchrunch:

Bron: NPR, New York Times, Wired
Lees ook
Leek Apple maar meer op Siemens
Een groene pc om te stelen
10 makkelijke en duurzame besparingen