De lessen van Ubuntu

Dit najaar verschijnt het boek Lessen van Ubuntu door Mungi Ngomane, de kleindochter van Desmond Tutu. Hoe leren we in een tijd waarin mensen van elkaar vervreemden om toch bruggen te bouwen en verbinding te maken? Het antwoord hierop is dus Ubuntu. Dit Afrikaanse woord komt oorspronkelijk uit het Xhosa en betekent zoiets als: ik ben, omdat wij zijn. Oftewel: we zijn allemaal met elkaar verbonden.

Namasté

Een filosofie, die me doet denken aan Namasté uit het Sanskriet. Een groet uit India, maar ook andere Aziatische landen, waarbij we de handen in bidhouding voor het hart houden en een lichte buiging maken. Uit respect voor elkaar. Met deze groet sluit ik al mijn yoga lessen af en daarin ben ik niet de enige. Vrij vertaald, betekent het:

Mijn ziel eert jouw ziel. Ik eer de plek in jou waar het hele universum huist. I eer het licht, de liefde, de waarheid, de schoonheid en de vrede in jou. Want het is ook in mij. Door deze dingen te delen, zijn we verbonden, zijn we dezelfde, zijn we één.  

De ander ben jij zelf

Het idee hierachter is, dat we allemaal uit hetzelfde stof gemaakt zijn en dus feitelijk één zijn. Eén met elkaar als mens, maar ook één met de natuur, één met moeder aarde, met alles wat hier leeft en één met het universum. En als je die gedachte doortrekt, is het onmogelijk om elkaar pijn te doen. Want de ander: dat ben jij zelf. Een mooie gedachte vind ik persoonlijk.

De grootmoeder van mensenrechten

Goed, terug naar Ubuntu. Een filosofie of levenswijze, die in Zuid-Afrika vooral door Desmond Tutu en Nelson Mandela werd gepropageerd en die te maken heeft met aspecten als respect, behulpzaamheid, delen, gemeenschapszin, liefhebben, vertrouwen en onbaatzuchtigheid. Afrikanen zien Ubuntu ook wel als ‘de grootmoeder’ van de mensenrechten.

Onlosmakelijk verbonden

Bij Ubuntu komt de gemeenschap voor het individu. De natuur en de mens zijn hierin onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als er bij de één iets verandert, heeft dat automatisch effect op de ander. Iets dat we vandaag de dag maar al te vaak letterlijk voor onze ogen zien gebeuren. Zo heeft het uitsterven van de bijen bijvoorbeeld gevolgen voor het bestuiven van gewassen en dat heeft uiteindelijk weer effect op onze eigen voedselvoorraad.

“Dat we onderling verbonden zijn met elkaar, betekent dat we moreel verantwoordelijk zijn voor elkaar,” zei de Zuid-Afrikaanse wetenschapper Behrens hierover. Bijdragen aan de ontwikkeling van ‘de ander’, is dan ook een bijdrage aan jezelf en je eigen ontwikkeling.

Ubuntu

Dat betekent overigens niet dat je niet voor jezelf mag opkomen of zorgen, stelde Nelson Mandela. “Maar de vraag is: doe je dat om de gemeenschap om jou heen van dienst te zijn en te verbeteren? Want dat zijn de belangrijke dingen in het leven. Als je dat kan doen, dan doe je iets waardevols.”

De lessen van Ubuntu, het boek van Mungi Ngomane, gaat dan ook over hoe luisteren, tolerantie, het goede in mensen zien en de bereidheid om te vergeven ons kan helpen om de relaties met onze partners, vrienden, familie en collega’s te verbeteren, te versterken en te helen.

Wat vind jij: kunnen we wat meer Ubuntu gebruiken in onze maatschappij? Laat het ons wetten door hieronder een reactie achter te laten.