De natuur kan heel goed zonder subsidie en giften

Bij het begin van de huidige economische crisis, in 2008, besloot Tom Bade dat het roer om moest. Hij verdiende zijn geld als consultant met zijn bedrijf Triple E, een kenniscentrum op het gebied van natuur en economie. “Ik schatte in dat deze crisis lang zou gaan duren, misschien wel 15 jaar, want het is een vastgoedcrisis en het duurt wel even voordat alle valse lucht uit deze bubbel is. Ik verwachtte dan ook dat het tijdperk van uurtje-factuurtje voorbij was. De toekomst was aan bedrijven die zelf dingen máken. Dat moesten wij dus ook gaan doen met Triple E: zelf waarde toevoegen.”
Sindsdien heeft het bedrijf diverse natuur- en milieuorganisaties overgenomen om deze zelf te exploiteren, zoals stichting Reinwater, het Nederlands Watermuseum en de Hortus Arcadië in Nijmegen. Zo ruimt Triple E bij wijze van spreken de puinhopen op die het vorige kabinet heeft veroorzaakt door het natuurbudget te halveren. Dit bracht veel natuurorganisaties in de problemen, ook de ‘clubs’ die Triple E nu exploiteert.
“Wij nemen die activiteiten voor een symbolisch bedrag over en zorgen dat ze kunnen blijven bestaan, maar dan met nieuwe economische dragers en zonder overheidssteun, ” vertelt Tom Bade vol vuur. Het is nauwelijks te geloven dat de energieke prater die tegenover mij zit slechts drie uur per nacht slaapt. In zijn eigen woorden: “Soms val ik even om en dan slaap ik weer bij.”
Maar wat doen jullie anders?
“Onze visie is dat natuur zo min mogelijk afhankelijk moet zijn van subsidies en giften. Echte economie draait om rechten. Want economie is ecologie maar dan verkeerd gespeld, in ecologie gaat het om recht om voort te planten en om territoriumrecht. In de echte economie gaat het ook om recht: jachtrecht, pachtrecht, octrooirecht, als je het recht op iets hebt, verdien je telkens een klein beetje. Als wij dus de Hortus overneemen vragen wij geen geld, maar een horecavergunning, zodat we geld verdienen om die Hortus te onderhouden. De meeste mensen willen zo’n recht om zelf rijk te worden, ik vraag het aan om die Hortus te onderhouden. Ik rijd dan ook al tien jaar dezelfde auto, een Skoda.”
Tom Bade onderscheidt zich niet alleen in winstbejag van de conventionele maatpakmanager, ook zijn personeelsbeleid is opmerkelijk: het liefst omringt hij zich met nerds. “Waarom hebben de beste jongetjes van de klas het niet voor het zeggen?” vraagt hij me retorisch. “Dat vind ik raar! Waarom werd Apple succesvol? Steve Jobs was de übernerd.”
“En ik betaal trouwens ook niks meer voor vastgoed. Dat is niks meer waard, als het tomaten waren geweest hadden we het doorgedraaid, maar dat staat een beetje slordig, al die lege plekken in de stad… Ik kan dus een economische activiteit beginnen, zonder vreemd kapitaal van banken of investeerders. Zo kan ik ook genoegen nemen met tientjes als inkomsten. Bovendien houden we de ruimte om zaken snel anders te doen, als de situatie daarom vraagt. En als er even geen geld is voor een nieuwe ontwikkeling, dan maar even niet. Ik noem dat de Kathedraal-economie: gewoon beginnen, en even stoppen als er geen geld meer is. De bouw van kathedralen lag soms jaren stil. Maar vooral geen geld lenen.”
In zijn blauwe spijkerbroek en stevige zwarte schoenen lijkt Tom Bade in niets op een consultant en auteur van 35 publicaties op zijn vakgebied. Hier spreekt een vakman die zijn handen uit de mouwen steekt.
“Ik word gedreven door woede. Ik ben het helemaal niet eens met hoe dingen lopen. Mijn vrouw en ik hebben ook de afspraak om niet samen naar nieuwsprogramma’s te kijken, want ik word soms zo boos. Ik riep bijvoorbeeld keihard “lul” naar Frits Wester bij het Premiers-debat. Hij zei: “We gaan het hebben over de economie: de bezuinigingen!’ Maar economie gaat helemaal niet over bezuinigen, het gaat om geld verdienen. Er wordt in ons land niet meer nagedacht over hoe we geld kunnen verdienen. Dat komt omdat wij een klasse van bestuurders hebben die nog nooit een dag in de BTW-economie heeft gewerkt. Belasting op Toegevoegde Waarde? Ze weten helemaal niet hoe je waarde toevoegt! Maar dat is wel de basis voor belastingen.”
Dit artikel verscheen eerder in GRNVLD-magazine. Neem ook een abonnement op GRNVLD, magazine over het verbinden van stad en land.


Lees ook:
In Het Kasteel kijken mensen verder dan op een gewone vergaderplek
Je mag best cynisch zijn maar niet in mijn buurt
De wereld wordt vloeibaar