Er leven duizenden miljarden bacteriën in onze darmen. Samen wegen ze 1,5 kilo en beschikken ze over 2,5 miljoen unieke genen. Dat zijn er meer dan die van het menselijk lichaam en dus worden ze ook wel ons tweede genoom genoemd. Maar onze darmen worden ook steeds vaker ons tweede brein genoemd. Dat zit zo.
Zenuwcellen
Er zitten meer dan een paar honderd miljoen zenuwcellen in onze darmen. Het zijn er niet zoveel als in onze hersenen, maar het schijnen er wel meer te zijn dan bijvoorbeeld in je ruggenmerg of je perifere zenuwstelsel. Die zenuwcellen communiceren rechtstreeks met onze hersenen in een tijdsbestek van een paar luttele seconden. Dat doen ze via de ‘nervus vagus’: een zenuwbaan, die direct van de darmen naar de hersenen loopt. De Duitse Giulia Enders noemt deze zenuwbaan in haar bestseller De mooie voedselmachine ook wel de telefoonkabel tussen darmen en hersenen.
Onderbuikgevoel
Het klinkt logisch dat onze darmen rechtstreeks met onze hersenen communiceren. Zo is het letterlijk van levensbelang om gifstoffen zo snel mogelijk te herkennen. Maar er komt meer bij kijken dan je denkt. Zo lijkt onze buik ons, in ieder geval gedeeltelijk, te vertellen hoe het met ons gaat. We hebben het niet voor niets over ‘vlinders in je buik’, een ‘onderbuikgevoel’ of ‘in je broek poepen van angst’. Emoties voel je nou eenmaal in je buik.
Darmen en depressie
Wetenschappers beginnen langzaam te ontdekken dat er een verband bestaat tussen de darmflora en emoties als bijvoorbeeld stress, angst of depressie. Zo werd deze zomer een studie gepubliceerd waarbij patiënten met prikkelbaar darmsyndroom en depressie centraal stonden. Uit die studie bleek dat patiënten die probiotica namen twee keer minder last hadden van depressieve gevoelens als de patiënten, die een placebo kregen. Waarmee overigens niet gezegd is, dat probiotica het magische tovermiddel tegen depressie is.
In het Algemeen Dagblad vertelt voedseltherapeute Clarissa Lenherr dat 90% van de serotonine aangemaakt wordt in je maag-darmkanaal. Serotonine is een neurotransmitter, dat in de volksmond ook wel het ‘gelukhormoon’ wordt genoemd. Het heeft invloed op je gemoedstoestand, je eetlust, je geheugen, je libido en je slaap. Hoe lager je serotonine niveau, hoe slechter je je voelt.
Slaap lekker
Ook melatonine wordt zowel in je darmen als in je hersenen aangemaakt. Dat slechte slaap je darmen beïnvloedt en vice versa komt dan ook niet als een verrassing. Uit een kleine Duits-Zweedse studie van twee jaar geleden bleek dat een gebrek aan slaap leidde tot een afname van nuttige bacteriën in je darmstelsel. En dat terwijl een andere studie juist weer aantoont dat bepaalde nuttige bacteriën in je darmen juist weer kunnen helpen bij het verbeteren van je slaap door stresssymptomen af te zwakken. Want stress, zo weten we, is niet bepaald bevorderlijk voor een goede nachtrust.
Gezond eten
Kortom: het is belangrijk om je darmflora in tip top conditie te houden. Hoewel het wetenschappelijk onderzoek hiernaar nog in de kinderschoenen staat, lijkt een gebalanceerde darmflora te helpen tegen stress, angst en depressieve gevoelens. Bovendien lijkt het voor een betere nachtrust te zorgen. Hoe houd je je darmflora dan gezond? Door goed te eten:
- Eet veel groente en fruit: de vezels in groente en fruit zijn goed voor je ‘goede bacteriën’. Probeer dus minimaal 250 gram per dag te eten, maar liever nog meer.
- Eet heel weinig suiker: suiker voedt ‘slechte bacteriën’ en schimmels, dus eet alleen suikers uit groente en fruit en vermijd snoep, koek en frisdrank.
- Kies regelmatig voor gefermenteerde producten: die helpen bij je spijsvertering. Denk daarbij aan kombucha, zuurkool, miso en tempeh.
- Eet volop kruiden en specerijen: ook die beschermen je darmflora.
- Drink voldoende water.
- Vermijd alcohol, want dat zorgt voor een afname van ‘goede bacteriën’ en een toename van ‘slechte bacteriën’ waardoor je darmflora uit balans raakt.
- Probeer stress te vermijden. En als dat niet lukt: let dan in tijden van stress extra op bovenstaande punten en eet gezond, want dat kan helpen bij het in balans houden van je darmflora (en dat kan dus weer de stress verminderen).
