Het kwam ter sprake tijdens de masterclass minimal waste van Emily-Jane Townley. Ze was er zelf net mee begonnen: bokashi. Dit Japanse woord betekent zoveel als goed gefermenteerd organisch materiaal, dat ingezet wordt als bodemverbeteraar. Met de bokashi-methode kan je organisch afval geurloos fermenteren in plaats van het te laten rotten, zoals bij composteren het geval is. En dat kan zowel in het klein, bij jou thuis, als in het groot, bij de boer op het land.
Hoe werkt het?
Voor huis, tuin en keuken bokashi heb je een speciale emmer nodig. Die vul je met een bodempje boskashi starter waar je het keukenafval op gooit. Daarna voeg je weer een laagje starter toe enzovoort. Tot de emmer vol is. Dan moet je het geheel nog tien dagen laten staan om het fermentatieproces af te ronden.
Je moet overigens wel regelmatig vocht aftappen via een kraantje in de bokashi emmer. Dit vocht kan je, verdund met 100 delen water, ook weer gebruiken als vloeibare mest voor je planten. Het vocht heeft, net als de bokashi zelf, een zure geur. Dit komt door het fermentatieproces. Helemaal geurloos is het dus niet, hoewel je dit met een dicht deksel niet schijnt te ruiken.
Volgens de Consumentenbond, die een bokashi emmer testte, is het nadeel van deze methode dat je afval niet echt verteert, zoals bij composteren. In andere woorden: als het proces klaar is, ziet het afval er nog net zo uit als toen je het in de emmer deed. Je moet dus hele klokhuizen en bananenschillen in je tuin begraven, waar het vervolgens door het bodemleven verder afgebroken wordt. En het is om die reden ook slim om groter afval klein te snijden, voordat je het in de emmer gooit. Waarvan akte.
De voordelen
Wat is dan het voordeel van bokashi ten opzichte van composteren? Met bokashi kan je niet alleen groenafval verwerken, zoals fruit, groente en tuinafval, maar ook producten als kaas of vleesresten. Het ruikt (of stinkt) bovendien beduidend minder dan je compostemmer, zeker als je het deksel dicht houdt (en dat moet, omdat je het zuurstofvrij wilt houden tijdens het fermentatieproces). En omdat het bij boskashi om fermentatie gaat (en dus niet om een verrottingsproces) komen er geen gassen vrij en dat is beter voor het klimaat. Bovendien gaat het sneller dan composteren.
Bokashi op het boerenland
Bokashi kan ook op grotere schaal toegepast worden, met organisch materiaal dat bijvoorbeeld overblijft na het maaien van de slootkant. “Ik noem dat hergebruik van producten uit eigen gebied,” zegt Peter Oomen in BN De Stem. Hij startte deze lente met een proef in Brabant, waarbij hij restproducten van de oogst gebruikt voor de bokashi. “Zo maak je een sluitende kringloop, dichtbij huis. Door van een restproduct een bodemverbeteraar te maken, krijg je straks een prima bodem. Mens, dier en plant schieten daar wat mee op.”
Bokashi helpt de biodiversiteit, omdat het op kruidenrijkgrasland bijvoorbeeld voor meer soorten kruiden, grassen en bloemen zorgt. En dat trekt weer insecten, vogels en andere dieren aan. Bovendien heeft bokashi een positief effect op de sponswerking van de bodem, zo vertelt Maarten van Schijndel van Waterschap De Dommel. Door de bokashi blijft het water langer in de bodem zitten en dat is met lange droogte fijn. Daarnaast loopt het bij hevige regenval juist wat gelijkmatiger weg naar de sloten.
Voor de proef worden sommige stroken land wel met bokashi bewerkt en anderen niet, zodat we over een paar jaar kunnen zien wat het verschil is.
Werk jij al met bokashi? Deel je ervaringen en tips met ons door hieronder een reactie achter te laten.
De ervaringen van het testpanel
We kregen zoveel reacties op dit artikel, dat we Biogroei.nl hebben gevraagd of ons testpanel de Bokashi emmer met de Bokashi starter mocht uitproberen. Dit zijn de resultaten.
Drie leden van het hetkanWEL testpanel hebben de Bokashi keukenemmers van Biogroei getest. Het was voor alle testers een nieuw concept, maar het systeem is makkelijk onder de knie te krijgen wanneer je het voor het eerst gebruikt (score 4/5). Een van de voordelen die naar voren komt is hoe makkelijk het is dat het in het keukenkastje onder je aanrecht past. Zo hoef je niet meer naar de gft-bak te lopen omdat bijna al je keukenafval erin kan. Je merkt niet dat je je keukenafval voor langere tijd in je keuken bewaart, door de goed sluitende deksel heb je geen last van geuren (score 5/5). Ook het verwerken van de Bokashi gaat goed. Je tuin is zelfs al snel te klein maar wie weet kan je de tuin van iemand in je omgeving er erg blij mee maken (score 3,5/5). De testers ervaren de Bokashi emmer als een goede manier om je keukenafval in te verwerken en geven dan ook aan ze zeker te blijven gebruiken in de toekomst.
10 gedachten over “Doe jij al mee aan de bokashi trend?”
Ik heb al 10 jaar een muisdicht compostvat, het raakt maar niet vol. Ik gooi er alle resten van vegetarisch eten in, ook gekookt en nu veel pulp van uitgeperste appels. Onkruid zoals Zevenblad enz. Er zitten veel insecten en pissebedden in.
Appelpulp die een paar dagen na het persen van het sap is blijven staan, geeft bij nog eens extra persen gewoon azijn. Ik vraag me af of er hier een spontaan bokashi proces gaande is. Alhoewel het wel opvallend is dat het vat niet vol raakt.
Ik wil het sap van de Bokashi gebruiken voor m’n biologische moestuin. Maakt het uit of je hier biologische of niet biologische voedingsresten in doe? Wat gebeurt er met de niet-bioloigische onderdelen (pesticiden bijvoorbeeld) in de bokashi emmer?
Het grote voordeel van bokashi vind ik dat je alles erin kwijt kan. Dus behalve het normale groente/fruitafval, ook ‘viezere’ dingen als vissenkoppen, kippenbotjes, vette servetten waarmee je de koekenpan leeg geveegd hebt. In de grote GFT-containers had je soms drie maanden stank en vliegen voor deze vol genoeg was om te laten legen, nu heb ik nooit meer vliegen en luchtjes. De emmerinhoud ruikt zalig als verse zuurkool. Dat is het grote voordeel. Andere argumenten als minder gasuitstoot dus goed voor klimaat is m.i. niet correct, omdat het na fermentatie alsnog moet verteren. Het product is dan wel rijker geworden. Het aftappen is gedoe, doe ik ook niet meer, maar verspreid het ook in een keer in de composthoop. Het vocht is ook te zuur voor de kamerplanten, ik heb er al een kamerlinde mee om zeep geholpen ondanks flinke verdunning. Als de emmer is nagerijpt doe ik de hele klont in mijn composthoop, en bedek het ook weer. Na een jaar is alles mooie aarde.
Ik werk al jaren met de bokashi-emmers en spit het eindresultaat onder in de moestuin.
Ik heb een schema waar ik het precies begraaf zodat heel de tuin/kas een beurt krijgt.
Het sap gaat in het water voor de planten, de vijver, de composthoop, de afvoeren.
Het gaat goed en zo werk je mooi circulair.
Is composteren niet circulair?
Hallo,
Ik heb bedenkingen bij wat hier verteld wordt over “laten rotten, zoals bij composteren het geval is” Composteren is een aeroob proces, rotten is anaeroob, het tegenovergestelde dus. Als iemand zulke dingen verteld over composteren dan is dat omdat ze er totaal geen verstand van hebben en foutieve informatie verspreiden, wat héél jammer is.
En ook nog dit: composteren is hoe het natuurlijk proces werkt: door aerobe micro-organismen organisch materiaal afbreken en terug brengen in de bodem, zo als in een bos. Bokashi is het tegenovergestelde, eigenlijk tegennatuurlijk, organisch materiaal anaeroob fermenteren, eindprodukt is zuur. Stel je maar eens een bos voor……
Ik weet natuurlijk ook niet alles maar ben al 20 jaar bezig met profesioneel composteren voor eigen gebruik ( biologisch landbouwbedrijf) Ik ben toen ook bezig geweest met bokashi maken, EM, enz….Ik heb verschillende boeken van de japanner Teruo Higo, de man die dit systeem ontwikkeld heeft gelezen. Maar ik heb er nooit geen echte resultaten mee behaald. Ik vertelde de mensen (bedrijf, firma) die dit sterk promote: Als je een profesioneel, biologisch landbouwbedrijf die echt concrete resultaten kan aantonen weet, mag je het me altijd laten weten maar ik heb hierop nooit reactie gehad. Ik heb deze vraag nochtans verschillende jaren na elkaar herhaald. Uiteindelijk is het grote verschil tussen de (goede) composteringstechniek en bokashi/EM techniek dat er bij de laatste produkten verkocht worden (lees: geld verdient) en er effectief bedrijven zijn dit promoten. Bij composteringsproces is dit anders….
Ook ik ben vorig jaar met Bokashi begonnen. Ik moet zeggen dat het absoluut niet geurloos is maar een weeïg zoet luchtje heeft. Toen het zover was dat ik de inhoud van de 1e emmer kon begraven heb ik dat op 2 plekken in de tuin gedaan. Tot mijn verbazing kwam precies op die 2 plekken een rat tevoorschijn die al mijn ingegraven afval meenam naar zijn hol. Sindsdien durf ik het niet meer en staan 2 nieuwe bokashi emmers met een volle emmer bokashi starter te wachten op een oplossing. Ik heb al op internet naar andere suggesties gezocht, de eko winkel waar ik de emmers besteld had aangeschreven maar ook zij weten het niet. Ik hoopte meer info over EM te vinden maar ook dat schiet niet O. Is dat geurloos? Hoe werkt dat ? Is dat wel geurloos? Zomaar war vragen waar ik mee rondloop
hallo,
of je nu bokashi-rest of andere voedselresten op een composthoop gooit kunnen er ratten of ander ongedierte op afkomen, dus … ratten vangen en klaar is kees.
Ik heb al ruim een jaar twee volle bokashi emmers in mijn keuken staan. Ik woon in een flat en kan het nergens laten. Zo jammer. Iemand een tip?
beste Fleur, iemand met een tuintje in de buurt? Anders via een kerk, wijkcentrum, kinderopvang? Je kent vast wel groene mensen! Succes. Ron
Reacties zijn gesloten.