Elke 30 minuten pleegt een Indiase katoenboer zelfmoord

De prijswinnende documentaire Bitter Seeds draaide tijdens het Movies That Matter Filmfestival. Voor de Wereld van Morgen gaf kaarten weg voor het festival in ruil voor een recensie. Dit is de winnende recensie van de aangrijpende documentaire over de Indiase katoenindustrie, geschreven door Paul Giesen.
“Het doorspitten van het filmprogramma stemt niet tot vrolijkheid, maar dit is dan ook niet voor niets het Movies That Matter Filmfestival. In mijn programma keuze laat ik me leiden door mijn agenda en de relatie tot het land waar de film of documentaire zich afspeelt. Zelf vind ik het een meerwaarde hebben als ik al door het betreffende land gereisd heb, en er middels de film of documentaire iets belicht wordt wat me als toerist haast vanzelfsprekend ontgaan is. Ik werd daarom gegrepen door de introductie tekst van Bitter Seeds: ‘Elke dertig minuten pleegt een Indiase katoenboer zelfmoord.’ Ik had de grote armoede in India gezien, maar deze intrieste realiteit was schokkend nieuw voor mij.
Bt seeds
Ooit produceerden Indiase katoenboeren hun oogst met zelf geteelde katoenzaden, die ze kosteloos uit eigen planten wonnen. Maar de komst van een Amerikaanse zadenfabrikant veranderde hun werkwijze drastisch. Multinational Monsanto verkoopt genetisch gemodificeerde katoenzaden, zogenaamde ‘Bt seeds’. Deze zouden resistent zijn voor verschillende soorten insecten en hierdoor veel grotere oogsten garanderen.
De nieuwe zaden hebben echter veel water nodig en dienen besproeid te worden met dure bestrijdingsmiddelen. Verleid door slimme verkooppraatjes besloten veel Indiase boeren over te stappen en voortaan de dure zaden en pesticiden bij Monsanto af te nemen. Wanneer de beloofde gouden bergen uitblijven, komen ze tot over hun oren in de schulden te zitten.
Slachtoffers van multinationals
Rode draad in de vertelling is Manjusha, die droomt van een carrière als journaliste en hierin gevolgd wordt door de filmmaker. Niet alleen ontrafelt ze met haar journalistieke ambitie de oorzaken en gevolgen, waarbij de slachtoffers van opportunistische multinationals een gezicht krijgen, maar laat ze ook de culturele context zien die mede bijdraagt aan de uitzichtloosheid van de getroffen boeren.
Uit het nagesprek met de filmmaker blijkt dit het slotstuk te zijn van de globaliseringstrilogie. Eerder maakte regisseur Micha X. Peled ‘Store Wars: When Wal-Mart Comes to Town’ (2001) en ‘China Blue’ (2007). Door Bitter Seeds ben ik nu zeker van plan ook zijn andere films te gaan zien. Maar niet te snel achterelkaar, want ik wordt toch wel enorm pessimistisch over de medemens.”
Wat kun jij doen?
Voor biologisch katoen worden geen genetisch-gemanipuleerde zaden en pesticiden gebruikt. Als je kiest voor biologisch katoen kies je voor een beter leven van boeren en daarmee hele gemeenschappen. Voor biologische katoen wordt slechts € 0,10 per kilo meer betaald dan voor gewone katoen.