Nederland lijkt zo’n rijk land. En dat zijn we ook. Het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp) per inwoner was in 2023 bijna 58 duizend euro, maar niet iedereen heeft financiële ademruimte. In Nederland leven er ruim 900.000 mensen in armoede, waaronder 221.000 kinderen. De overheid doet veel aan armoedebestrijding, maar zou een basisinkomen echt niet een betere oplossing zijn? Ik las een artikel in het AD, waarin twee vrouwen dankzij stichting Collectief Kapitaal een jaar lang 1000 euro per maand kregen, waar ze niets voor hoefden terug te doen. Een soort basisinkomen dus. Wat denk je dat het effect was?
Wat doet financiële ademruimte met iemand?
Het doel van deze actie was om te ontdekken hoe meer financiële ademruimte hun leven zou veranderen. Het geld werd bij elkaar gebracht door donateurs, en het veranderde niet alleen hun portemonnee, maar ook hun kijk op het leven. Het project, opgezet door de stichting Collectief Kapitaal, is bedoeld om mensen een waardig bestaan te geven, legt oprichtster Denise Harleman uit. “We leven in een maatschappij waarin we constant voor anderen denken en beslissen wie iets wel of niet verdient. Dat willen we met dit project doorbreken”, zei ze in het artikel.
Mensen in Rotterdam konden zich opgeven om het geld te ontvangen als ze het financieel moeilijk hadden. Acht deelnemers werden geselecteerd en mochten het geld uitgeven zoals ze wilden, zonder verplichtingen.
Ook hulp van een buddy
Naast de financiële steun kregen de deelnemers ook de mogelijkheid om gekoppeld te worden aan een buddy. Dit was geen verplichting, maar alle deelnemers kozen hiervoor. Samen met hun buddy bespraken ze thema’s zoals bestaanszekerheid en het belang van gemeenschapszin.
Armoede zorgt voor constante stress
Iemand die in armoede leeft, heeft continu stress over of er genoeg geld is voor basisbehoeften zoals wonen, voedsel, kleding en het betalen van verzekeringen. Als onverwachte rekeningen niet betaald kunnen worden, is de kans groot dat men in de schulden raakt. Financiële zorgen en armoede leiden vaak tot stress, gezondheidsproblemen, eenzaamheid en schaamte.
Kinderen die opgroeien in armoede hebben vaak minder kansen op een succesvolle toekomst. Ze kunnen zich op school moeilijker concentreren en lopen een groter risico op leerachterstanden. Het komt ook vaker voor dat deze kinderen de school verlaten zonder diploma, wat hun toekomstperspectieven verder beperkt.
Financiële stress is een groeiend probleem
En financiële stress is een groeiend probleem, helemaal nu de kosten van levensonderhoud blijven stijgen en de inkomens van mensen niet altijd meegroeien. Het is ook geen kwestie van werkeloosheid. Ook veel werkende mensen hebben soms twee banen om rond te komen.
Kan een basisinkomen financiële ademruimte geven?
Ik ben geen econoom en ook geen expert op het vlak van armoedebestrijding, maar ik was verrast door het werk van Stichting Collectief Kapitaal en geloof echt dat een basisinkomen armoede kan tegengaan. Vooral omdat het mensen de vrijheid geeft om een bedrijfje te starten, zelfs als ze een uitkering hebben. Ze worden dan niet gekort op hun uitkering als hun bedrijf niet slaagt, wat nu vaak een belemmering is.I
Een vast bedrag zonder voorwaarden
Een basisinkomen is een vast, periodiek bedrag dat door de overheid wordt uitgekeerd aan iedere burger, zonder voorwaarden. Dat is dus anders dan een uitkering of de bijstand. Ik herinner me het nieuws dat een vrouw uit Hilversum duizenden euro’s terug moest betalen, omdat haar moeder boodschappen voor haar deed nog goed. Daar krijgt toch iedereen met een uitkering of in de bijstand acuut nog meer stress van. Een basisinkomen is niet afhankelijk van werk, dus kunnen mensen een baan aannemen zonder bang te zijn om hun financiële basis kwijt te raken.
Vrijheid om keuzes te maken
Het bedrag geeft een bepaald gevoel van veiligheid en voorspelbaarheid. Dit betekent dat, ongeacht veranderingen in de arbeidsmarkt of persoonlijke omstandigheden, mensen altijd in staat zijn om hun basisbehoeften te dekken. Dit vermindert de stress die gepaard gaat met het idee dat men plotseling zonder inkomen kan komen te zitten. Daarnaast kan een basisinkomen mensen meer vrijheid geven om keuzes te maken die aansluiten bij je interesses en vaardigheden.
Mensen kunnen bijvoorbeeld kiezen voor werk met maatschappelijke waarde dat misschien minder financieel oplevert, omdat hun basisbehoeften al gedekt zijn. Of ze kunnen een paar dagen werken en de rest van hun tijd besteden aan zorgen voor anderen. Het risico van ondernemerschap wordt ook kleiner, omdat falen minder ernstige gevolgen heeft.
Had iemand anders het niet harder nodig?
Uit het verhaal van de twee vrouwen uit Rotterdam blijkt dat een vast bedrag voor ademruimte echt een verschil maakte. Een van de vrouwen, moeder van twee kinderen, twijfelde toen ze was ingeloot of iemand anders het geld harder nodig had. Maar de vrouw aan de telefoon verzekerde haar dat ook zij het verdiende. Dat haalde haar over de streep.
Ineens konden de vrouwen zonder zorgen iets leuks doen voor hun kinderen of betalingsachterstanden wegwerken. Het project, dat in juli 2023 begon, gaat inmiddels door met een nieuwe groep deelnemers.
Collectief Kapitaal zorgt voor financiële ademruimte
Collectief Kapitaal is actief in meerdere steden en blijft streven naar een maatschappij waarin liefdevol samenleven centraal staat. Inmiddels is al meer dan een half miljoen euro herverdeeld onder 46 mensen.
Critici zeggen dat een basisinkomen mensen zou ontmoedigen om te werken, maar ik denk juist dat uitkeringen en de bijstand dat doen. Uit experimenten met basisinkomen in verschillende landen blijkt dat mensen juist de ruimte krijgen om beter werk te vinden of te investeren in hun vaardigheden, en met meer plezier naar hun werk gaan of zonder stress voor hun familie kunnen zorgen. De verhalen van de vrouwen laten zien dat het levens echt iets gemakkelijker maakt. En zonder stress komt er ruimte voor andere dingen.
Is een basisinkomen ook niet overzichtelijker?
Een basisinkomen lijkt mij ook overzichtelijker (en mogelijk goedkoper), omdat we dan af zijn van de complexe administratieve processen rond subsidies en persoonlijke budgetten.
Hoe we dat betalen? Natuurlijk kan het niet alleen via Stichting Collectief Kapitaal lopen, maar als rijk land zouden we dit toch moeten kunnen organiseren. Denk aan het afschaffen van toeslagen, een hogere belasting op grondstoffen en minder belasting op arbeid, hogere belastingen voor de extreem rijken, een belasting op automatisering, of een herverdeling van bestaande sociale uitgaven.
Ik noem maar wat. Nogmaals het is niet mijn vakgebied, maar zou een basisinkomen financiële ademruimte kunnen geven en uiteindelijk tot minder armoede en stress leiden? Wat denk jij?
6 gedachten over “Financiële ademruimte: Acht vrouwen uit Rotterdam kregen 1000 euro per maand”
De titel van het artikel dekt de inhoud van het artikel niet. Het gaat op geen enkele wijze in op het effect van een basisinkomen op de 8 vrouwen. Jammer.
Er is genoeg onderzoek gedaan dat bewijst dat een basisinkomen heel goed werkt. Mensen willen toch gewoon aan het werk gaan, er is minder druk op de gezondheidszorg, er is minder huiselijk geweld. Om maar wat te noemen.
En dat je al die onnodige ambtenarij kan afschaffen lijkt mij ook een enorm voordeel.
Dus: meteen doen zo’n baisinkomen (ik kijk er al een jaar of 40 naar uit, ik hoop lang genoeg te leven om het nog mee te maken, ik ben nu 75…. )
De titel komt niet overeen met de inhoud. Ik sluit me aan bij de vorige schrijfster: ik weet nog steeds niet wat t effect is van t krijgen van een basisinkomen.
Jeanette
Wat een mooi initiatief om vrouwen extra ademruimte te geven. Ik ben ook nog benieuwd hoe het hen nu vergaat, na dat jaar. Konden ze hun leven door dit experiment voor de toekomst veranderen, of komen ze nu terug in de positie van voor het experiment?
Ik sluit me aan bij de vorige schrijver.
Helaas ben ik na het lezen van dit artikel nog niets wijzer: wat was nou het effect bij deze acht vrouwen?
Reacties zijn gesloten.