Heb jij eweleens vol optimisme een basilicumplantje aangeschaft bij de supermarkt? Lekker handig, want dan kun je volgende week nog een keer mozzarella-tomatensalade maken. Helaas halen de arme plantjes in negen van de tien gevallen het einde van de eerste week niet eens. Juist voor deze vorm van microtuinbouw is hydrocultuur een uitkomst. Kweken op water biedt de op z’n gemak gestelde stadstuinder nog veel meer mogelijkheden, van daktuinen en balkonteelt tot zonnige serres.
Voor veel mensen klinkt hydrocultuur nog steeds een beetje als science fiction, en niet geheel zonder reden. Niet voor niets doet de NASA al jaren onderzoek naar deze high-tech tuinbouwtechniek, die als de meest efficiënte manier wordt beschouwd om ooit ruimtevaarders in outer space van verse groente te voorzien. Ondanks dat futuristische imago is hydrocultuur al decennia lang alledaagse realiteit in het Westland. Zelfs sierplanten kunnen uitstekend worden gekweekt op hydrocultuur, zo bewees de Franse ‘plantenarchitect’ Patrick Blanc met zijn beroemde verticale tuinen.
De essentie van hydrocultuur is dat plantenwortels niet verankerd staan in de aarde, maar voortdurend in aanraking komen met voedsel- en zuurstofrijk water, waardoor planten met minimale inspanningen maximaal kunnen presteren. Om te voorkomen dat de plant omvalt, wortelt deze vaak in steriel en poreus materiaal zoals hydrokorrels, steenwol of vermiculiet. Omdat het water in een gesloten systeem circuleert, is het watergebruik bij hydrocultuur zeer efficiënt. Alleen het water dat planten met hun wortels opnemen en via hun bladeren verdampen, verdwijnt uit het systeem. Zolang het om wat bieslook en basilicum gaat, zal dat niet snel problemen opleveren. Wanneer er echter snel groeiende gewassen worden gekweekt moet het reservoir regelmatig met water en voeding worden bijgevuld. Gebeurt dit niet tijdig en in de juiste verhouding, dan kan de voedingsoplossing uit balans raken: het water wordt te zuur, of de concentratie voedingsstoffen loopt te hoog op, waardoor overbemesting dreigt. En dan ben je met hydrocultuur al snel de sigaar; alle planten drinken immers van dezelfde voedingsoplossing. Als je geen volledig geautomatiseerd systeem gebruikt, is de aanschaf van een pH-meter, een meetinstrument om de zuurgraad van vloeistoffen te meten, bijna onvermijdelijk. Eigenlijk net zo onontbeerlijk is een EC-meter, waarmee je de concentratie van voedingszouten in het water meet. Al is het water en voeding geven bij hydrocultuur geautomatiseerd, toch vraagt kweken op water vaak om minstens zoveel zorg als wanneer je op aarde kweekt.
Oogstrelend design
Een klein hoekje in huis is al voldoende om je leven groener en gezonder te maken met moderne designer-hydrocultuur. Maar ook voor grootschaliger projecten, zoals dakterrassen, heeft hydrocultuur veel te bieden. Een weelderig begroeide daktuin is voor velen ondenkbaar zonder een paar kuub potgrond, ook al moet die aarde zak voor zak naar vierhoog worden gesleept. Zelfs het vullen van enkele plantenbakken op een balkon betekent voor menigeen al een uitdaging van formaat. Voor wie al moe wordt bij de gedachte aan al die grondverplaatsingen, is hydrocultuur een serieus – en rug sparend – alternatief.
Tot nu toe moest de hobbyist met hydro-ambities zich behelpen met primitieve, op het hevelprincipe gebaseerde systemen. Sinds enige tijd zijn er echter verschillende geavanceerde hydrosystemen voor avontuurlijke stadstuinders op de markt – waarbij oogstrelend design (soms) ook een rol van betekenis speelt. Sommige daarvan lenen zich bij uitstek om als ‘levend kruidenrek’ de huiselijke groenvoorziening te dienen, andere zijn beter geschikt voor plaatsing buiten, of moeten worden uitgebreid met kweeklampen om binnenshuis toch goede resultaten te behalen.
Hieronder zetten we enkele beschikbare en (nog) niet beschikbare systemen op een rij.
Aerogarden
De Aerogarden is een compact en aantrekkelijk vormgegeven kweeksysteem met ingebouwde verlichting, dat bedoeld is voor gebruik binnenshuis. Het is volgens de fabrikant een fool-proof systeem, dat bij uitstek geschikt is voor beginnende hydro-tuiniers. De Aerogarden is voorzien van een bedieningspaneel met display, waarmee onder andere de belichtingsduur kan worden ingesteld. Handig voor hydro-dummy’s: de Aerogarden geeft zelf aan wanneer en hoeveel water en voeding moet worden bijgevuld. Bij aanschaf van een Aerogarden kun je een keus maken uit verschillende speciaal geselecteerde zadenpakketten. Er passen zeven plantjes in de Aerogarden, maar met name in de hoogte hebben de planten weinig ruimte om te groeien, waardoor het systeem vooral voor kweken van kruiden, slasoorten, cherrytomaten en peperplantjes bruikbaar is.
Prijs vanaf: € 149,-
Methode: Druppelirrigatie, dus niet (zoals de naam suggereert) aeroponisch!
Website: www.aerogarden.nl
Urban Cultivator

Als je de afstand tussen tuin en keuken zo kort mogelijk wilt houden, maar toch voor een strakke keuken gaat, is de Urban Cultivator een praktische en elegante oplossing. Het apparaat past als inbouw-keukenapparaat naadloos tussen de vaatwasser en koelkast. Er is overigens ook een vrijstaand ‘keukeneiland’ type verkrijgbaar. Behalve van verlichting en automatische irrigatie is de Urban Cultivator ook voorzien van ventilatie, en is daarmee de enige in zijn soort waarmee je het totale leefklimaat van de plant kunt reguleren.
Als indoor-moestuin is de Urban Cultivator met z’n twee kweeklades te klein, maar het systeem is wel ideaal voor het kweken en langer houdbaar maken van kruiden en andere laagblijvende planten. Kort samengevat; een geweldig apparaat, maar helaas hangt daar ook een bijbehorend prijskaartje aan. Wie zijn keuken met dit apparaat wil upgraden kan bij Urban Cultivator (www.urbancultivator.nl) terecht. Het product is op voorraad: 220 volt plus EU stekker.
Prijs: €2395,- ex. btw en €6995 ex. btw voor de Urban Cultivator Commercial.
Methode: Eb en vloed
Website: www.urbancultivator.net
Waterfarm

Als functionaliteit zwaarder weegt dan design is de Waterfarm een betaalbaar no-nonsense product om kennis te maken met hydrocultuur. Het systeem bestaat uit een simpele 12 liter pot voor 1 tot 6 planten, een luchtpompje en een druppelsysteem. De pot wordt gevuld met hydrokorrels en in water opgeloste voeding, waarna het systeem klaar is om te gaan. De luchtpomp pompt het water omhoog en zorgt dat het water zuurstofrijk blijft. Het systeem is eindeloos uit te breiden en past goed op een zonnig balkon, al blijft een stopcontact wel nodig. Bij gebruik binnenshuis zal bijverlichting in de regel noodzakelijk zijn voor goede resultaten.
Prijs vanaf € 50,-
Methode: Druppelirrigatie
Website: nl.eurohydro.com
AeroFlo

Voor wie wat meer ruimte heeft op zijn dak of balkon is de AeroFlo wellicht een optie. Een schoonheidsprijs verdient dit systeem niet, maar wat het inlevert aan design compenseert het met grootse kweekmogelijkheden. Het kleinste model biedt ruimte aan tien planten, voor grotere ambities kan dat aantal tot enkele honderden planten worden uitgebreid. De bakken zijn verhoogd tot op kniehoogte, waardoor het iets makkelijker tuinieren is. Jammer dat de bakken niet te verstellen zijn; we zouden ze bijvoorbeeld ook graag aan de reling van het balkon kunnen ophangen. Ondanks de beperkingen een aanrader voor de echte hydrofarmer!
Prijs vanaf € 250,-
Methode: Aeroponisch
Website AeroFlo: nl.eurohydro.com
Verkrijgbaar bij: www.btt.nl
Zengrow

Ook het Finse Zengrow bewijst dat hydrocultuur stijlvol kan zijn. Zengrow table-top systemen zijn in drie verschillende varianten verkrijgbaar, alle uiteraard in strak Scandinavisch design. De bijpassende verlichting ziet er al even gelikt uit en zorgt ervoor dat planten het hele jaar door kunnen groeien. Helaas gebruikt de fabrikant een goedkope vorm van hydrocultuur; continuous-flow. Deze variant is niet voor alle planten geschikt, een reden waarom wij een beetje twijfelen over de werking van het product. Gelukkig is de verstelbare verlichting ook los te gebruiken. Zo heb je, als het apparaat niet goed werkt, altijd nog een prachtige (maar redelijk dure!) designlamp.
Prijs vanaf € 94,-
Methode: Continuous-flow
Website: http://www.zengrow.net/
Verkrijgbaar bij: www.hollands-glorie.net/
Samengevat: Wat is wat in hydrocultuur?
Hydrocultuur – Kweeksystemen zonder aarde waarbij plantenwortels (meestal) voortdurend met door een pomp in beweging gebracht water in aanraking komen. De plantvoeding is in het water opgelost.
Aeroponics – Kweeksysteem waarbij de wortels niet in het water maar vrij in de lucht hangen, waar ze worden besproeid met een fijne nevel van voedingsoplossing en lucht.
Eb en vloed – Kweeksysteem waarbij de wortels volgens een bepaald tijdschema worden overgoten met voedingsoplossing, waarna deze wegloopt om later opnieuw te worden gebruikt.
Druppelirrigatie – Kweeksysteem waarbij de planten op geregelde tijden van bovenaf druppelsgewijs water krijgen.
Continuous-flow – Kweeksysteem waarbij de voedingsoplossing continu langs de wortels loopt.
Voordelen hydrocultuur
– Lager watergebruik.
– Geen gesleep met potgrond.
– Geautomatiseerd; je kunt nooit vergeten water te geven.
– Geen onkruid.
– Meer planten op hetzelfde oppervlak.
– Makkelijker oogsten.
– Planten nemen voeding efficiënter op en kunnen in principe groter worden.
– Kan overal in huis worden geplaatst – mits een systeem met verlichting wordt gebruikt.
Nadelen hydrocultuur
– Hoge aanschafprijs – Wie zelf aan de slag gaat kan veel geld besparen: op internet zijn talloze doe-het-zelf projecten te vinden.
– Extra kosten: als je hydrocultuur een beetje serieus aanpakt kan niet om de aanschaf van een pH- en EC-meter heen.
– Hogere elektriciteitsrekening als gevolg van pomp en (soms) verlichting.
– Vraagt om regelmatige zorg.
– Weinig flexibel qua plaatsing vanwege noodzakelijke stroomvoorziening.
– 100% biologisch kweken moeilijk haalbaar.
– Kwetsbaar voor stroomuitval.
– Kwetsbaar voor wortelziektes – bij aantasting is sterilisatie vaak de enige oplossing.
– Alle planten maken gebruik van dezelfde voedingsoplossing, terwijl niet alle planten dezelfde behoeften hebben.
Dit artikel is eerder verschenen in het tijdschrift Cashew Stadstuinieren.
Cashew Stadstuinieren is een blad over moestuinieren, lekker eten en mensen die zelf hun stad, wijk of dorp een leukere plek willen maken. Nieuwsgierig? Je kunt een gratis proefnummer van Stadstuinieren aanvragen via deze link. Vul hier je gegevens en de actiecode “proefnr2014” in. Je betaalt dan slechts 2,00 euro voor de verzendkosten.
Aerogarden. Foto: Cashew Stadstuinieren
2 gedachten over “Tuinieren zonder vieze handen te krijgen met hydrocultuur”
in Duitsland is er onderzoek naar gedaan een tijd terug las ik dat en wat bleek dat zelfs wiet dan kankerverwerkend is als je het op verkeerde kunst grond gebruikt. Terwijl wiet zelfs kanker kan genezen.
Interessant artikel! Met kantoorbeplanting op basis van hydrocultuur heb ik hele goede ervaringen met Business Green! Kijk maar eens op http://www.businessgreen.nl of klik hier.
Reacties zijn gesloten.