Annette Dölle is de drijvende kracht achter de “Keep it Clean Day” in Nederland. Zij reist nu rond door Nepal, waar zij duurzame ondernemers ontmoet en deelneemt aan een conferentie over hoe Azië zwerfafval vrij kan worden. Zij vertelt over haar bevindingen op hetkanWel, Voor de Wereld van Morgen en De Betere Wereld. Lees ook ons interview met Annette
“Bij ons viel het mee”, vertelt mr. Sherpa van de Himalaya Mountainering organisatie. “Wij woonden slechts op 4000m. hoogte”. Zacht lach klinkt door de zaal. Voornamelijk door de Europeanen. De anderen zijn de hoogte gewend en knikken instemmend. Mr. Sherpa vertelt kalm en bescheiden over de huidige situatie hoog in de bergen. Over de kansen en de uitdagingen. Het is mooi dat mensen uit het Vlakke Land zijn wereld willen ontdekken, maar het zou nog mooier zijn als ze het dan ook een beetje schoner achter lieten.
Om die reden worden er de laatste tijd allerlei regels ingevoerd waardoor er enerzijds bewustzijn wordt gecreeerd, en er anderzijds gewoon een schoon landschap achter blijft. Zo wordt bij sommige ingangen een lijstje gemaakt van al het mogelijke afval dat de hiker bij zich heeft. Van wc-rollen tot plastic flessen. Het hele pakket wordt genoteerd en bij terug komst wordt er gecontroleerd of je dezelfde spullen weer bij je hebt. Of het werkt is een raadsel, maar we applaudiseren luid als we horen van dit initiatief. Bureaucratisch? Ja misschien, als het de Veluwe was. Maar dit is Nepal. Een land waar je rekening moet houden met de kracht van omgekeerde psychologie, waar veel dingen net even anders gaan dan wordt gezegd, en waar 95% van de bevolking hun troep op de grond gooit, zonder ook maar één keer met de ogen te knipperen.
‘Regeltjes’ om de Himalaya opgeruimd te houden zijn bovendien noodzakelijk om onze voedselketen gezond te houden. De logica wil namelijk dat alle troep vanuit de Himalaya het land in stroomt via één van de duizenden rivieren. De Nepalezen laten de rivier de rivier zijn en gooien er vervolgens zelf ook nog het één en ander bij. ‘Want’, zo denken zij. ‘De rivier stroomt naar de zee en dan zijn we er vanaf. Dan blijft ons land schoon’. Dat er in de zee vissen leven weten ze wel. Maar als je hier een probleem oplost, ben je niet bezig met het gedoe dat duizenden kilometers verderop ontstaat. Je hebt al genoeg aan je hoofd: Er moet geld verdiend worden. Geld om eten voor je kinderen te kunnen kopen. Dus wie is er bezig met de plastic soep in een zee die je nooit gezien hebt…?
mr. Sherpa vertelt verder, en zijn woorden blijven hangen de dagen er na. De conferentie focust zich steeds meer op ‘Zero Waste’ (het voorkomen van afval) en op recyclen. Het ene na het andere initiatief wordt gedeeld, en de inspiratie dwarrelt door de zaal. Ook het Zero Waste verhaal van Nima Tashi slaat in als een bom. Stil zitten we naar hem te luisteren. Naar hoe hij zijn omgeving in de Indiase Himalaya inspireert om te doen in plaats van enkel te dromen.
Een paar dagen later loop ik alleen door de straten van Lallitpur (Patan). Ik wil van A naar B, maar ben verdwaald, en over niet al te lange tijd wordt het donker. Wat hier vrij snel gepiept is. Tussen Lallitpur en Kathmandu in ligt de Bagmati rivier. De rivier, die komt van uit de bergen hoog in de Himalaya, om van daaruit kronkelig Nepal te doorkuizen en haar weg te vervolgen in India. Bij verdwaal-momenten is het altijd handig een centraal punt te zoeken, en de Bagmati rivier biedt uitkomst. Twintig minuten wandel ik langs haar oever naar de dichts bij zijnde brug. Stap voor stap. Langs plastic en plastic en plastic. Wandel ik.
En nu is het nog schoon weet ik. Dat hebben Lucka (‘Cash the Trash’) en Udit (‘Vajra Academy’) me verteld. Nu is de moesson net voorbij, waardoor het land schoon gespoeld is en al het afval zich naar India verplaatst heeft. ‘Moet je hier eens in april komen’ zei Lucka. Dan is het pas erg. Udit vertelde over een sterfgeval niet lang geleden. Een meisje was in de rivier gevallen en onder het plastic terecht gekomen. Ze was nergens meer te vinden. Terwijl ik wandel omdat ik verdwaald ben, gaan de gedachten door mijn hoofd. ‘Hoe dit te veranderen?’ Welke dingen zouden werken, en vooral – Welke interventies zouden blijvend zijn?
Er zijn geen ovens om het afval te verbranden (niet dat verbranden een oplossing is, maar het is een mogelijkheid). Er zijn geen grote bedrijven die helpen om alles te verplaatsen naar centrale plekken waar het gesorteerd wordt. Afval ophalen is iets voor de laagste kaste, waardoor er een groot gat gaapt tussen iets doen en niets doen. Want karma heeft bepaald dat opruimen alleen voor enkelen is weg gelegd. Al wordt er tegenwoordig minder op het kaste systeem dan vroeger – het is er nog steeds en maakt onderdeel uit van ieders bestaan. Elke dag.
Dit land, dit fantastisch mooie land, opruimen in één dag, gaat hem niet worden. Lucka en Udit werken beiden aan een structurele verandering op het genied van afval. Lucka bij WEPCO, door wie o.a. het afval van 1800 huishoudens in de Kathmandu Valley wordt verzameld. Udit geeft les op de Vajra Academy waar 250 kinderen leren hoe het ook kan. En zo gedreven zijn dat ik ze beschouw als de Changemakers van morgen. En dan? Is dit het dan? Laten we dan de rest van het afval maar gewoon liggen, omdat het ‘nou eenmaal’ de cultuur is?
De acht Millenium Doelen hebben me al een aantal keer geholpen als het ging om cultuur. Dan somde ik gewoon het betreffende punt op, en kon de ander alleen nog maar zwijgen. Heel handig. Vooral nummer 1 & 3 doen het erg goed in lastige Nepalese situaties. Want, we moeten immers respect hebben voor elkaars cultuur. Ja, dat moeten we zeker. Maar op het moment dat gezondheid en veiligheid in het geding komt, dan mogen ze van mij cultuur in een kastje stoppen met een heel groot slot er op. Dat we dan gezellig daarna kwijt raken. De sleutel van dat slot. We gooien het misschien wel gewoon weg. Hopla, in de Bagmati rivier. Niemand die het ziet onder al dat plastic.
En sinds het moment daar aan de rivier loop ik rond met een idee. Het is een idioot idee. Het is vreemder dan ik ooit had kunnen bedenken. Maar elke hersencel in mijn hoofd heeft zich er al over gebogen. En we kunnen er met zijn allen niets negatiefs over zeggen. Behalve dan misschien dat het dus een beetje vreemd is. Maar onmogelijk is het niet, en eigenlijk zelfs best goed. Al zeg ik het zelf. Vorige week heb ik het maar eens voorzichtig gemaild aan iemand. Die terug schreef ‘Of course you can do it, but are you really sure you want this? It’s Nepal remember..’. En misschien is dat wel juist de reden om het door te zetten. Want, het is Nepal. Remember…
Lees alle artikelen van Annette op Voor de Wereld van Morgen
2 gedachten over “Het idee dat de plastic rivier moet stoppen”
"… bezoek ik Nepal, geen gewone vakantie, maar een reis waarbij ik verschillende projecten bezoek"
Klopt een betaald verblijf, maar daarom niet minder milieubelastend.
Pikant is op die site lezen: "subsidies op het gebied van klimaatbeleid niet werken"
Moet je persé naar Verweggistan op vakantie?
Reacties zijn gesloten.