Soja: is het nou wel of niet gezond om te eten?

Soja wint aanzienlijk aan populariteit als het gaat om plantaardige bronnen voor eiwitten. Daar waar je vroeger alleen nog tofu of tempeh bij de plaatselijke toko kon krijgen, liggen de supermarkten nu vol met sojamelk, sojayoghurt, vleesvervangers op basis van soja en sojabonen: vers en in blik.  Maar hoe gezond of ongezond is het nu eigenlijk om zoveel soja te eten? Daarover lijken de meningen te verschillen. Daarom nemen we de sojaboon eens onder de loep en zetten we de pro’s en con’s op een rijtje:

Verborgen soja

Soja maakt al duizenden jaren onderdeel uit van het dagelijkse dieet in landen als China, Korea en Japan. In de jaren ’40 en ’50 begon men in het Westen te experimenteren met soja als veevoer, maar pas in de jaren ’60 gingen ook mensen in het Westen het eten. Tegenwoordig eten wereldwijd meer dan 2 miljard mensen dagelijks soja. En dan hebben we het nog niet eens over de mensen die per ongeluk soja binnenkrijgen. Milieu Centraal geeft aan dat meer dan 90% van de soja die we eten ‘verborgen’ zit in vlees, eieren en zuivel.

Amerika en Zuid-Amerika

Omdat we met z’n allen de laatste tijd steeds meer vlees zijn gaan eten, is de sojaproductie de afgelopen 50 jaar vertienvoudigd. Hoewel soja oorspronkelijk veel in Azië wordt gegeten, is 40% van de wereldwijde sojaproductie tegenwoordig in handen van de Verenigde Staten. De soja, die we in Nederland gebruiken komt vooral uit Zuid-Amerika. Daar zorgt de teelt voor allerlei problemen: er worden bomen gekapt, de bodem raakt uitgeput en het water raakt vervuild met pesticiden en kunstmest. Bijna 80% van alle soja die verbouwd wordt, is bovendien genetisch gemodificeerd.

Soja

Sojamelk en vleesvervangers

Sojamelk en vleesvervangers van soja komen meestal uit gebieden waar geen bos wordt gekapt. Als het uit Zuid-Amerika komt, kiezen de producenten er vaak voor om met een duurzame boerderij in zee te gaan. Maar lees je vooral in: op de website van het product kan je vaak zien waar het vandaan komt.

Wetenschappelijk onderzoek

De discussie over de gezondheidseffecten van soja is al decennialang aan de gang. Alleen al in Amerika zijn er meer dan 10.000 wetenschappelijke artikelen over gepubliceerd. Omdat soja big business is waar big bucks in verdiend worden, is lang niet al dat wetenschappelijke onderzoek even betrouwbaar. Het blijft lastig om door de bomen het bos te zien. Toch zetten we er een paar op een rijtje.

Soja3 E1533585513152

Isoflavone, een fyto-oestrogeen

Begin jaren ’90 werd er geconcludeerd dat Aziatische vrouwen, die heel veel soja aten, minder kans hadden op borstkanker. Vervolgens kwam uit onderzoek uit 1996 naar voren dat vrouwen juist een verhoogd risico op borstkanker hadden als ze het veel aten. Dit zou te maken hebben met het zogenaamde isoflavone. Dit bestandsdeel wordt beschouwd als een zogenaamd fyto-oestrogeen, oftewel een plantaardig oestrogeen, dat lijkt op het vrouwelijke hormoon.
Begin deze eeuw wierpen nieuwe onderzoeken weer een ander licht op de relatie tussen soja en borstkanker. Zo zou het eten ervan juist de kans verkleinen dat de kanker na genezing terug zou komen. Eerder dit jaar kwamen onderzoekers van de Tufts University’s Friedman School of Nutrition Science and Policy tot de ontdekking dat het eten van soja geen enkel nadelig effect heeft op de overlevingskansen van borstkankerpatiënten. Sterker nog: hoofdonderzoeker Fang Fang Zhang zei tegen CNN dat uit dit onderzoek blijkt dat de patiënten die de meeste isoflavonen consumeerden, 21% minder kans hadden om te overlijden dan diegenen die de minste isoflavonen aten.

Soja

Twee porties soja per dag is prima

Het onafhankelijke Amerikaanse instituut The American Cancer Society en het American Institute for Cancer Research stellen beiden dat borstkankerpatiënten veilig soja kunnen eten. Ook op kanker.nl is te lezen dat je met een gerust hart maximaal twee porties per dag kan nemen. De Nederlandse voedingswetenschapper Jaap Seidell zei in De Volkskrant al dat de effecten van vrouwelijke hormonen in soja verwaarloosbaar zijn bij gemiddeld twee porties per dag.
Soja is van nature rijk aan gezonde, onverzadigde vetten en vezels. Het probleem is alleen dat het vaak verwerkt wordt in allerlei producten. Amerikaanse voedingsdeskundigen zeggen dat producten als sojamelk, tofu, tempeh en edamame over het algemeen gezond zijn, maar dat verwerkte soja in bijvoorbeeld energierepen of proteinepoeder vaak minder gezond is omdat het bewerkt en gemodificeerd is.

Over de schrijver

5 gedachten over “Soja: is het nou wel of niet gezond om te eten?”

  1. soja wordt ook verbouwd in o.a. Frankrijk, biologisch, dus daar let ik altijd op.
    Ik zou soja niet willen missen. Wat is wel wil missen is de misselijkmakende
    overbevolking. Allemaal egoïsme en andere nare oorzaken!

  2. Je maakt een belangrijke fout. De mensen zijn niet steeds meer vlees gaan eten.
    Het is de overbevolking waardoor zoveel vlees wordt gegeten.
    Er zijn dus steeds meer mensen en die vragen om vlees.
    dat is heel iets anders!

Reacties zijn gesloten.