Stroom van de Windcentrale is bijna gratis

Mensen die geen dak voor zonnepanelen hebben, kunnen nu eindelijk zelf groene stroom opwekken, met hun eigen windmolen. En nee, die hoeft niet in je achtertuin te staan. De windcentrale heeft een wereldwijde primeur met een nieuw concept voor het opwekken van windenergie: winddelen. Hierbij worden gewone consumenten eigenaar van stukjes windmolen en zijn het ook gewone consumenten, en niet de banken of grote energiebedrijven, die profiteren van goedkope windstroom.
Wij vroegen Harm Reitsma, de man achter de Windcentrale, naar zijn concept en waarom dat eigenlijk zo nieuw is. Ook zaagden we hem door op de details van het plan. Gaat dit concept de economie echt vergroenen?
Wat vind je zelf de meest opmerkelijke vernieuwing van de Windcentrale?
Harm: “Het model. Wij maken het voor het eerst mogelijk dat iedereen in Nederland zijn eigen stroom kan opwekken, ook zonder het juiste dak. Het is een volwaardig alternatief voor zonnepanelen.  Wat het uniek maakt is dat de voordelen van windenergie bij particulieren terecht komen, en niet bij project ontwikkelaars. Wij halen er ook de bankfinanciering uit. En we laten mensen hun eigen stroom opwekken. Je maakt de keten heel erg kort, en dat levert veel financieel voordeel.”
“Je had als particulier tot nu toe eigenlijk geen voordeel van windmolens. Je hebt er wel een mening over, je vindt ze mooi of lelijk. Maar zodra de prijs van olie omhoog gaat, gaat de stroomprijs omhoog, ook als je groene stroom hebt. Eigenlijk is dat vreemd. Want de kosten van de windmolens zijn vast, en de wind is gratis. Wij willen mensen de voordelen van windenergie laten ervaren, zodat er een breder draagvlak komt voor windenergie.”
Je noemt de Windcentrale een wereldprimeur. Maar er bestaan toch ook windcoöperaties?
“In het buitenland en ook hier in Nederland heb je wel coöperaties, maar niet met een 1-op-1 relatie tussen eigendom en eigen productie. Voor zover ik weet is crowdfunding om een windmolen te kopen nog niet eerder gebeurd. Het idee is overigens niet door mezelf bedacht, maar door mijn vorige compagnon, Niels Korthals Altes. Vervolgens is er heel veel denkwerk verricht. We hebben tweejaar lang full time gewerkt om het juridisch, financieel en organisatorisch uit te werken. Dat is hele complexe materie geweest. Je hebt een leuk idee, maar dan ben je er nog niet.”
Op websites en in de krant adverteren jullie met “gratis stroom”? Denk je niet dat mensen dat misleidend vinden?
“Als je naar je werk fietst heb je het gevoel dat je gratis naar je werk gaat. Maar je hebt de fiets wel gekocht. Hetzelfde geldt voor een windmolen: we vragen geen geld meer voor de stroom per kilowattuur.”
Je moet wel onderhoudskosten betalen…
“Dat geldt ook voor je fiets. Voor windmolens zijn de kosten heel goed voorspelbaar. En de windmolens zijn volledig verzekerd tegen wat dan ook. Als er een wiek afbreekt dan wordt hij vervangen.”
“Er zitten in de stroomrekening van een gewone consument 3 componenten:  transport, stroom en energiebelasting. We halen er alleen het deel stroom eruit. Je blijft dus energiebelasting betalen en transportkosten.”

Op de website van de Windcentrale kun je een voordeelberekening maken: houd je er ook rekening mee dat de energiebelasting eventueel omhoog gaat?
“Dat maakt voor de berekening van je voordeel niets uit. Energiebelasting betaalt iedereen. Het voordeel dat je hebt, zit alleen op de stroom. Ik krijg dagelijks mailtjes van mensen die er bezwaar tegen maken dat ze nog energiebelasting moeten betalen. Waarom zou je belasting betalen over stroom die je zelf opwekt?”
De twee windmolens die jullie kopen, zijn bestaande windmolens. Waar is de winst voor de groene economie?
“Het is geen sjoemelstroom. Het is gewoon stroom die je opwekt met je eigen windmolen, niet met een bestaande waterkracht centrale die in Noorwegen al 50 jaar draait.”
“Nu is het zo dat op het moment dat jij groene stroom neemt, er niets verandert.  Wij willen alle voordelen van windenergie bij particulieren laten terecht komen, waardoor er draagvlak ontstaat. Wij zijn ervan overtuigd dat mensen op een gegeven moment zelf om windenergie gaan vragen. ‘Onze buurman heeft windstroom, dat willen wij ook.’ De grootste bijdrage van Windcentrale op termijn is het vergroten van het draagvlak voor windenergie, waardoor er sneller en meer windmolens bij komen.”
“Er komen op dit moment maar heel weinig windmolens bij. We hebben nog zes keer meer windmolens nodig dan er nu staan om de doelstellingen van de overheid te halen [red: 14% duurzame energieopwekking in 2020]. Door het subsidiebeleid gaat het zo langzaam: er is veel onzekerheid. Een andere belangrijke reden is het draagvlak voor windenergie. De provincie Noord Holland heeft onlangs besloten dat ze geen nieuwe windparken wil bouwen. Dat heeft allemaal te maken met draagvlak. Ik denk dat wij veel meer bereiken door de voordelen bij een zo breed mogelijk publiek bekend te maken, dan dat wij er drie nieuw windmolens bij kopen. Dat willen we wel, en we hebben ook plannen om dat te doen. Maar ik hoop dat er een multiplier-effect optreedt als het draagvlak voor windenergie groter wordt.”
Waarom hebben jullie een koppeling met vaste energieleverancier, Greenchoice?
“De stroom van een windmolen kan maar door één energieleverancier uit het net worden gehaald. Technisch is het niet mogelijk om die elektriciteit te verdelen over energieleveranciers. Er wordt wel onderzoek naar gedaan, maar dat is nu nog geen mogelijkheid.”
“Greenchoice gaat er eerder minder op verdienen, het bedrijf levert marge in. Als de klant zijn eigen stroom opwekt, verdient Greenchoice er niets aan. Ze verdienen wel aan administratieve kosten, aan vaste kosten per klant. In veel gevallen nemen mensen ook gas af bij Greenchoice, daar zullen ze ook aan verdienen. Ik ben ze heel erkentelijk dat ze meewerken, want dat hadden ze absoluut niet hoeven doen.”
Zien jullie zonne-energie als concurrent?
“Nee, absoluut niet. Wij willen graag dat Nederland vergroent. Als mensen een goed dak hebben, vind ik hartstikke leuk als ze zonnepanelen installeren. Ik verwacht dat zonnepanelen een grote vlucht gaan nemen. En dat ook steeds meer mensen gaan denken: ik heb geen geschikt dak, wat is mijn alternatief? En die persoon kan dan winddelen nemen.”
Mensen worden erg enthousiast over zonne-energie als ze hun energiemeter zien terugdraaien omdat hun eigen panelen stroom opwekken. Hoe gaan jullie die opwinding ook creëren rond windenergie? Dat je kunt zien dat je zelf stroom opwekt lijkt me namelijk een belangrijke reden voor mensen om hieraan mee te te doen.
“Er komt in ieder geval een app met realtime data over hoeveel elektriciteit jouw windmolen produceert. Je kunt dan invoeren: ik heb zoveel winddelen, en dan zie je hoeveel stroom je op dat moment opwekt. In de toekomst komt er mogelijk een koppeling met gegevens van de smart meter, zodat consumenten op één display kunnen zien wat ze verbruiken en opwekken.”
“We zijn van plan om op het moment dat het lucratief wordt, ook een zoncentrale te beginnen. We moeten daar onderzoek naar doen. Met lucratief bedoel ik: dat het interessant is voor consumenten.”
Een zonnepaneel is duurder dan een windmolen?
“De kostprijs van windenergie is ongeveer een derde van de kostprijs van zonne-energie. Zonnepanelen zijn voor consumenten goedkoop vanwege de voordelen op de energiebelasting. Maar die gelden alleen voor particulieren, niet voor een collectief.”
Wat verwacht je van de markt voor windenergie in Nederland voor de komende jaren?
“Ik denk dat die de komende jaren elk jaar gaat verdubbelen. Ik denk dat we een enorme groeispurt gaan zien. Wij zitten nu in een soort van storm. Het is best wel bijzonder dat we zoveel klanten krijgen in zo’n korte tijd. We hebben nu 16.500 van de 20.000 windelen verkocht. We hebben nog anderhalve maand voor de laatste 3.500.”
Zijn jullie een bedreiging voor grote energieleveranciers en bedrijven?
“Nee (lacht), nog niet. We zijn een startup. Tot voor kort werkten met ons tweetjes. Sinds afgelopen week hebben we twee mensen die winddelen hebben gekocht, en zij gaan ons nu helpen met het beantwoorden van vragen. We moeten nu echt opschalen om de achterstand weg te werken.”