Geen last meer hebben van stijgende energieprijzen. Geen schuldgevoel over gas uit Rusland of Groningen. Niet meer afhankelijk zijn van grote energiebedrijven. Dat klinkt goed, maar hoe pak je dat aan in jouw huis? We helpen je graag op weg naar een energieneutraal huis met deze 7 concrete stappen.
1. Sta stil bij de fijne (en minder fijne) plekken in je huis
Voor we beginnen met de technische maatregelen die jouw huis energieneutraal kunnen maken, eerst iets anders. Het is slim om eens stil te staan bij, of letterlijk óp, de fijne plekken in je huis. Heb je bijvoorbeeld in de slaapkamer wel eens een verwarming aan staan? Of vind je dat eigenlijk helemaal niet fijn? Zou je de ruimte op zolder niet nuttig kunnen gebruiken als het daar wat koeler zou zijn? Dat raam waar het licht zo mooi naar binnen schijnt in de ochtend, zou je daar niet vaker comfortabel willen zitten? De ene duurzame maatregel is natuurlijk ingrijpender dan de andere, maar bij een energieneutraal huis komt doorgaans een verbouwing kijken. En als je dan toch bezig bent, is het natuurlijk zonde om van die gelegenheid geen gebruik te maken. Maak je huis dus niet alleen energieneutraal, maar ook nog eens een super fijne plek om te leven!
2. Check en verbeter je isolatie
Het klinkt logisch, en dat is het ook: de beste besparing is de energie die je niet verbruikt. Als je je huis beter kunt isoleren heb je simpelweg minder gas of elektriciteit nodig. Daarom: check de isolatie in het dak, de buitenmuren, de vloer van de begane grond en het soort glas in je ramen. De isolatiewaarde wordt uitgedrukt in een getal, de Rc-waarde. Per isolatiemaatregel verschilt het getal, maar hoe hoger het getal, hoe beter geïsoleerd. Via de isolatie-zelfscan kom je er binnen 15 minuten achter hoe goed je isolatie is. Tip: zoek alvast een meetlint en lucifers op! En een handigheidje: is jouw huis in 2000 of later gebouwd? Dan is het al goed geïsoleerd en kun je meteen door naar de volgende stap.
Hieronder wat gemiddelden van wat isolerende maatregelen kosten en opleveren (uit 2018, de cijfers kunnen inmiddels daarom wat afwijken).
Isoleren schuin dak
Besparing: 500 euro en 1.600 kg CO2 per jaar
Eenmalige kosten: 4.000 euro
Isoleren spouwmuur
Besparing: 200 euro en 1.600 kg CO2 per jaar
Eenmalige kosten: 800 euro
Isoleren vloer
Besparing: 160 euro en 600 kg CO2 per jaar
Eenmalige kosten: 1.400 euro
HR++ glas
Besparing: 240 euro & 800 kg CO2 per jaar
Eenmalige kosten: 3.100 euro
Je kunt je huis isoleren met verschillende producten. Vaak wordt voor glas- of steenwol gekozen, maar er zijn ook natuurproducten op de markt zoals wol, hout- of hennepvezels. Bijkomend voordeel van natuurproducten is dat ze vaak beter ventileren en vocht reguleren. Ook kun je tegenwoordig steeds gemakkelijker tweedehands isolatiematerialen verkrijgen, bijvoorbeeld bij Buurman, 2dehandsbouwmaterialen of op marktplaats.
3. Check en verbeter je ventilatie
In een goed geïsoleerd huis komt minder tocht door kieren en naden, maar daarmee ook minder aanvoer van verse lucht. En verse lucht in huis is belangrijk voor je gezondheid. Om toch verse lucht naar binnen te krijgen, die binnen (zeker in de winter) weer opgewarmd moet worden, zijn er een aantal slimme manieren. Bijvoorbeeld met zelfregelende roosters in je kozijnen of een ventilatie-unit in de woonkamer die precies genoeg verse lucht binnenlaat en die lucht alvast voorverwarmt.
4. Check je radiatoren
Als je de cv-ketel op aardgas wilt vervangen door bijvoorbeeld een warmtepomp of een aansluiting op het warmtenet, dan moet je weten of je radiatoren groot genoeg zijn voor lagere temperaturen. Een warmtepomp, en vaak ook een warmtenet, werkt door water van 50 graden in je radiatoren rond te pompen. Je gasgestookte cv werkte echter met water van 70 graden. Als je radiatoren te klein blijken, kunnen ze dus niet voldoende warmte afgeven. Dan kun je grotere radiatoren plaatsen, extra radiatoren bijplaatsen of vloerverwarming aanleggen. Ben je benieuwd of jouw huis warm blijft in de winter met 50 graden of dat het toch bibberen is? Doe dan de twee weken durende verwarmingstest van Milieu Centraal aankomende winter!
5. Stap over op elektrisch koken
Met koken verbruik je niet zo veel energie. Tot ongeveer 5 procent van je jaarlijkse gasverbruik. Daarom is deze stap één van de laatste. Voor het klimaat maakt het niet veel uit als je nu nog wat langer met je gasfornuis doet. Maar het is uiteraard wel een noodzakelijke stap als je energieneutraal wilt worden. Lees hier een ervaringsverhaal over koken op inductie.
6. Vervang je cv-ketel
Na de vijf voorgaande stappen, ben je klaar om je gasleiding af te sluiten. Welke opties zijn er dan voor je verwarming en warm water? Dat hangt in eerste instantie af van het warmteplan voor jouw wijk.
Waarschijnlijk komen er vooral warmtenetten in wijken waar de huizen dicht op elkaar staan.
Is of komt er in jouw wijk een warmtenet? Je huis wordt dan aangesloten met een klein kastje, de warmtewisselaar. Om te beginnen check je de temperatuur van het water. Als het water warm genoeg is, hoef je je radiatoren niet aan te passen. In huis regel je de temperatuur zoals je gewend bent: met een thermostaat in de kamer en knoppen op je radiatoren. Check ook hoe jouw huis warm water voor de douche en keuken krijgt.
Sommige wijken krijgen een collectieve warmtepomp: een grote warmtepomp voor meerdere huizen. Als dat in jouw wijk niet het geval is, kun je investeren in een eigen warmtepomp. Als je energieneutraal wil worden, kies je voor een volledig elektrische warmtepomp. Deze haalt warmte uit de lucht, bodem of het grondwater en slaat deze op in water in een voorraadvat ongeveer zo groot als een hoge koelkast.
Aan een bodemwarmtepomp zit een groot voordeel: je kunt hem ook gebruiken om je huis te koelen. Als je dit slim doet, kost het weinig energie. Diep in de bodem is het altijd zo’n 12 graden. Als je dat water door je verwarming laat rondpompen, gaat ook de temperatuur in je huis omlaag.
Je kunt de warmtepomp eventueel combineren met een zonneboiler. Een zonneboiler werkt heel eenvoudig, hij verwarmt water door de zon in een slang en slaat dat op in een vat. Voor 4 personen is een collector van 3,5 m2 geschikt, met een opslagvat van 150 liter. In de zomer levert de zonneboiler bijna al je warme water. In de winter lukt dit waarschijnlijk niet, maar dan kan je warmtepomp voor warm water zorgen.
Hieronder wat gemiddeld een warmtepomp en een zonneboiler kost en oplevert:
Warmtepomp
Besparing: 190 euro en 1.200 kg CO2 per jaar
Eenmalige kosten: 4.000 euro
Zonneboiler
Besparing: minder dan 80 euro per jaar
Eenmalige kosten: 2.000 euro
7. Wek zelf je elektriciteit op
De hamvraag bij deze laatste stap naar een energieneutraal huis is natuurlijk: hoeveel elektriciteit heb je nodig? Kijk om te beginnen naar je huidige verbruik. Misschien kun je nog besparen, met bijvoorbeeld zuinige apparatuur, of ledlampen? En ook belangrijk: bedenk welke plannen je voor de toekomst hebt. Misschien schaf je een elektrische auto aan, en wil je die met je eigen stroom kunnen opladen. Als je weet hoeveel stroom je gaat gebruiken, kun je berekenen hoeveel zonnepanelen je nodig hebt. Of je die ook kunt plaatsen, hangt af van het dakoppervlak en de ligging.
Zonnepanelen
Besparing: 460 euro en 1.600 kg CO2 per jaar
Eenmalige kosten: 4.600 euro
Voor verschillende genoemde maatregelen zijn subsidies beschikbaar. Benieuwd naar ervaringsverhalen? Deze drie klussers gingen je alvast voor. Lees ook het verhaal van Joost, die helemaal geen verwarming meer in z’n huis heeft, maar toch comfortabel woont.
