Is een vegan dieet gezonder dan een niet-vegan dieet?

Een simpele vraag waar (natuurlijk) geen eenduidig antwoord op te geven is. Immers: het ene vegan dieet is het andere niet. Bovendien reageert iedereen anders op voeding in verband met mogelijke allergieën, gevoeligheden, DNA en verschillende microben in je darmstelsel. Maar: onderzoek van King’s College in Londen bij een identieke tweeling geeft wel iets meer duidelijkheid. De atleten Hugo en Ross Turner volgden 12 weken hetzelfde trainingsprogramma, maar daar waar Ross vlees bleef eten, stapte Hugo over op een vegan dieet. En dat bracht interessante inzichten.

Een vegan dieet is goed voor het milieu

Dat een plantaardig dieet beter is voor de planeet weten we inmiddels. Zo houdt veeteelt 72% van de landbouwgrond bezet voor slechts 18% van de wereldwijde kilocalorieën. Anders gezegd kan je met twee voetbalvelden één tot twee vleeseters voeden óf 19 tot 22 veganisten. Daarbij komt dat voor het telen van veevoer vaak tropische bossen worden gekapt, zoals je in de Amazone ziet waar veel soja geteeld wordt. En nee, we zeggen het nog maar een keer: die soja is niet bedoeld voor je vegan burger of sojayoghurt, maar voor het veevoer van je vleesburger. Het is dan ook niet voor niets dat supermarkten als Albert Heijn en de Lidl rundvlees uit Brazilië in de ban willen doen: ze willen niet in verband worden gebracht met (illegale) ontbossing. Greenpeace merkt hierbij overigens terecht op, dat ook het eten van Europees vlees problematisch is als die dieren gevoed worden met soja uit Brazilië. Los van de grote hoeveelheid benodigde landbouwgrond en de bijbehorende ontbossing, is de veeteelt ook nog eens verantwoordelijk voor een hogere uitstoot van broeikasgassen. Ter vergelijking: bij de productie van 1 kilo peulvruchten komt 1 kilo CO2 vrij, bij de productie van een kilo lamsvlees is dat al 51 kilo. In dit blog hebben we alle argumenten waarom je moet stoppen met vlees (en zuivel) eten nog eens duidelijk op een rij gezet in 25 redenen.

Is een vegan dieet ook gezonder?

Dan komen we bij de vraag of een vegan dieet ook gezonder is. Hier doen natuurlijk allerlei verhalen de ronde over. Van de grote, sterke dieren op aarde die plantaardig eten (en dus bewijzen dat je geen vlees hoeft te eten om sterk te zijn) tot het verhaal van de mens, die van oudsher vleeseter is en dierlijke producten nodig heeft om aan genoeg voedingsstoffen te komen. Overigens zegt het Voedingscentrum hierover dat het niet nodig is om vlees te eten als je het vervangt met andere producten. Bovendien wordt rood en vooral bewerkt vlees in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en kanker, staat er op de site te lezen. Eet vlees daarom ook met mate, is het advies. Plantaardig diëtiste Lobke Faasen legde tijdens onze Anders Eten maand ook uit dat je met een volwaardig plantaardig voedingspatroon, dat voor meer dan de helft uit groente en fruit bestaat, eigenlijk alleen B12 en D3 hoeft bij te slikken. Check haar Q&A met onze lezers over dit onderwerp hier, op onze Insta account.

Voor ons online magazine Anders Eten (tijdens diezelfde themamaand) spraken we met Hanneke van Veghel over haar boek Dieet voor een betere planeet (een goed naslagwerk dat ik nog regelmatig oppak). Zij heeft het in haar boek onder andere over zoönosen: infectieziekten die ooit begonnen met een virus (of bacterie) dat van dier op mens oversprong. Denk aan Q-koorts, SARS, salmonella, HIV, ebola en Covid. Ook de Spaanse griep, die in 1918 naar schatting 50 miljoen mensen het leven kostte, was vermoedelijk afkomstig van pluimvee, schrijft Van Veghel in haar boek. Zo’n 70 procent van alle infectieziekten bij de mens is afkomstig van dieren. Dat dieren hutje mutje op elkaar leven, draagt niet echt bij aan onze of aan hun gezondheid, zo laat ook de recente uitbraak van de vogelgriep nog maar eens zien. En dan hebben we het nog niet eens over het welzijn van deze dieren.

De Turner tweeling

Goed, tot zover wat feiten op een rij. Dan nu het experiment van Kings’s College in Londen met de tweelingbroers Hugo en Ross Turner. Wat waren hun bevindingen? Ze kregen allebei dezelfde hoeveelheid calorieën per dag en deden precies dezelfde fitness oefeningen, alleen at Hugo 100% plantaardig en Ross dus niet. In het begin had zijn lichaam daar zeker moeite mee. In de eerste weken smachtte hij echt naar vlees en kaas, maar het vegan dieet zorgde ervoor dat hij minder bewerkt voedsel at en dat zijn suikerspiegel stabiel bleef waardoor hij meer energie ervaarde gedurende de dag, terwijl zijn tweelingbroer Ross wat meer schommelingen ervaarde in zijn energielevel. Verder ging het obesitasgehalte van atleet Hugo naar beneden en werd zijn kans op diabetes aanzienlijk minder.

Waar moet je op letten bij een vegan dieet?

Interessant is trouwens dat identieke tweelingen maar 25 tot 30 procent identieke microben hebben in hun darmen, waardoor ze niet alleen een andere stofwisseling hebben, maar ook anders op verschillend voedsel kunnen reageren. Je kan dan ook niet in z’n algemeenheid zeggen dat een bepaald dieet altijd en voor iedereen hetzelfde effect sorteert: dat kan sterk verschillen per persoon, zelfs als je dezelfde genen hebt (zoals een identieke tweeling).

Dat gezegd hebbende, lazen we onlangs wel dat onderzoekers van het Amsterdam UMC op zoek waren naar vegan poepdonateurs, omdat veganisten de beste darmbacteriën hebben, zo bleek uit onderzoek. De gedoneerde poep van de gezonde veganisten was trouwens bedoeld om te transplanteren in mensen die te maken hebben met leververvetting.

De experts van King’s College kwamen naar aanleiding van hun tweelingen-experiment met een paar algemene adviezen over een vegan dieet. Ten eerste om zo divers mogelijk te eten en per week 30 verschillende planten te eten. Dertig, zo vinden wij, is best veel. Leuk moment om even na te denken of jij dat haalt.

De tweede tip voor een gezond vegan dieet is om zoveel mogelijk te gaan voor planten met polyfenolen, zoals gekleurde bessen, noten, koffie, pure chocola of zelfs rode wijn (klinkt niet verkeerd). De derde tip is om ervoor te zorgen dat je genoeg eten binnenkrijgt waar probiotica inzit, oftewel levende microben, om je darmen een handje te helpen. Denk aan kombucha of kimchi. Tot slot is het belangrijk om ultrabewerkte voedingsmiddelen te vermijden.

Conclusie

Over het algemeen, is de conclusie van King’s College, dat vegans gezonder zijn dan vleeseters. Maar: binnen die groep van vegans kunnen grote verschillen bestaan. Een vegan dieet is namelijk niet per definitie gezond. Je kan je als vegan ook te buiten gaan aan suiker, chips, fast food of ultrabewerkt voedsel. Zo is er discussie over hoe gezond vlees- en zuivelvervangers eigenlijk zijn met al die toevoegingen om genoeg smaak en structuur te krijgen. Dus ook bij een vegan dieet draait het om balans.

Hugo heeft zijn dieet enigszins aangepast na dit experiment: “Eet de regenboog aan kleuren, verhoog de diversiteit van wat je binnekrijgt, en eet alles met mate,” is zijn advies. Bekijk het filmpje over het experiment hier, op de BBC.