Waarom we nou eindelijk eens moeten stoppen met het kopen van (zo veel) kleding

Eergisteren zette Arjen Lubach de angstaanjagende cijfers van ons consumptiegedrag nog maar eens op een rij. We hebben gemiddeld 173 kledingstukken, waarvan we er 50 niet dragen, en kopen gemiddeld 46 nieuwe stukken per jaar. Dat is dus bijna elke week iets.

En dat zijn de cijfers uit een onderzoek van vijf jaar gelden, dus ik vrees dat ze ondertussen nog hoger liggen. Want in de tussentijd is de ultra fast fashion aan een opmars begonnen. Deze kledinggiganten zijn in staat om binnen een paar dagen een volledig nieuwe collectie op de markt te krijgen. Zo zijn er Chinese sites die duizend nieuwe ontwerpen per dag plaatsen. “Dat is elke anderhalve minuut een nieuwe outfit!” roept Lubach dan ook in ongeloof. “Oh my god, wat jij aan hebt is zo vier over half elf!” De vraag is dan ook: waarom kopen we zoveel nieuwe kleding?

Waarom kopen we zo veel kleding?

Omdat we het nodig hebben. Of althans, dat willen de meeste modemerken ons doen geloven. Je voelt je beter, mooier, slanker en avontuurlijker als je deze kleding draagt. Of in ieder geval hebt, want uiteindelijk dragen we bijna een derde van onze kleding niet. De rest dragen we gemiddeld niet vaker dan zeven keer. Zeven keer! Dat betekent in theorie dus dat je na een week alweer uitgekeken bent op je nieuwe kleding. Hoe kan dat???

Waarom we zo snel uitgekeken zijn op kleding

Uit onderzoek (2015) blijkt dat hoe vaker we een kledingstuk dragen, hoe sneller we erop uitgekeken zijn. Dat is misschien zo, maar wat is vaak? Zeven keer? Ook hier liegen de cijfers er niet om, want we zijn tussen 2000 en 2014 maar liefst 60 procent meer kleding gaan kopen, maar het aantal keren dat we een kledingstuk dragen is in diezelfde periode met de helft afgenomen. En deze trend zal tussen 2014 en nu niet bepaald afgeremd zijn vrees ik.

De sleutel voor ons excessieve koopgedrag, zo schreef modejournalist Emy Demkes twee jaar geleden in De Correspondent, ligt niet alleen bij de achterlijke lage prijs van kleding (mijn woorden), maar ook en misschien wel vooral bij de snel wisselende collecties in de winkels. Waar winkels vroeger 40 tot 50 weken nodig hadden om een nieuwe collectie in de winkel te krijgen, lukte het fast fashionmerken om dat in 20 weken te doen. En de ultra fast fashionmerken lukt het dus zelfs in een paar dagen!

FOMO (fear of missing out)

Door de snel wisselende collecties komen klanten (wij dus) steeds terug en kopen we steeds meer, juist omdat het morgen misschien niet meer verkrijgbaar is. De fear of missing out dus. Dat is, in combinatie met de lage prijzen en slimme marketing (tegenwoordig middels influencers op social media) onweerstaanbaar: we worden er hebberig van. Dat je dat T-shirt van 2 euro na één keer dragen weg kan gooien vanwege de gebrekkige kwaliteit nemen we dan op de koop toe. En dat er verspilling van grondstoffen, vervuiling en uitbuiting van arbeidskrachten plaatsvindt om dat T-shirt zo snel en zo goedkoop bij ons af te leveren, vergeten we voor het gemak even.

Kledingberg

Onze afgedankte kleding, die we met ons goede gedrag keurig naar de kledingcontainers brengen (of eerst op Vinted verpatsen en dan naar de kledingcontainers brengen) eindigt over het algemeen op een grote textielberg in Ghana of Chili. De 14.000 kilo textiel die hier dagelijks wordt gedumpt, ligt te verstoffen of wordt -met de moed der wanhoop – in de fik gestoken om ervan af te zijn, maar zorgt hoe dan ook voor vervuiling.

In (bijna) alle gevallen is de textiel op deze immense afvalbergen afkomstig van kleding die wij als wegwerpproduct zijn gaan zien, maar waar waardevolle of vervuilende grondstoffen voor zijn gebruikt. De mode-industrie neemt 10% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen voor haar rekening. Dat is meer dan de wereldwijde uitstoot van de lucht- en scheepvaart samen. Niet gering dus.

Tijd om minder kleding te kopen

Als consument zijn we machtiger dan we denken. Wij bepalen waar we ons geld aan uitgeven en kunnen de markt op die manier bijsturen -of in ieder geval niet meer met ons kostbare geld actief participeren aan een vervuilend systeem. Want hoe je het ook wendt of keert: er wordt zoveel goedkope kleding aangeboden, omdat wij het maar blijven kopen. Er is een markt voor.

En wij snappen ook wel dat de daad bij het woord voegen lastig is en consuminderen dus makkelijker gezegd is dan gedaan (we zijn geen heilige boontjes en strugglen hier zelf ook regelmatig mee). Daarom nog even wat tips op een rij om te consuminderen.

5 tips: minder kleding kopen

1. Bedenk waarom je wilt shoppen. Vaak is het niet omdat je iets nodig hebt, maar komt het voort uit pure verveling. In dat geval kan je beter iets anders gaan doen: een wandeling door het bos, naar de film, een kop theedrinken met vrienden, een weekendje weg plannen of desnoods punniken.
2. Geef je geld bewust uit. Zeker nu, met de hoge energieprijzen en inflatie, kunnen we het ons eigenlijk niet veroorloven om ons geld gedachteloos uit te geven aan kleding die we nooit of maximaal 7 keer dragen. Want ook al is het goedkoop: bij elkaar opgeteld is het een hoop geld dat je ‘weggooit’.  
3. Geef je zelf bedenktijd. Winkels en online platforms (ook tweedehands) zijn zo ingericht dat je zoveel mogelijk (impulsief) koopt. Maar meestal zijn we dat jurkje dat we (dankzij goede marketing) per se wilden hebben de volgende dag alweer vergeten. Dus maak er een foto van, like het online, schrijf het op in je telefoon en kijk er over een week nog eens naar. Dikke kans dat je het dan alweer bent vergeten. Of dat je thuis al iets in je kast hebt hangen dat er verdacht veel op lijkt.
4. Wees blij met wat je hebt. Het geluksmoment dat je krijgt van iets nieuws kopen, duurt maar heel even. Dus moeten we al snel op zoek naar nóg iets nieuws (en nog iets nieuws, en nog iets nieuws…). Probeer in plaats daarvan dankbaar te zijn voor wat je hebt. Ik weet dat dit heel gezapig klinkt, maar het werkt: elke dag even je aandacht focussen op die momenten die je gelukkig maken, zorgt ervoor dat je je gelukkiger voelt.
5. Beperk je opbergruimte. Door de bomen het bos niet meer zien, geldt zeker voor een overvolle kledingkast. Opruimen is dus een must. Een kleinere, overzichtelijke kledingkast zorgt er niet alleen voor dat je weet wat je hebt (en wat er eventueel nog mist), maar dwingt je ook om goed na te denken over je aankoop, want waar ga je het opbergen? Met weinig ruimte is het vaak: one in, one out. Dus ben je bereid dan ook wat weg te doen?

Wat zijn jouw tips om nou eens te stoppen met het kopen van (zoveel) kleding? Laat het weten door hieronder een reactie achter te laten.

Lees hier of tweedehands kleding wel zoveel duurzamer is dan nieuwe kleding.