Het klinkt misschien nog een beetje als een ver van je bed show, maar klimaatverandering is een realistische bedreiging voor veel van onze favoriete luxeproducten. Omdat het klimaat in veel gebieden in razendsnel tempo verandert, mislukken de oogsten en zijn veel boeren niet langer in staat het hoofd boven water te houden. De Engelse krant The Guardian voorspelde in 2016 al dat maar liefst 50% van de grond die nu geschikt is om koffie te verbouwen aangetast zal worden door een veranderend klimaat. In hoeverre kunnen we straks nog genieten van een kop koffie, een stuk chocola of een avocado op brood?
Koffie
De productie van het zwarte goud staat onder druk en er dreigt een wereldwijd koffietekort. De reden? Klimaatverandering. Koffiebonen groeien het beste in tropische berggebieden waar de koffieplant gedijd op warme dagen, koude nachten en een kwetsbare balans van precies genoeg zonlicht en regen. Door de opwarming van de aarde zijn boeren in tropische gebieden – denk aan Costa Rica, Vietnam en Colombia – genoodzaakt steeds verder de berg op te kruipen. Gevolg? Een ernstig ruimtegebrek dat veel boeren oplossen door steeds meer bos weg te kappen. Een vicieuze cirkel: want juist door de ontbossing – met name in de gebieden waar de koffiesector het hardst groeit zoals Vietnam, Ethiopië en Peru – dragen deze pogingen om de koffie industrie te redden bij aan het probleem. Starbucks investeerde al 500 miljoen in het ondersteunen van koffieboeren wereldwijd, uit angst om de populaire Costa Ricaanse arabica-boon te verliezen.
Chocola
Ook een ander uitermate geliefd product ondervindt problemen: chocola. Omdat cacaoplanten een precaire positie in de voedselproductie innemen – ze groeien alleen op een smalle strook regenwoud zo’n 20 graden ten noorden en zuiden van de evenaar waar de temperatuur en luchtvochtigheid het hele jaar door constant zijn – is klimaatverandering funest voor onze favoriete traktatie. Meer dan de helft van de cacao komt uit Ivoorkust en Ghana en omdat deze landen door klimaatverandering steeds droger worden, zijn producenten genoodzaakt hun winningsgebied uit te breiden: meer ontbossing dus. Bovendien wordt de plant geplaagd door ziektes en plagen, allemaal te wijden aan het verbouwen van cacao als monocultuur. Om chocolade van de ondergang te redden moet er geïnvesteerd worden in duurzamere manieren van verbouwen .
Bier
Of bier echt snel zal verdwijnen is de vraag, maar ons voorbereiden op Scandinavische prijzen (lees; zo’n €10,- per biertje) is misschien wel nodig. Chinese onderzoekers stellen in het tijdschrift Nature Plants dat klimaatverandering effect heeft op de opbrengsten en kwaliteit van een van de ingrediënten: gerst. En ook hop, een ander belangrijk ingrediënt van bier, ondervindt nu al de effecten van het uitblijven van regen of smeltwater. Gelukkig wordt er gewerkt aan het klimaatbestendiger maken van bier en ook het terugdringen van de veehouderij zorgt er voor dat er meer gerst overblijft voor het maken van de goudgele rakkers. Toch zullen ook deze oplossingen niet helemaal kunnen voorkomen dat we een flinke prijsstijging moeten verwachten de komende jaren.
Avocado
De avocado verliest nog helemaal niets aan populariteit. Deze gezonde en lekkere vrucht blijft terrein winnen – Nederland importeert maar liefst 40 miljoen kilo per jaar – maar helaas niet helemaal zonder gevolgen. De avocado-obsessie van de westerse wereld oefent een enorme druk uit op de avocadoboeren. Zo ernstig zelfs, dat er inmiddels in sommige landen een hoop criminaliteit komt kijken bij het telen van avocado’s. Bovendien slurpen avocado’s liters water. Liters die in droge gebieden als de Noord-Amerikaanse westkust niet altijd ruim aanwezig zijn. Volgens Sanderine Nonhebel van de Rijksuniversiteit Groningen draagt de voedselhype in ieder geval niet bij aan de duurzaamheid van het product. ‘De avocado veroorzaakt onrust op de handelsmarkten en de landbouw kan dat niet bijhouden. Daardoor moeten er meer producten worden gehaald in andere delen van de wereld en dat levert dus meer milieubelasting op.’ Voorlopig ligt de avocado nog wel in de schappen, maar in hoeverre wegen de lusten op tegen de lasten?
Wat dreigt er nog meer te verdwijnen door klimaatverandering? Laat het ons weten.
