Het is vandaag Black Friday, de dag na Thanksgiving, waarop bedrijven massaal torenhoge kortingen aanbieden om de mensheid naar de winkels te lokken. Een paar jaar geleden waaide dit fenomeen over vanuit Amerika en met succes. Want vorig jaar gaven we in Nederland in onze koopjesdrang maar liefst 750 miljoen euro uit! Van koopschaamte lijkt dus nog geen sprake te zijn, al blijkt uit een klein onderzoek onder 1400 mensen dat 73% van plan is om de koopjesjacht dit jaar aan zich voorbij laten laten gaan.
Koopschaamte
Köpskam, oftewel koopschaamte, is een woord dat -net als het woord vliegschaamte (flygskam)- uit het milieubewuste Zweden is komen overwaaien. Het verwijst naar de schaamte, die komt kijken bij het (overmatig) kopen van spullen. Of, om preciezer te zijn, die komt kijken bij het kopen van foute kleding, oftewel fast fashion. Het zal niet lang meer duren voordat koopschaamte een wijd verspreid woord is, dat over meer gaat dan kleding alleen, zo staat te lezen in Business Insider. En dat is niet een hele rare voorspelling in een tijd van ontspullen, minimaliseren, tweedehands kopen, ruilen, huren, lenen en delen.
People Friendly Fashion
Daar waar het een tijdje geleden nog helemaal okay was om op Social media je nieuwste aanwinsten te tonen, is dat onder de jongste generatie Zweden echt not done. Het laat namelijk zien, dat je geen verantwoordelijkheid neemt voor de ‘echte prijs’ van mode: de sociale en ecologische prijs.
Iets waar ook de Fair Wear Foundation deze Black Friday op inhaakt: Your clothes are made by people. Try to really think about that the next time you buy something. Think about it on Black Friday. Samen met CNV en Mondiaal FNV organiseren ze vandaag daarom een Pop-Up voor People Friendly Fashion op Het Plein in Den Haag.
Tweedehands
Overigens kopen de jongeren die last hebben van koopschaamte vooral tweedehands of preloved kleding, zoals dat zo mooi heet. Kleding die door een vorige eigenaar al met veel liefde gedragen is (als het goed is). De tweedehands kledingmarkt bloeit dan ook als nooit tevoren en het blad Forbes voorspelde eerder dit jaar zelfs dat deze markt binnen tien jaar groter is dan die van de fast fashion. En daar kunnen ze wel eens gelijk in hebben, want onderzoek in datzelfde Zweden laat zien dat de meerderheid het prima vindt om met kerst een tweedehands cadeautje te krijgen.
Carnaval
Het effect van koopschaamte beperkt zich niet alleen tot Zweden overigens. De Millennialwatcher van de Volkskrant signaleerde het begin dit jaar ook onder jonge carnavalsvierders. Zij trokken steeds vaker hetzelfde kostuum aan als vorig jaar, al dan niet met een kleine update of aanpassing, of ze ruilden het voor een ander kostuum. “Elk jaar koop je weer allemaal goedkope troep om jezelf uit te dossen,” zegt Fleur in de krant. Dit jaar besloot ze het anders aan te pakken door haar oude kostuum te upcyclen. Creativiteit wint het hier dus van blind consumeren.
Green Friday
Die creativiteit zie je trouwens ook terug bij duurzame ondernemers. Zij grijpen Black Friday aan om iets groens te doen. Zo betaal je vandaag bij Moyee Coffee 30% méér voor de fair chain koffie om op die manier een changemaker van jouw keuze te steunen. In Rotterdam organiseert BlueCity vandaag het (sayNO to) Black Friday festival met als thema swap & reuse (of: ruil en hergebruik, in goed Nederlands). En Dille & Kamille en Plantsome planten samen met Trees for All bomen in plaats van dat ze korting geven. Onder het mom van: geluk zit bij ons niet in korting, we doen liever iets goeds voor de natuur. En voor wie geldt dat nou niet, zou je zeggen?!
Black Friday afschaffen
In Frankrijk gaat men nog een stapje verder. Daar willen verschillende Kamerleden dat Black Friday volgend jaar afgeschaft is. “We kunnen niet aan de ene kant bezig zijn met het verminderen van de broeikasgassen, terwijl we aan de andere kant consumenten oproepen om zo veel mogelijk te kopen,” legt de Franse Minister van Ecologische Transitie Elisabeth Borne uit. Het voorstel wordt in december in behandeling genomen, dus dan weten we of het inderdaad lukt om Black Friday te verbieden in Frankrijk.
Hoe zit het met jouw koopschaamte en hoe zou jij het vinden als de Sint dit jaar vooral tweedehands cadeautjes meeneemt? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.
1 gedachte over “Heb jij al last van koopschaamte op deze Black Friday?”
Plaatsvervangende koopschaamte misschien? Ik koop zelf niks vandaag omdat ik niet per se iets nodig heb op dit moment. Mensen die kopen om het kopen, puur omdat het black friday is, vind ik dieptriest. Zoveel hebberigheid. Op zo’n moment schaam ik me voor de Westerse kapitalistische cultuur. Maar iemand die iets heel lang op zijn verlanglijstje heeft staan en profiteert van een leuke black friday deal daarvoor, die hoeft van mijn geen koopschaamte te hebben.
Reacties zijn gesloten.