Waarom ik zondag meeloop met de People’s Climate March

(Gastbijdrage door Dennis van Berkel, werkzaam als jurist voor Urgenda).

Aanstaande zondag 21 september gaan wereldwijd duizenden mensen de straat op om te pleiten voor een beter klimaat. Om regeringsleiders die de week daarop in New York samenkomen te vertellen dat zij veel meer actie zullen moeten ondernemen, maar ook om uitdrukking te geven aan wat zij er zelf aan willen doen. Uit volle overtuiging loop ik zondag mee in de People’s Climate March in Amsterdam.

Begin februari 2013 zat ik in de ‘Great Hall’ van een van de oudste onderwijsinstituten van de Verenigde Staten, de Cooper Union in New York. Ik was daar om te luisteren naar een verhaal van Bill McKibben. De wat magere, bril dragende man stond voorover gebogen over zijn kansel en had daarmee niet bepaald het uiterlijk van een grote inspirator. Toch raakte het verhaal dat hij daar vertelde mij diep.

Iets meer dan een half jaar eerder had ik mijn baan opgezegd om aan New York University Law School een master over het recht en de economie van klimaatverandering te volgen. Na 6 jaar werken in de advocatuur en voor de overheid werd ik steeds bezorgder over klimaatverandering en wilde daar op mijn manier een bijdrage aan leveren. In mijn master aan NYU leerde ik hoe slimme regulering kan bijdragen aan het verminderen van de uitstoot van CO2, maar ook dat gebrek aan oplossingen niet de hoofdreden is dat nog zo weinig vooruitgang wordt geboekt. Gevestigde belangen zijn dat wel. De fossiele industrie verdient miljarden aan het verstoken van olie en gas en doet er alles aan om de beweging naar duurzame energie tegen te houden.

Daar ging het verhaal van Bill McKibben over. Als journalist schreef hij in 1989 als een van de eerste een populair wetenschappelijk boek over klimaatverandering. Na bijna 25 jaar schrijven over het onderwerp zonder betekenisvolle vooruitgang te zien besloot hij om samen met 7 studenten een nieuwe ‘grass roots’ beweging op te zetten. Om de greep van de gevestigde belangen en fossiele industrie te doorbreken zou een brede burgerbeweging nodig zijn met dezelfde spirit en doorzettingsvermogen als de beweging van Martin Luther King die een einde maakte aan de segregatie in de jaren ’60 van Amerika. De ‘350 beweging, vernoemt naar het CO2 concentratie niveau in de atmosfeer dat door wetenschappers als relatief veilig wordt gezien, groeide binnen een paar jaar uit tot een van de grootste en meest levendige organisaties in de Verenigde Staten die zich met het klimaatverandering bezighoudt.

Wat mij vooral raakte in het betoog van McKibben was de gedachte dat je niet langer in je stoel kunt blijven zitten wanneer je weet wat klimaatverandering betekent. Dat het belangrijk is om op je eigen manier aan een schonere economie te werken, maar dat er meer nodig is om het systeem te veranderen. Het systeem dat ons op dit moment regelrecht naar een onleefbare planeet leidt.

People’s Climate March

Twee weken later stond ik op een veld bij het Washington monument vlak voor het Witte Huis. Het was ijskoud die dag, maar het voelde geweldig. Daar stonden  tussen de 30 tot 40 duizend mensen op wat tot dat moment de grootste klimaat-demonstratie in de geschiedenis van de Verenigde Staten zou blijken te zijn. Wat ons bond was een groot ongemak bij het toekomstbeeld van een al maar opwarmende planeet, en een enorm verlangen naar actie. Het besef dat klimaatverandering ons niet overkomt, maar dat wij het zelf veroorzaken en het dus ook kunnen stoppen. Dat de oplossingen voor het oprapen liggen. Dacht ik tot op dat moment  dat anderen dit probleem wel voor mij zouden tackelen. Daar op dat veld realiseerde ik me dat ik – een jonge dertiger – zelf deel van de oplossing zou moeten zijn!  Of zoals Gouverneur Jay Inslee van Washington State in de Verenigde Staten het verwoordde: We’re the first generation to feel the impact of climate change and the last generation that can do something about it”.

Ik keek om mij heen en zag vele studenten, opa’s oma’s, vaders, moeders en kinderen. Ik zag spandoeken van de vrouwenbeweging, kerkgemeenschappen, boeren en borden met foto’s van kinderen en daaronder teksten zoals “Our Grandchildren want a Livable Planet” en “Inheritors of our earth, What wil we leave them?”.

Inmiddels ben ik terug in Nederland, ben ik twee maanden geleden zelf vader geworden en maak ik mij op om weer de straat op te gaan. Op zondag 21 september, aan de vooravond van een belangrijke klimaattop in New York, vindt de volgende fase in het mobiliseren van die brede burger beweging plaats. In steden zoals New York, Londen, Berlijn, New Dehli, Bogota, Rio en ook in Amsterdam komen honderdduizenden mensen op de been voor wat nu de grootste klimaatdemonstratie ooit lijkt te worden.

Ik denk – net als Naomi Klein in haar nieuwe boek dat in november uitkomt – dat de muur tussen de ‘gewone mens’ en de ‘activist’ afgebroken moet worden en dat we allemaal onderdeel moeten worden van de beweging die leidt tot een volhoudbare en rechtvaardige samenleving voor iedereen. Natuurlijk gaat deze ene demonstratie niet alles veranderen. Maar ik geloof wel dat wanneer genoeg mensen de straat op gaan, politici en beleidsmakers dit op zullen merken en we hopelijk de geschiedenis een duwtje in de juiste richting kunnen geven. Aankomende zondag is het begin van die bredere beweging. Het lukte Martin Luther King en Nelson Mandela. Nu is het aan ons.  March je mee?

Dennis van Berkel (1981) is jurist bij Urgenda. Daar houdt hij zich onder andere bezig met de klimaatzaak die Urgenda samen met meer dan 800 mede-eisers tegen de Nederlandse Staat heeft aangespannen voor het onvoldoende nemen van maatregelen tegen klimaatverandering.