Kokosmelk is een veelzijdig product. Je kunt het drinken in je koffie, verwerken in je curry of de wat dikkere kokosroom kloppen tot vegan slagroom. Het is lekker en past in een plantaardig dieet, maar de kokospalm groeit niet in Nederland en legt een behoorlijk lange reis af. Is dat dan wel duurzaam? Jazeker, want het kopen van een blikje duurzame en eerlijke kokosmelk heeft ook een positief effect. Wat dat effect is, leggen we uit door een blik Amaizin-kokosmelk uit Sri Lanka te volgen van de palm tot op jouw bord.
1. De producent
De ziel van een bedrijf zit in de mensen
Een blik Amaizin-kokosmelk vindt zijn oorsprong in het midden van Sri Lanka. Het bedrijf Ma’s Foods van Mario de Alwis en zijn vrouw Suzette beslaat daar een heel dorp. Zij produceren biologische kruiden, curry’s en kokosmelk. Mario en Suzette geloven in de Japanse bedrijfsfilosofie dat de ziel van een bedrijf in de mensen zit. En daar handelen ze ook naar.
600 mensen met een goede baan
In het bedrijf werken 600 mensen, die doordeweeks in het dorp blijven slapen en eten. Zo houden ze meer loon over om te sparen. Om dit te faciliteren zijn er voor de medewerkers huizen, een wasserette en een restaurant beschikbaar. Daarnaast krijgen vrouwen (financiële) steun tijdens en na de zwangerschap en kunnen kinderen van werknemers naar school. Ook de boeren krijgen een eerlijke prijs. Mario de Alwis hielp hen om zich te verenigen in een fairtrade-associatie.
Met de hand gekraakt
In de fabriek worden de kokosnoten met de hand gekraakt. Dit is een ambacht die je niet van de ene op de andere dag leert. Er is ook een machine beschikbaar, maar Mario wil het ambacht in ere houden en combineert daarbij beide technieken. Als de noot eenmaal gekraakt is, wordt de vezelige buitenkant rond de kokospalmen begraven om water beter vast te houden. Het witte gedeelte wordt geperst tot kokosmelk en verdund met kokoswater tot het gewenste vetpercentage. Binnen een uur na het openen van de noot worden de blikjes door een machine gevuld en gesloten.
Over kokosmelk Kokosmelk wordt gemaakt van het vruchtvlees van de volwassen bruine kokosnoot. Dit gebeurt in een aantal stappen. Eerst wordt het vruchtvlees geraspt, daarna gemengd en gekneed met warm (kokos)water en daarna uitgeknepen in een kaasdoek. Het romige vocht dat bij deze eerste persing vrijkomt heet kokosroom. Om kokosmelk te maken moet het mengproces nog een keer herhaald worden. Een blik kokosmelk is vaak een mix tussen de kokosroom en de kokosmelk en de fabrikant bepaalt de dikte en het vetgehalte.
Overbruggingskrediet
De blikken kokosmelk zijn dus binnen een uur na het kraken gevuld, maar soms duurt het wel 6 maanden voordat de klant voor de blikken betaalt. Om die periode te overbruggen lenen veel producenten geld bij een lokale bank. Ma’s Foods doet dat ook, en het bedrijf leent ook geld via het Hivos-Triodos Fonds. “Lokale banken vragen een onderpand, zoals een fabriek of machine” vertelt Joke van der Ven, Senior Investment Officer bij Triodos. Zij onderhoudt al jarenlang de relatie met Ma’s Food en legt uit dat deze aanpak ook beperkingen heeft: “Op een gegeven moment heb je niets meer over om in onderpand te geven. Wij durven zonder ‘hard’ onderpand handelsfinancieringen te verstrekken, omdat we werken met producenten en kopers die een langetermijnrelatie hebben. We financieren jaarlijks de exportcontracten voor en de koper moet de betalingen via ons laten lopen, zodat we die wekelijks zien binnenkomen.” Dat geeft dus zekerheid. Net als een langetermijnrelatie met internationale kopers. In Nederland is dit de importeur DO-IT.
2. De importeur
Zwavelarme stookolie
Het Barneveldse bedrijf DO-IT staat voor Dutch Organic International Trade. De eigenaar van DO-IT is voormalig boer Poppe Braam. Zijn bedrijf ondersteunt boeren wereldwijd in de transitie naar een duurzame manier van telen die goed is voor het klimaat, maar ook voor de mensen die bij de producent van het product werken. Hij doet dit met geld en kennis.
Zo’n 25 jaar geleden ontmoette Poppe Braam Mario voor het eerst. Ma’s was toen nog klein, maar Mario zat vol ideeën. Inmiddels importeert DO-IT al jaren Skal en EKO gecertificeerde kokosmelk en curry’s rechtstreeks van Ma’s naar Nederland. Dat gebeurt bij voorkeur met schepen, die zwavelarme stookolie gebruiken. Zowel van Sri Lanka naar Rotterdam, als van Rotterdam naar Nijmegen. Vanuit Nijmegen gaan de producten de laatste 60 kilometer naar Barneveld per vrachtwagen.
Doe mee aan veradering van het voedselsysteem bij Triodos Bank Triodos Bank pleit al jaren voor een systeem dat geen schade veroorzaakt aan het milieu, de bodem of de biodiversiteit. We financieren initiatieven die dit willen realiseren met het spaar- en beleggingsgeld van onze klanten. Denk aan biologische winkels en restaurants, maar ook biologisch werkende boeren, voedselverwerkende bedrijven en groothandels. Ben jij nieuwsgierig naar duurzaam beleggen? Triodos Groenfonds is het groenste beleggingsfonds van Nederland, waarmee je onder meer investeert in biologische landbouw. Ontdek meer over beginnen met groen beleggen.
3. De groothandel
De langetermijnrelatie
Vanuit de opslag van DO-IT in Barneveld vertrekken de pallets met Amaizin-kokosmelk en andere producten richting de biologische groothandel Udea, die ze onder andere naar Ekoplaza-winkels brengt. “Onze directeur-eigenaar is onlangs nog naar Sri Lanka geweest om te zien hoe de kokosmelk van Ma’s gemaakt wordt”, zegt Steven IJzerman, kwaliteitsmanager bij Udea. “Ze zijn daar heel open in, van ‘kom maar kijken’.” Udea kiest ervoor om kokosmelk bij DO-IT af te nemen vanwege hun kennis van de biologische markt. “Ze zijn net als wij 100 procent biologisch. In onze visie vallen een eerlijke samenwerking en zorg voor elkaar daar ook onder.”
Ook Udea zet in op een langetermijnrelatie. “We ‘tenderen’ bijvoorbeeld niet, iets waar veel supermarktketens wel voor kiezen. Dan stel je eisen op en vraag je rond wie er onder die voorwaarden kan leveren. Zoiets gebeurt soms wel elk halfjaar opnieuw. Wij gaan niet elk halfjaar zoeken: wie maakt er nog meer biologische en fairtrade kokosmelk?”
4. De winkel: Ekoplaza
Aan het eind van de rit belandt de kokosmelk bij Ekoplaza. Deze keten van biologische supermarkten verkoopt uitsluitend biologische producten en probeert met een herkenbaar huismerk biologisch eten toegankelijker te maken. De Amaizin-blikjes delen het schap met huismerk-kokosmelk, die een vergelijkbare prijs heeft, en een iets duurdere – want vettere – kokosmelk.
Er zitten meerdere zeeën tussen de ingeblikte kokosnoot in je kast en de boom waaraan hij groeide, maar volgens Mario de Alwis is de liefde waarmee zijn mensen de kokosmelk maakten gewoon meegereisd. “Eerlijkheid en tevredenheid in de keten komen de kwaliteit ten goede. Ik geloof erin dat tevreden mensen betere producten maken.” En met jouw keuze maak je dit mogelijk.
Doe je mee met de Anders Eten Maand? Wil je meer weten over gezonde voeding. Voor jou en voor de planeet? Schrijf je dan in voor de Anders Eten Maand. Tijdens de Anders Eten Maand delen we van 1 tot en met 31 oktober via een speciale nieuwsbrief elke week informatie en interviews met inspirerende gamechangers in de voedingsindustrie. Denk aan boeren, producenten van duurzame voedingsmiddelen, influencers, koks en ‘gewone’ mensen die het roer omgooiden. We volgen de laatste trends en vernieuwende ontwikkelingen, delen interessante weetjes en testen zelfs je kennis. Maar we organiseren ook een masterclass en verschillende workshops en maken een online magazine. Inschrijven is gratis en de speciale nieuwsbrief stopt automatisch aan het einde van de maand.
