Julius bouwt met jongeren een voedselbos

In Boskoop, tussen de kwekerijen met kassen, rijen pottenculturen en mono-gewassen, bevindt zich een vreemde eend in de bijt. Het land van Julius: een voedselbos in wording met een bonte verzameling van planten, bomen, bloemen, pipowagens en een tiny house. Het wemelt er van de bijen en insecten en als je niet oplet, struikel je er over een kippenkuikentje, kalkoen of loopeend. De varkens wroeten knorrend met hun neus in de grond en de geiten klimmen en klauteren.

Een voedselbos

Hoewel hij uit een familie van traditionele kwekers komt, is het juist zijn vader die hem aanspoort om een voedselbos te beginnen. “Ik wilde gewoon een boomgaard hebben, met rijen appels en peren. Maar toen ging ik me een beetje in verdiepen in voedselbossen en dacht ik: dit wil ik ook!” Alles wat hier groeit is eetbaar. Tussen de appel- en perenbomen staan aalbessen, zwarte bessen, lupine bonen, komkommerkruid, slaapmutjes, artisjokken en ga zo maar door.

Drie jaar geleden kocht Julius dit stuk grond en hoewel hij nog een lange tijd te gaan heeft voordat het af is, groeit er al van alles. “We hebben nog nooit zo’n goede oogst gehad als dit jaar. Omdat we twee bijenkasten op het terrein hebben gezet, is het heel hard gegaan. De bijen hebben alles goed bestoven.” Het voedselbos is hier niet zozeer het doel, als wel het middel. Elke dag komen hier namelijk tientallen jongeren om samen aan het voedselbos te werken.

Alles is van de jongens

“Hier komen jongens van 9 tot 23 jaar. Ze hebben voornamelijk gedragsproblemen, al dan niet gelinkt aan onderliggende condities, zoals autisme en ADHD.” Ze komen hier omdat ze nergens meer terecht kunnen. School gaat niet meer, werk gaat niet meer. “Ik wil niet zeggen dat dit per se de laatste stap voor ze is, maar ze kunnen niet heel veel verder meer.” Julius en zijn collega’s begeleiden de jongens hier één op één. “Hier kunnen ze lekker hun gang gaan en het is toch een stukje structuur voor ze. Alles wat je hier ziet, is van de jongens. Zo krijgen ze ook een succeservaring, wat goed is voor hun zelfvertrouwen.”

Zeven lagen

De bedoeling is dat het voedselbos uiteindelijk een ecologisch systeem wordt van zeven lagen: van hoge bomen tot het bodemleven. “Permacultuur heet het eigenlijk. Elke laag heeft een eigen functie en werkt met elkaar samen en ondersteunt elkaar. Niet alleen groeien hier grote bomen, maar ook kleine bomen, struiken, kruiden, laagfruit, klimfruit. Naast de ondergrondse laag (bodemleven) heb ik nog een laag toegevoegd, namelijk de waterlaag.”

Het land van Julius is omringd door watergeulen, dus aan water geen gebrek. “We hebben daar eetbare waterplanten in staan, zoals rijst en watermunt. En er zwemmen vissen en ringslagen.” Er wordt geen gebruik gemaakt van pesticiden of andere chemische bestrijdingsmiddelen. In plaats daarvan lopen hier kippen, kalkoenen en loopeenden, die samen de slakken, zaden en pollen van het onkruid eten en daarnaast de grond bemesten.” Alles wat hier groeit en rondloopt heeft een functie.

Het groene woud

Naast het voedselbos heeft Julius ook bakken staan, waar bloemen in groeien en hij heeft een pluktuin. Omdat Julius met jongeren met gedragsproblemen werkt, moet hij soms aanpassingen maken. “Een voedselbos kan ook erg onoverzichtelijk aanvoelen voor de jongens. Sommige van de jongens met autisme werken bijvoorbeeld beter met één van de bloembakken, doordat het afgebakend is. Dan zeg ik, ‘ga jij vandaag maar met deze bak aan de slag.’” Een stukje moestuin is gereserveerd voor Loes, die Julius tegenkwam via een advertentie bij de lokale supermarkt. “Loes zocht een tuintje, dus ik zei, kom lekker hierheen. Ik vind het juist leuk als hier verschillende mensen bij elkaar kunnen komen. Zo zijn de bijenkasten weer van Wouter.”

Hoewel het voor de buren – allemaal traditionele kwekerijen – even wennen was toen Julius hier aan de slag ging, accepteren ze hem wel. “Zij noemen mij het groene woud, omdat zij allemaal potjes met allemaal hetzelfde hebben staan. Dit zijn ze helemaal niet gewend natuurlijk. Ik krijg wel eens opmerkingen van ze, met de vraag wanneer ik nou eens ga maaien bijvoorbeeld. Maar ze vinden het wel leuk, hoor.”

Van kas naar tiny house

Een van de projecten waar Julius momenteel aan werkt, is het bouwen van een tiny house, gemaakt van een oude Boskoopse kas. “Het Boskoopse museum wilde ‘m eigenlijk hebben, maar ik heb hem net op tijd gekaapt. We gebruiken zoveel mogelijk gerecycled materiaal. Behalve een doek om vocht buiten te houden, heb ik er nog niks voor betaald.” Uiteindelijk hoopt Julius nog verder uit te breiden. Het stuk grond van de buren erbij kopen en meerdere tiny houses bouwen, “zodat de jongens daarin kunnen slapen.”

Het lijkt de perfecte combinatie voor Julius: werken met jongeren én voedsel verbouwen. Julius komt uit een familie van kwekers en werkt sinds zijn 18^e al in de zorg. “Eerst werkte ik in een kleinschalige zorgonderneming, waar een dagbesteding was. Speciaal voor mij hebben ze een kwekerij opgezet. Dat heb ik vijf jaar gedaan, maar werken voor een baas zag ik eigenlijk niet zitten. Alles wat ik wilde doen moest eerst goedgekeurd worden. Ik dacht, dat kan ik beter zelf gaan doen.” En dat deed hij.

Een grote tuin en rust

Inmiddels zou Julius niet anders willen. “Ik voel hier de vrijheid om te doen wat ik wil. Hier kan ik mijn eigen plekje creëren. Je kunt mij niet meer op een flatje zetten.” De schuur op het land heeft inmiddels een keuken, douche en een toilet en dus overnachten Julius en zijn vriendin hier ook wel eens. Maar officieel hier wonen, dat mag niet. Het land heeft namelijk een bedrijfsbestemming. “Wel komen de jongeren met regelmaat logeren, vandaar ook de pipowagens. Of de jongens zetten een tentje op. Zo kunnen we de ouders ontlasten. En ja, dit is veel fijner dan ‘opgehokt’ in een huisje of flatje zitten. Als ik hier ’s ochtends de deur opendoe heb ik een grote tuin en rust.”

Meer lezen over voeselbossen? Lees dan ook het verhaal van Frank, die met zijn voedselbos mensen begeleidt naar werk. Of het verhaal van Monique, die de overstap maakte van het commerciële bedrijfsleven naar het planten van voedselbossen als werk.