Hoe Samsø energieonafhankelijk werd
Met veel enthousiasme, humor en gedrevenheid deelt Hermansen het verhaal van hoe zijn eiland, Samsø, energieonafhankelijk werd.
Samsø is een klein Deens eiland vlak voor de kust van Kopenhagen. Het eiland heeft een oppervlakte van 114 vierkante kilometer en telt een kleine 4000 inwoners. In 1997 won het eiland een nationale wedstrijd om een energieonafhankelijk eiland te worden. Hermansen werd aangesteld als een energie consultant, maar bleek uiteindelijk meer nodig in de rol van gemeenschapsadviseur (community consultant). Hij kreeg de taak om zonder extra subsidies, met de op dat moment beschikbare technieken en met brede publieke participatie het eiland energieonafhankelijk te maken. Na 10 jaar tijd werd dit doel bereikt: het produceert zelfs meer energie dan het zelf gebruikt. Bovendien wordt zo’n 75% van de verwarming lokaal opgewekt.
Hermansen opent zijn verhaal met de introductie van een nieuw woord: commonoties. Dit woord is een samenvoeging van het gemeengoed, de commons, en gemeenschappen, communities. Met andere woorden, met commonoties bedoelt hij gemeenschappen die verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gemeengoed en beslissen over de eigen toekomst. “Klimaat is niet mijn hoofd interesse” zegt Hermansen, “ik ben meer geïnteresseerd in gemeenschappen”. Dit is ook direct de kern van zijn succesverhaal. De steun van de gemeenschap was cruciaal bij het bereiken van het energieonafhankelijke Samsø. Hermansen vertelt dat hij de eilandbewoners één voor één moest overtuigen. ‘Het is belangrijk om ieders belang te weten, de gemene deler te achterhalen en je er bewust van te zijn dat mensen een gedeeld belang hebben, maar hiervoor verschillende redenen kunnen hebben. Bovendien moet je kijken naar ieders kwaliteiten, beperkingen en ieders behoeften. Het is belangrijk om op zoek te gaan naar een gedeelde visie van een betere toekomst. Hoe willen wij leven over 10, 20, 30, 50 jaar?’
Hermansen illustreert dit aan de hand van de metafoor van het kampvuur. Stel je voor je spreekt af met je vrienden om een gezellige avond te hebben rondom een kampvuur (gedeeld doel). Vervolgens spreek je af wie er zorgt voor het vuur, wie voor het eten, wie een instrument meeneemt om te zorgen voor muziek enzovoorts enzovoorts. Met andere woorden iedereen neemt iets mee om de avond te faciliteren (ieder zijn eigen kwaliteit). De één komt naar het kampvuur gewoon voor de gezelligheid, de ander voor de muziek, weer een ander voor het eten (verschillende redenen). Op Samsø was het gedeelde doel het worden van een energieonafhankelijk eiland. Hermansen ging in gesprek met de eilandbewoners en ging na wat hun belangen, behoeften en beweegredenen waren. Je hebt de boeren, de smid/loodgieter, de ingenieurs, de hippie, de bankiers de timmermannen enzovoort. Elk met hun eigen belangen en beweegredenen. Eén voor één moest hij ze winnen om het uiteindelijke doel te bereiken.
Nu zijn vijf van de offshore windmolens eigendom van de eilanders en de andere vijf van de lokale overheid. Bovendien verkoopt het eiland haar expertise en kennis op het gebied. Het hele project heeft er voor gezorgd dat er elk jaar een enorme toestroom is van toeristen die het eiland zelf willen zien en van het eiland willen leren. Op die manier heeft groene energie Samsø extra welvaart gebracht.
Nederland ook energieonafhankelijk?
Logischerwijs rijst al snel de vraag op, kunnen we dit ook in Nederland doen? Hermansen zelf praat liever niet over het opschalen van Samsø, maar in plaats daarvan kan Samsø dienen als inspiratie. ‘Samsø is natuurlijk een eiland en de bewoners delen een van de rest van het land afgezonderde ruimte, wat het makkelijker maakt om betrokkenheid ook fysiek op gang te brengen. Het is belangrijk om per gemeenschap te kijken wat werkt. Ook een voordeel voor Samsø was de voordelige wetten op het gebied van duurzame energie.’ Wel ziet Hermansen een parallel met de Nederlandse eilanden. De Nederlandse waddeneilanden hebben de ambitie om energieonafhankelijk te worden in 2020, zo is te lezen op de site van de waddeneilanden. Of het mogelijk is om op het vaste land een energieonafhankelijke gemeenschap te creëren, zal de tijd moeten uitwijzen. Wat we in ieder geval kunnen leren van Samsø is dat de leden van de gemeenschap betrokken moeten worden bij het proces, dat ze zich deel van en eigenaar van het project voelen en dat de gemene deler gevonden wordt. Kortom: participatie van alle betrokkenen is van vitaal belang voor succes.
Meer weten over Samsø? Ga dan naar de site van Hermansen’s Energie Academie: www.energiakademiet.dk/en.
Bekijk ook de VPRO Tegenlicht aflevering Power to the People. Hier vertelt Hermansen over zijn eiland:
En hier vind je de hele uitzending.
1 gedachte over “Wat Nederland kan leren van energieonafhankelijk eiland Samsø”
Deze nieuwe manier van energie opwekken zal een grote voordeel zijn voor de Nederlandse consument, vooral voordelig voor in de portemonnee.
Reacties zijn gesloten.