Wat is duurzamer: water koken met een fluitketel, waterkoker of quooker?

Of het nou voor een kopje thee, filterkoffie of een pan water voor de pasta is: water koken is aan de orde van de dag. Volgens het CBS koken we dagelijks gemiddeld 2,6 liter water per persoon. Als je dan kijkt naar de kopjes heet water (thee, koffie of iets anders), dan is dat 4,6 kopjes per persoon. Bij vrouwen ligt dat net iets hoger en bij mannen net iets lager, maar het gaat nog steeds om behoorlijke hoeveelheden gekookt water. Een van onze lezers vroeg zich dan ook af wat de meest duurzame methode is om water te koken: met de fluitketel, een warm waterkoker of een quooker (of elke andere vorm van een kraan waar kokend water uitkomt). We doken erin.

Gas versus elektriciteit

Laten we beginnen met het feit dat we in 2050 -als alles volgens plan verloopt- van het gas af zijn. Dat betekent dat je de fluitketel dan niet meer op het gasfornuis kan zetten. Maar zo’n fluitketel kan natuurlijk ook prima op een inductieplaat of elektrisch kookstel. Als je tussen die twee moet kiezen, is koken op inductie duurzamer (en uiteindelijk goedkoper), omdat het minder stroom verbruikt dan een elektrische kookplaat.

Voor het water koken op inductie is wel een behoorlijke verbouwing nodig, omdat je een aparte stroomdraad nodig hebt die naar de meterkast loopt en je er twee groepen voor moet reserveren. Bij een grote inductieplaat is dat zelfs 3 groepen. Dat is dus vooral iets om -met een blik op de toekomst- te doen bij een verbouwing van de keuken. En hoewel Nederlanders al een paar jaar massaal aan het overstappen zijn op elektrisch koken, lijkt een kleine meerderheid vooralsnog nog steeds op gas te koken. Als we elektrisch koken vergelijken met gas, dan is er nu nog weinig verschil in CO2-uitstoot meldt Milieu Centraal. Maar als de stroom straks duurzamer wordt, gaat het verschil wel degelijk tellen en is water koken op inductie dus de meest duurzame optie van deze drie (gas, elektrisch, inductie).

Waterkoker of fluitketel

Goed, gas of stroom maakt voor nu dus nog niet zoveel uit, maar in de nabije toekomst wel. Een waterkoker of fluitketel kunnen we dan allebei elektrisch gebruiken om water te koken. De vraag is dan welke van deze twee duurzamer is. Het antwoord: het maakt niet zo heel veel uit. Wat wél uitmaakt, is de hoeveelheid water die je kookt. Want meer water koken, betekent meer elektriciteit verbruiken. Het is dus zaak om bij water koken precies de juiste hoeveelheid te kiezen en meer te koken dan we gaan gebruiken. Wil je een kopje thee of koffie? Kook dan vooral een kopje (en geen drie). Of giet de rest in een thermoskan, zodat je er later op de dag nog van kan genieten en je het water koken niet opnieuw hoeft te doen. Ben je iemand die regelmatig maar een kopje gekookt water nodig heeft? Kies dan voor een kleinere waterkoker, zodat de verleiding minder groot is om de ketel vol te gooien.

Ontkalk je waterkoker regelmatig

Een andere belangrijke tip: ontkalk je apparaat regelmatig, want een verkalkt verwarmingselement (in geval van de waterkoker of een koffiezetapparaat) doet er net iets langer over om het water aan de kook te brengen en verbruikt dus meer stroom. Een verwarmingselement in de bodem is dan ook duurzamer dan een spiraal in de waterkoker zelf, want die verkalkt sneller. Je kan je waterkoker heel makkelijk ontkalken met behulp van (biologische) witte natuurazijn of kook een (biologische) uitgeperste citroenschil mee in het water: het zuur heeft hetzelfde effect. Even naborstelen met een afwasborstel en je ziet hoe het kalk heel makkelijk loslaat en je bent meteen zero waste bezig door die citroenschil hiervoor te gebruiken (in plaats van in de prullenbak te gooien).

Een Quooker of andere kokendwaterkraan

Dan een Quooker of kokendwaterkraan. Om ervoor te zorgen dat jij op elk moment van de dag een kopje kokend water uit de kraan kan tappen, moet het water goed op temperatuur gehouden worden en dat kost stroom: zo’n 90 tot 280 kWh per jaar. Dat kost je ongeveer 23 tot 70 euro (als de energieprijs tenminste 25 cent is per kWh, want het kan dus ook duurder uitvallen). Als je met een fluitketel of waterkoker dus precies de hoeveelheid water kookt die je nodig hebt (en niet onnodig veel meer), dan is de kokenwaterkraan níet de meest duurzame optie. Ook als je graag een hele pot thee zet (en opdrinkt) is een quooker níet duurzamer, simpelweg omdat het meer energie kost.

Wil je toch graag een kokendwaterkraan in je keuken? Kies dan voor een zuinig model dat goed geïsoleerd is, want door de goede isolatie blijft het water langer warm en hoeft de boiler minder snel aan te slaan om de boel op temperatuur te houden. En als je op vakantie gaat, kan je het apparaat het beste uitzetten: dat scheelt je al snel 5,5 tot 16 kWh aan stroom. Dat is toch mooi meegenomen. Ook voor je rekening.

Koffie zetten

Hoewel filterkoffie bij tijd en wijlen weer helemaal terug lijkt te zijn van weggeweest, zetten de meesten van ons nog steeds koffie met een koffiezetapparaat, pads of cups. We zochten al eens uit wat duurzamer is: pads of cups. Het antwoord lees je hier. Als je puur kijkt naar het energieverbruik, dan maakt het niet zoveel uit welke van deze drie apparaten je gebruikt. Wel geldt ook hier: maak niet meer koffie dan je nodig hebt, want alles wat je weer door de gootsteen spoelt, is slecht voor het milieu. Wist je dat we 30 procent van onze koffie weggooien? Dat is niet alleen zonde qua energieverbruik, maar ook zonde qua koffie (ter informatie: de milieu impact van een kopje koffie is ongeveer 10 keer zo groot als die van een kopje thee, lees er hier meer over en welke andere dranken een grote milieu impact hebben).

Bij alle apparaten is het trouwens belangrijk om ze niet in de standby-modus te laten staan, want dit vreet ongemerkt energie. Zet je koffiezetapparaat of waterkoker dus altijd uit (bij nieuwe apparaten gebeurt dit vaak al automatisch) of trek de stekker eruit. Want alle beetjes helpen, niet alleen voor het milieu, maar ook voor de portemonnee.

Conclusie water koken

Of je nou koffie of thee zet: de manier waarop je het zet maakt qua milieu impact niet heel veel uit, al is het gebruik van een Quooker of andere kokendwaterkraan wel echt de minst duurzame keuze. Als we iets verder zijn qua duurzame energie, gaat ook het verschil optellen en kies je het beste voor water koken via een waterkoker of een fluitketel op inductie (in plaats van gas of elektrisch). Maar de meeste impact maak je vooral met de hoeveelheid water koken: gebruik alles wat je kookt, of kook niet meer dan je gebruikt is hierin het advies. De meeste waterkokers hebben een venstertje waar de hoeveelheid kopjes op afgetekend staan: maak daar gebruik van en giet wat je over hebt in een thermoskan voor later.

Water koken: hoe doe jij dat? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.