Maak jij groene keuzes vooral uit schuldgevoel? Nergens voor nodig. Het werkt juist veel beter om je te laten motiveren door een gevoel van trots. Mensen die hun keuzes baseren op een verwacht gevoel van trots in plaats van een geanticipeerd schuldgevoel, maken namelijk veel groenere keuzes. Weg dus met dat schudgevoel, en ruim baan voor trots over groene keuzes.
Dat je sneller groene keuzes maakt als je anticipeert op trots in plaats van schuldgevoel, is recentelijk wetenschappelijk onderzocht. Amerikaanse onderzoekers van de prestigieuze Universiteit van Princeton publiceerden een studie in het vakblad PLOS ONE waarin ze dit rapporteren. De onderzoekers bestudeerden de redenen die mensen hebben om duurzame keuzes te maken. ‘Daarbij neigen mensen ernaar om acties te vermijden die resulteren in negatieve emoties, zoals schuldgevoel, en streven ze juist acties na die positieve emoties veroorzaken, zoals trots’, vertelde onderzoeker Elke Weber in het persbericht.
Eco-bank of modieuze sofa
Het doel van de onderzoekers was om na te gaan wat de grootste rol speelde: het voorkomen van een schuldgevoel, of juist het nastreven van trots. Om dit te achterhalen ontwierpen ze een grootschalig online experiment met bijna duizend proefpersonen. Deze proefpersonen moesten een vragenlijst invullen waarbij ze voor groene keuzes gesteld werden. Zo moesten ze een denkbeeldige bank aanschaffen. Daarbij konden ze kiezen tussen een modieuze sofa of een ‘eco’ bank, die qua stijl wat meer gedateerd aandeed. In een ander scenario mochten de proefpersonen een bepaald aantal van 14 groene voorzieningen voor een appartement kiezen. Addertje onder het gras: iedere voorziening verhoogde de huurprijs van het appartement.
Tijdens het maken van deze groene keuzes werden de proefpersonen op verschillende manieren gemanipuleerd. Zo stond er bij sommigen een enkel zinnetje bovenaan de webpagina, dat benadrukte dat de keuzes van de proefpersonen hen een gevoel van trots of schuld zou kunnen bezorgen. Bij één deel van de proefpersonen werd daarbij een geanticipeerd gevoel van trots aangewakkerd, bij een ander deel was dat een verwacht schuldgevoel. Een laatste controlegroep werd op geen enkele manier gemanipuleerd.
Trots in campagnes
Wat bleek? De proefpersonen bij wie een verwacht gevoel van trots was opgewekt, maakten gemiddeld groenere keuzes dan de proefpersonen bij wie op hun schuldgevoel was ingespeeld. Volgens de onderzoekers zou dit ermee te maken kunnen hebben dat het inspelen op een schuldgevoel weerstand kan oproepen. Als je iemand vertelt wat hij móet doen, kan hij of zij in de verdediging schieten. Dit is juist níet wat je wilt bereiken. Het werkt beter om juist te benadrukken hoe trots je je kunt voelen als je een verantwoorde keuze maakt. Deze vondst, zo zeggen de onderzoekers, kan van groot belang zijn bij campagnes die oproepen tot duurzame keuzes.
Maar ook mensen die allang duurzame, groene keuzes maken leren iets van dit onderzoek. Als het ons één ding laat zien is het dat het niet verkeerd is om trots te zijn op je groene gedrag. Dat gevoel van trots motiveert namelijk om ook in de toekomst duurzame en verantwoorde keuzes te maken – veel meer dan een schuldgevoel dat doet. Dus weg met dat schuldgevoel, en ruim baan voor de trots over je groene gedrag!
