Waarom is winterzwemmen zo gezond voor je?

Winterzwemmen: ik ben een watje als het aankomt op kou en water, dat zeg ik maar meteen. Dus toen ik een paar zomers geleden van een Finse sauna zo de ijskoude zee in plonsde, was ik meer dan trots op mezelf. De zee in Finland wordt in de zomer namelijk niet echt warm. Althans, in mijn beleving. Toch kan ik me zo voorstellen dat het altijd nog een stukje warmer was dan de Amstel of het IJ in januari, want natuurwater in Nederland verandert vanaf november zo ongeveer in een ijsbad. Toch lijkt winterzwemmen steeds populairder. Zo zie ik regelmatig mensen in zwembroek op de kade staan die zich afdrogen of hoofden die boven het donkere water uitsteken

Winterzwemmen in de Amstel

Laatst had ik mezelf in een dikke trui, winterjas en muts gewikkeld voor een stadswandeling langs een mistige Amstel. Je kon de overkant nauwelijks zien liggen. Op de kade stonden twee mensen die hun natte lijf net in een dunne badjas hadden gewikkeld en nu met rode, goed doorbloede blote benen en voeten in slippers naar het koffiekraampje aan de overkant liepen waar ze heel rustig in de rij op hun beurt gingen wachten. Ze zagen er blij en opgewekt uit en ik ervaarde iets van jaloezie: wat heerlijk als je elk weerstype durft te trotseren om in het koude Amstelwater te duiken, dacht ik. Maar waarom zou je dat doen? Omdat het gezond is.

Goed voor je humeur

Volgens Finse onderzoekers is regelmatig winterzwemmen niet alleen goed voor je humeur (ja, echt), maar zorgt het ook voor vermindering van stress, vermoeidheid en verbetert het je geheugen. De zwemmers die meededen aan het onderzoek en last hadden van reuma, fibromyalgie of astma meldden dat hun pijnklachten verminderden door het zwemmen. Dat komt waarschijnlijk omdat het ijskoude water een stressreactie veroorzaakt, het zenuwstelsel activeert en noradrenaline aanmaakt.

Wim Hof alias de Iceman

De Nederlandse Wim Hof boekt al jaren wereldwijde bekendheid als de Iceman. Hij zwemt tussen de ijsschotsen in IJsland, rent in korte broek de marathon boven de poolcirkel en zit rustig meer dan een uur te chillen in een bad met ijsklontjes, alsof het niks is. Kou en ademhalingsoefeningen versterken samen je immuunsysteem, is zijn boodschap. Ook als je gezond bent en geen klachten hebt, helpt kou om je energieker en fitter te voelen. In 2014 krijgt Wim Hof bijval van het Radboud UMC.

Een ijsbad na het sporten

Ook fanatieke sporters zweren vaak bij een ijsbad na een intensieve training om de spieren te helpen bij het herstel. Door de kou trekken de bloedvaten samen en worden ontstekingsprocessen afgeremd. Hiermee kan je pijntjes voor zijn. Door het samentrekken van de spieren wordt het melkzuur eruit geperst en heb je de volgende dag minder last van spierpijn. Dan moet je natuurlijk wel iets langer dan één lange ademteug in dat ijskoude water zitten. Ik hoorde een topsporter bij de Britse tv-presentator Graham Norton ooit vertellen dat de kou in het begin als pijn aanvoelt. Hij kwam het ijsbad pas weer uit als die pijn was weggetrokken. Om maar even aan te geven hoe lang je in dat ijsbad moet blijven.

Winterzwemmen

Goed, terug naar het winterzwemmen. De eerste reactie van het lichaam (en de geest) op ijskoud water is er één van stress. Je hartslag en ademhaling vliegen omhoog (het bekende naar adem happen) en de adrenaline giert door je lijf. Het duurt ongeveer 90 seconden voordat de stressreactie van je lijf afneemt en je je ademhaling weer onder controle hebt.

Tussen de oren

Kou zit ook gedeeltelijk tussen je oren trouwens: hoe erger je het in je hoofd maakt, hoe verschrikkelijker het wordt. Juist door die aversie en angst los te laten en de kou gewoon te ervaren voor wat het is, leer je de kou te trotseren. Net als bij mindfulness vind je er dus even helemaal niks van en focus je je gewoon op het onder controle krijgen van je ademhaling.

Overigens is het wel handig om niet in je eentje te gaan zwemmen. Als je dan kramp krijgt of je krijgt je ademhaling niet onder controle en je gaat hyperventileren, dan is er altijd iemand bij je om je te helpen. Want hoe je het went of keert: winterzwemmen lijkt toch iets extreems dat vanuit Scandinavië en Rusland is komen overwaaien en waar we in dit koude kikkerlandje misschien nog wat aan moeten wennen.

Ik houd het voorlopig even bij het koud ‘afdouchen’, wat ik al een hele overwinning vind in de winter. En eerlijk gezegd, merk ik daar al wat de voordelen zijn van kou. Zo stap ik altijd energieker uit de douche dan als ik het oversla. Dus wie weet dat ik over een jaar of wat dapper genoeg ben voor het echte werk van winterzwemmen in ijskoud water.   

Ben jij fan van winterzwemmen? Laat het ons weten en deel je tips en ervaringen door hieronder een reactie achter te laten.

Over de schrijver

20 gedachten over “Waarom is winterzwemmen zo gezond voor je?”

  1. Ik woon op een schip, dus ik heb het voordeel dat ik zo het kanaal in spring. Al jaren doe ik dit elke ochtend, te beginnen in september tot aan de zomer als het water minder schoon is. Eerst een half uurtje oefeningen binnen om goed op te warmen en dan plons het water in, vijf tot tien minuten zwemmen. Het feest begint pas echt als het water minder dan 5 graden is en het mooiste is als het die nacht gevroren heeft en er een klein laagje ijs op ligt, dat knisperend afbreekt bij elke slag. Ik zwem wel met handschoentjes aan, want ik hield erg lang dooie vingers en bij ijs is het is ook heel handig want dat is gevaarlijk scherp. Twee winters geleden kreeg ik voor het eerst in lange tijd griep…voor mij was dat het bewijs dat het heel goed is voor je afweersysteem, het was namelijk de eerste winter dat ik niet gezwommen heb omdat ze werkzaamheden aan het kanaal verrichtten . Toeval??

  2. Ik zwem nu bijna 2 jaar elke dag buiten. Er bestaat geen mooier begin van de dag! Inderdaad goede tip is in de zomer of nazomer beginnen en dan wel elke dag gaan, dan merk je dat het echt snel went en je de boost gaat ervaren. Je krijgt er enorm veel energie van. Daarna doe ik grondoefeningen en/of een wandeling of rondje hardlopen. Gewoon proberen!

  3. Kou doet wat met je . Je lichaam komt in overlevingsstand .
    Je een voelen met het koude water .
    Even afzien , nadien dopamine giert door je lichaam . Starten in de zomer 2 x per week en volhouden . Wie weet hou je veel virussen buiten de deur . Gr poul

  4. Ja, heerlijk! Goed voor je humeur en je lijf. In combinatie met een goede warming-up vooraf zorgt het toch voor beweging in deze corona-tijd waar zwembaden en sportscholen dicht zijn.
    Als je nu zou willen starten… het is wel heel fris nu. In dit artikel allerlei tips om veilig buiten te zwemmen: https://www.zwemanalyse.nl/zwemmen-in-koud-water/.
    En mocht je een maatje zoeken? Wij hebben per provincie een appgroep waar mensen samen afspreken. Aanmelden kan via info@zwemanalyse.nl, ovv telefoonnummer en provincie

  5. Er is niets fijner dat het hele jaar lekker buiten zwemmen. Bij kouder weer kan een wetsuit helpen tegen de kou.
    Ik ga als het water richting de vijf graden gaat eerst in wetsuit zwemmen in daarna vervolgens nog lekker even zo in badpak wij te gaan.
    Voor een na het zwemmen iets warms drinken is ook heel erg fijn. Bij thuiskomst niet te warm douchen anders het gevoel dat ik verbrand. Het geeft energie, heb mij astma veel beter onder controle ( medicijnen zijn de helft verminderd) en ben verder ook niet echt ziek geweest de laatste jaren.

  6. Ik zwem sinds 2013 elke dag buiten. Het geeft elke dag weer een fijn gevoel of het nu juli is of begin februari. Onder de tien graden zwem ik natuurlijk geen half uur maar 9 minuten lukt altijd prima. Maar voor de mensen die dit ook willen gaan doen begin het liefst met winter zwemmen in september en ga dan rustig de winter in. Tot en met december gaat het altijd wel makkelijk. De laatste maanden van de winter zijn wat moeilijker. Het gaat zoals de ice man ook vaak aangeeft niet om de kou maar vooral om je ademhaling. Loop of ga altijd rustig het water in en pas je zwemtijd aan je gevoel van die dag.

  7. Sinds september vorig jaar, neem ik bijna ieder weekend een duik in natuurwater. We begonnen met twee vrouwen en bestaan nu uit een groep van meer van 10. In wisselende samenstelling en op verschillende plekken, trotseren we het koude water. We zijn heel impulsief begonnen. Het leek ons gewoon heel fijn om te doen. En wat blijkt? Het is veel meer dan dat! Het gevoel is onbeschrijflijk. Een gevoel van dat je leeft, de verbinding met de natuur en met elkaar. Ieder keer weer een feestje om te doen. En inderdaad je voelt je daarna energieker en blijer! Leuk om dit artikel te lezen. Ik ga het delen in onze groepsapp OERvrouwen :-).

  8. Kou

    Ik hield niet van afzien. Niet van pijn, niet van vermoeidheid, niet van steken in mijn zij of van buiten adem raken. Voor mij geen teamsport, marathon of bergbeklimmen. Ik was liever toeschouwer en beschouwer. Zelfs van een feestje genoot ik liever vanaf de zijkant en ik vertrok graag ongezien. Ik was een ontzettende koukleum, sliep ’s winters onder vijf-zes dikke lagen, soms met een pyjama en sokken, altijd met een kruik. In september sloot ik de achterdeur en leefde binnenshuis met de verwarming aan, tot maart, dan ging de deur en het leven eindelijk weer open. Een lange deprimerende van buiten afgesneden winter, waarvan het grijze januari en februari bijna niet om door te komen. De auto bracht me achter glas naar andere binnenruimten.

    Sinds de tweede coronagolf sloot ik een verbond met kou. Kou als vriend, als bondgenoot, als een uit diepe slaap wakker kussende geliefde. Ik douchte al een tijd koud af, heel helpend tegen ochtendpaniek. Als ik in een paar stappen de warme kraan dicht draai kom ik gedwongen in het hier en nu. Aan piekerdingen denken is onmogelijk, daarvoor is de stress van het koude water te groot, ik moet er helemaal bij zijn, met al mijn aandacht en aanwezigheid in mijn lijf, tot het went en ontspant en volloopt met frisse vreugde, die blijft als ik warm aangekleed aan de slag ga, de hele dag nog al die laagjes temperaturen in mij voelend: levendig, wakker, vitaal.

    Ik geef noodgedwongen les met ramen en deuren open en dikke truien aan. Ik bel mijn ouders op het schommelbankje in de tuin, soms in het donker, zo kan ik ze steunen terwijl ik frisse lucht krijg. Ik doe mijn yoga-Pilatusoefeningen op een matje op het gras, tussen natte bladeren, kijkend naar de grijze luchten, die zoveel nuances blijken te hebben, hoger dan de hoogste gotische kathedraal, achter al die laagjes grijze wolken die over elkaar heen jagen soms in de diepste hoogte een heel licht stukje blauw, omgeven door de bruingrijze silhouetten van de kersenboom, de treurwilg, de eik, de door Régis gekoesterde opkomende kastanje, de enorme populieren links en de kale takken van de struiken rondom me. Vogels vliegen door die uitgestrekte lucht in allerlei hoogtelagen. Ik hoor de eksters, de mezen, de klepperende roodborstjes. Mensen met honden die een praatje maken in het park. Motregen valt als zegen uit de hemel op mijn door de inspanning verhitte gezicht.

    Ik loop hard. Mijn rondje door het park, langs het riviertje, over het talud, rond de visvijver. Ik ren, sprint, wandel, ren, sprint, wandel en val ontploft neer in mijn tuin, voel mijn razende lijf tekeergaan en dan heel, heel langzaam kalmeren en gewaarworden van de grond onder me, van de lucht die me aanraakt, van al die bomen, wolken en vogels. Ik realiseerde me dat de diepe ontspanning waarin ik zak als ik op mijn door de zon verhitte rots lig, aan de overkant van de rivier in mijn paradijs in de Ardèche, ademend, voelend, zijnd, dat dat niet tijd- en plaats gebonden is, maar een gevolg van overgave aan het hier en nu, waar dat ook is. Ik geef me over aan mijn tuin, mijn grond, mijn vogels en mijn Nederlandse luchten.

    De zee riep me in oktober al, in november weer en toen gaf ik gehoor. Zonder uitstel kleedde ik me uit en liep het water in. Ik snakte naar adem, mijn hart ging als een razende tekeer, de golven namen me, ik liet me golven, ik werd gloeiendheet, tintelend, blij, trots, mijn lijf knalrood, mijn hoofd geshaked gedachtenloos, rillend koud en kolkend heet. Met stijve vingers trok ik mijn kleren weer aan, stevig afgedroogd door Régis, die het zelf liever aankeek. Ik voelde me de hele dag en nacht ultiem levend en verlangde naar nog een keer. Het is verslavend.

    Ik volgde mijn verlangen buiten te zijn. Het hele jaar rond. Overdag, ’s avonds laat. Bij licht, in het donker. Bij zon en in grijsheid. Bij droog weer en regen. We wandelen iedere dag. Vaak dichtbij, soms een extra mooie route na een stukje rijden. Ik legde mijn gêne af en zwom in het roepende veendonkere ven, in grijs regenweer, ingehaald door de nacht voor we bij de auto waren. Bij een schitterend avondrood boven een ander ven, op fietsafstand van huis bleek na jaren ge-auto. In de snelstromende grijsbruine rivier die de mens bond aan deze regio. Het was koud. Mijn hart bonsde, mijn adem vocht, mijn voeten trappelden, mijn hoofd dook, ik zwom, ik zwom, op mijn buik, op mijn rug, onder die overdrijvende wolken, het was koud, het deed pijn, ik tintelde, ik ontspande, ik bleef, ik zag hoe mooi het was, tussen het bruine riet, tussen wegzwemmende eenden en stoïcijnse meerkoetjes. Ik straalde omdat ik, de toeschouwer, er midden in was, midden in mijn leven, in mijn natuur, in de dag zoals die was in precies dit seizoen. Ik beschreef Régis en mijn dochter als een nieuwsgierige verslaggever de waanzinnige sensaties in mijn lichaam. Toen mijn handen versteenden klom ik op de modderige kant en liet me afdrogen als een verkleumd kind dat uit de zwemles komt. Thuis onder de hete douche was op nieuw sensationeel. Mijn gedachten als onbelangrijke wolkenflarden rondom mijn aardse hemellichaam, randverschijnselen naast al die lavastromen in me. Een warme chocolademelk in mijn buik, met daaromheen al die frisheid in een warme wollen trui een goddelijke beloning.

    Ik Zwem Buiten In De Winter Dus Ik Besta

    1. Wat schrijf je prachtig, Anemoon! Misschien ben je schrijver, misschien helemaaaaaal niet, maar dit soort stukjes zou je met meer mensen mogen delen, als je het mij vraagt!
      Ik heb ervan genoten en o, wat gun ik het je van harte om je zo goed en in je middelpunt te voelen. Goede keuzes heb je gemaakt, mijn complimenten ❤️

  9. Idd ook ik ben gestart ( eind oktober ) met de run dip run . Sporten , lekker warm, en dan het koude water in. Tussen de 2 en 10 min… even door de pijn heen. Focus punt zoeken en blijven zitten. Na het afdrogen en aankleden nog even 20 min hardlopen en voel mij dan echt herboren.
    Ondertussen ook thuis iedere dag voor het douchen 20 of 30 pushups en 30 sec. Koud afdouchen… daarna fit en scherp de dag beginnen … aanrader !

  10. Winterzwemmen is heerlijk. Wel altijd minstens met zn tweeen gaan inderdaad. En bij daglicht zwemmen. Wij doen een muts of badmuts op en blijven met ons hoofd boven water. Je moet gewoon rustig blijven, eerst voel je pijn, dan kou en daarna voel je helemaal niks meer. Dan is het het lekkerst, maar dan moet je niet te lang meer in het water blijven. Het aantal graden van de watertemperatuur is zo ongeveer het aantal minuten dat je in het water kunt blijven. Daarna rustig eruit, rustig afdrogen en aankleden. Dan begin je de kou weer te voelen en dan lopend of op de fiets naar huis, dan warm je zo weer lekker op.

Reacties zijn gesloten.