Op mijn aanrecht staat naast de spoelbak een emmertje voor al mijn groenten- en fruitafval. Elke avond – tijdens het opruimen van mijn keuken – gooi ik dat in de groenbak en vraag ik me af waarom ik er geen compost van maak. Herkenbaar? Wil je ook zelf compost maken? In dit blog leg ik je uit hoe je dat kunt doen.
Wat is compost?
Compost is een natuurlijke meststof die wordt gemaakt door organisch afval te laten ontbinden tot een rijke, donkere en kruimelige substantie. Het is een geweldige manier om afval te verminderen en tegelijkertijd je tuin te verrijken met voedingsstoffen.
Om compost te maken, heb je organisch materiaal nodig, zoals groenten- en fruitresten, bladeren, gras, snoeiafval, koffiedik en eierschalen. Maar let op: zorg ervoor dat je geen vlees, vis of vetten in je composthoop doet. Deze stoffen kunnen de compost aantasten en ongezond maken.
Verschillende manieren om te composteren
Zelf compost maken kan op verschillende manieren; in de tuin, op je balkon of thuis.
Een wormenkrukje
Een wormenkrukje, ook wel wormenbak genoemd, is een kleine, afgesloten container die speciaal is ontworpen voor het kweken van compostwormen. Het bevat meerdere lagen waarin de wormen organisch materiaal verwerken tot compost, terwijl overtollig vocht wordt afgevoerd.
HetkanWEL testte een wormenkrukje. Hier lees je er meer over.
Een compostbak
Een compostbak is een grotere, vaak afgesloten container die wordt gebruikt om compost te maken. Het bevat organisch materiaal zoals voedselresten, gras, bladeren en takken, die worden afgebroken door bacteriën en andere micro-organismen tot compost. Compostbakken zijn er in verschillende maten en materialen en kunnen worden gekocht of zelf worden gebouwd. Ze zijn ook geschikt voor op je balkon.
Een composthoop
Een composthoop is een grote stapel organisch materiaal die op de grond wordt opgebouwd en die niet is afgesloten. Het organische materiaal wordt regelmatig omgedraaid en belucht om te zorgen voor een gelijkmatige afbraak en een goede verdeling van vocht en zuurstof. Composthopen zijn meestal geschikt voor grotere hoeveelheden organisch materiaal en zijn handig voor tuinen.
Bokashi
Met de bokashi-methode kan je organisch afval geurloos fermenteren in plaats van het te laten rotten, zoals bij composteren het geval is. En dat kan zowel in het klein, bij jou thuis, als in het groot, bij de boer op het land. Voor huis, tuin en keuken bokashi heb je een speciale emmer nodig. Die vul je met een bodempje boskashi starter waar je het keukenafval op gooit. Daarna voeg je weer een laagje starter toe enzovoort. Tot de emmer vol is. Dan moet je het geheel nog tien dagen laten staan om het fermentatieproces af te ronden.
Je moet overigens wel regelmatig vocht aftappen via een kraantje in de bokashi emmer. Dit vocht kan je, verdund met 100 delen water, ook weer gebruiken als vloeibare mest voor je planten. Het vocht heeft, net als de bokashi zelf, een zure geur. Dit komt door het fermentatieproces. Helemaal geurloos is het dus niet, hoewel je dit met een dicht deksel niet schijnt te ruiken.
Volgens de Consumentenbond, die een bokashi emmer testte, is het nadeel van deze methode dat je afval niet echt verteert, zoals bij composteren. In andere woorden: als het proces klaar is, ziet het afval er nog net zo uit als toen je het in de emmer deed. Je moet dus hele klokhuizen en bananenschillen in je tuin begraven, waar het vervolgens door het bodemleven verder afgebroken wordt. En het is om die reden ook slim om groter afval klein te snijden, voordat je het in de emmer gooit. Waarvan akte.
Zelf compost maken
Stap 1: Kies de juiste plek.
Kies een zonnige en goed doorlatende plek voor je composthoop of -bak.
Stap 2: Kies het juiste formaat
Kies een formaat dat past bij je huishouden en tuin. Een te kleine hoop kan niet efficiënt composteren, terwijl een te grote hoop lastig te onderhouden kan zijn.
Stap 3: Gebruik de juiste materialen
Begin met het verzamelen van organisch afval in een compostbak of -hoop. Zorg ervoor dat je de juiste verhouding hebt tussen bruin materiaal, zoals bladeren en takken, en groen materiaal, zoals groente- en fruitresten.Zorg voor een goede mix om de juiste verhouding van koolstof en stikstof te krijgen.
Stap 4: Maak het klein
Breek het afval in kleine stukjes, zodat het sneller kan composteren
Stap 5: Voeg water toe:
Zorg ervoor dat je composthoop vochtig is, maar niet te nat. Het is het beste om het afval te besproeien terwijl je het toevoegt.
Stap 6: Belucht de compost
Zorg voor voldoende beluchting in de hoop door het af en toe om te draaien of door er gaten in te maken.
Stap 7: Gebruik wormen
Als je een wormenbak hebt, kun je wormen toevoegen om het composteringsproces te versnellen.
Stap 8: Voeg compostversnellers toe
Er zijn verschillende compostversnellers op de markt die het proces kunnen versnellen. Deze kunnen worden gekocht bij tuincentra.
Stap 9: Wees geduldig
Het composteringsproces kan enkele maanden duren. Na enkele maanden tot een jaar zou de compost klaar moeten zijn. Het zou donkerbruin en kruimelig moeten zijn en geen grote stukken afval meer moeten bevatten. Blijf ondertussen organisch afval aan de composthoop toevoegen terwijl het composteert. Geduld is dus vereist!
Stap 10 Gebruik de compost
Zodra de compost klaar is, kun je het gebruiken als voedingsstof voor je tuin of planten.
Landelijke Compostdag
Op 25 maart is het Landelijke Compostdag. Tijdens de Landelijke Compostdag delen gemeenten op veel plekken in het land eenmalig compost uit. Daarmee bedanken zij mensen voor hun inspanning om groente-, fruit-, en tuinafval (gft) gescheiden aan te leveren. Zo stimuleert de afvalsector het scheiden van gft afval, maar nog leuker is het om je eigen compost te maken.
Kun je nog wel wat praktische hulp gebruiken? Bezoek dan op 25 maart de voedseltuin Rotterdam. Daar organiseert het wormenhotel een leuke en leerzame dag.
Datum: 25 maart
Tijd: 12.00-15.00 (inloop 11.30)
Locatie: Voedseltuin Rotterdam in Rotterdam west. Keilestraat 5
