De oceaan is het kloppende hart van onze planeet: ze reguleert het klimaat, produceert zuurstof, herbergt miljoenen soorten leven en is een buffer tegen de ergste gevolgen van klimaatverandering. Toch zijn we ons hier niet altijd van bewust. Daarom vroegen we onze lezers wat zij eigenlijk weten – én doen – voor de zee. De inzichten zijn hoopvol, net als de wetenschap. Dit zijn 25 feiten over de oceaan die je misschien nog niet wist, maar die je wel zullen inspireren om haar beter te beschermen.
Tijdens de derde VN-Oceaantop (UNOC3) in Nice kwamen vorige maand 15.000 deelnemers – waaronder 60 wereldleiders – samen met één doel: de oceaan beschermen. De conferentie resulteerde in het Nice Ocean Action Plan, met meer dan 800 toezeggingen om mariene natuur te beschermen, vervuiling tegen te gaan, diepzeemijnbouw te reguleren en financiering vrij te maken voor kwetsbare kuststaten.
Opvallende beloften kwamen van onder meer de EU (€1 miljard), Frans-Polynesië (grootste beschermde zeegebied ter wereld) en Duitsland (€100 miljoen om munitie uit zee te halen). Ook werd het aantal landen dat het Verdrag inzake de volle zee ratificeert verhoogd naar 50 – een stap dichter bij officiële inwerkingtreding. Volgens VN-topman Li Junhua is de toon gezet: “De golven van verandering zijn gevormd – nu is het aan ons om ze voort te stuwen.”
Lees ook: 10 redenen om te stoppen met vis eten
Dit is natuurlijk goed nieuws, maar ook wij kunnen zelf bijdragen aan de Oceaan. Daarom zetten we 25 feiten over de oceaan voor je op een rij om wat meer inzicht te krijgen in wat de zee ons brengt.
1. De oceaan is een CO₂-held
Slechts 64% van onze lezers wist dat de oceaan meer CO₂ opneemt dan het regenwoud. Toch is het zo: jaarlijks slurpt de oceaan tussen de 2 en 3 miljard ton CO₂ op – ongeveer 25% van onze totale uitstoot. Zonder deze natuurlijke buffer zou de aarde al veel sneller zijn opgewarmd.
2. Meer dan 230.000 bekende diersoorten – en dat is nog maar het begin
De oceanen herbergen volgens schattingen minstens 230.000 bekende diersoorten, maar wetenschappers vermoeden dat er meer dan twee miljoen soorten in totaal leven. Het gekke is dat we meer weten over Mars dan over onze eigen diepzee.
3. Ook onderwater groeit het groen
Er zijn tienduizenden soorten zeewieren, zeegrassen en algen. Alleen al het aantal beschreven soorten zeewier ligt boven de 10.000. Zeewier speelt een cruciale rol in het filteren van water, het vastleggen van CO₂ en het vormen van leefgebieden.
4. Elke dag belandt er 8 miljoen kilo plastic in zee
Dat is ongeveer een vuilniswagen per minuut. Slechts een klein deel ervan blijft drijven; het grootste deel zinkt of valt uiteen in microplastics die overal in het ecosysteem terechtkomen. Boyan Slat probeert met The Ocean Cleanup het plastic op te ruimen en ervoor te zorgen dat het niet in de oceaan terechtkomt (zie punt 12).
5. De oceaan warmt razendsnel op
Sinds 1955 heeft de oceaan meer dan 90% van de extra warmte door broeikasgassen opgenomen. In 2025 werden wereldwijd recordtemperaturen gemeten in de oceanen. Warmer water betekent minder zuurstof, verstoorde stromingen en afstervende koraalriffen.
6. Miljarden dieren sterven dagelijks door visserij
Bij industriële visserij worden dagelijks miljarden vissen gevangen én onbedoeld bijgevangen soorten als dolfijnen, zeeschildpadden en haaien gedood.
7. Sleepnetten zijn vernietigend, maar nog niet overal verboden
In Europa zijn sommige vormen van bodemsleepnetten verboden in beschermde gebieden, maar wereldwijd worden ze nog veel gebruikt. Volgens onze lezers vindt 88% dat destructieve visserijmethodes verboden zouden moeten worden. Naar aanleiding van de bioscoopfilm Ocean van David Attenborough, die in beeld brengt wat de destructieve gevolgen zijn van onder andere sleepnetten, heeft Groot Brittannië een wet in de maak waarin het gebied waarin trawling verboden wordt, uitgebreid. Hopelijk volgt de rest van de wereld dit voorbeeld.
8. Wat als we stoppen met vis eten?
Uit onze mini-enquête blijkt dat 32% van de respondenten helemaal geen vis eet. Dat is opvallend hoog. Minder vis eten zou bijdragen aan het herstel van vispopulaties en kwetsbare ecosystemen. Want niet alleen de vis die we eten wordt uit de oceaan gehaald, ook een heel aantal andere dieren, vissen en planten.
9. Diepzeemijnbouw is een opkomende dreiging
Toch weet slechts 56% van onze lezers wat het precies is. Diepzeemijnbouw is het ontginnen van metalen in de diepzee – vaak in gebieden met nauwelijks onderzocht leven. De impact is onbekend, maar mogelijk onherstelbaar. Trump heeft een decreet ondertekend om diepzeemijnbouw te stimuleren. Als je geen idee hebt, wat het is, kan je een kijkje nemen in Fabrique des Lumières in Amsterdam, waar in samenwerking met Greenpeace de film ‘Bescherm de oceanen’ is toegevoegd aan de tentoonstelling De Zee.
10. Er zijn nog gezonde plekken – zoals Raja Ampat
In Indonesië liggen koraalriffen met een uitzonderlijk rijke biodiversiteit. Ook de Phoenix Islands in de Stille Oceaan zijn een voorbeeld van een ecosysteem waar het relatief goed gaat. Bescherming werkt.
11. De oceaan produceert meer dan 50% van onze zuurstof
Dankzij fytoplankton, zeegrassen en algen is elke tweede ademhaling die je neemt te danken aan de oceaan. Letterlijk onmisbaar.
12. Er zijn opruimhelden aan het werk
Initiatieven zoals The Ocean Cleanup, Seabin en Clear Blue Sea halen plastic uit oceanen en havens. Kleine en grote projecten laten zien dat actie werkt.
13. Je kunt kleding dragen die oceaanplastic hergebruikt
Merken zoals Adidas (met Parley-lijn) of Patagonia maken kleding, badmode of schoenen van gerecycled oceaanplastic.
14. Bedrijven beginnen te investeren
Initiatieven zoals Blue Carbon en duurzaamheidsfondsen van bijvoorbeeld Builders Vision richten zich op herstel van mangroves, zeewierboerderijen en natuurherstel onder water. Maar grootschalige financiering blijft nog achter.
15. Zeewier is een klimaat-superheld
Het groeit snel, heeft geen kunstmest nodig, zuivert water, slaat CO₂ op, en kan dienen als voedsel, bio-brandstof en plasticvervanger. De potentie is enorm.
16. Koraalriffen verdwijnen – tenzij we ingrijpen
Meer dan 50% van de riffen wereldwijd is inmiddels verdwenen. Maar herstel is mogelijk: met bescherming, herstelprojecten en minder opwarming kunnen riffen zich herstellen.
17. Walvis- en dolfijnjacht gebeurt nog steeds
In Japan en de Faeröer-eilanden worden jaarlijks nog duizenden walvissen en dolfijnen gevangen. Vaak onder het mom van traditie. Japan, Noorwegen en IJsland zijn de de 3 landen waar de walvisjacht nog niet is verboden. Internationale druk kan helpen dit te stoppen. Toch is het herstel van de walvispopulatie een succesverhaal. De walvis leek een aantal jaren geleden gedoemd uit te sterven: op het dieptepunt werden er jaarlijks meer dan 80.000 walvissen gedood. Maar sinds het in de meeste landen verboden is, heeft de populatie zich hersteld en gaat het soorten als de Bultrug weer voor de wind.
18. Slechts 8% van de oceaan is beschermd
Voor 2030 is het doel: 30%. Onze lezers vinden dit wenselijk (52%), maar lastig haalbaar (slechts 24% denkt dat het lukt). Toch geldt: elke stap telt.
19. We weten minder van de oceaan dan van Mars
Meer dan 80% van de oceaanbodem is nog niet in detail in kaart gebracht. Tegelijkertijd boren we er al naar grondstoffen. Tijd om eerst goed te onderzoeken.
20. Jij kunt vandaag beginnen
Minder plastic, minder vis, bewustere keuzes, duurzame merken, stemmen op groene politiek – allemaal manieren waarop jij invloed hebt op het lot van de oceaan.
21. De oceaan beslaat 71% van de aarde
En bevat 96,5% van al het water op aarde. Dat maakt haar onmisbaar voor al het leven.
22. Microplastics zijn overal
Van de diepste troggen tot aan Zwitserse bergtoppen. Microplastics zijn in ons eten, ons water en zelfs in ons bloed aangetroffen.
23. Zeevogels en zeedieren stikken in plastic
Volgens schattingen sterven jaarlijks tot een miljoen zeevogels en meer dan 100.000 zeedieren door plasticvervuiling. Preventie is essentieel.
24. Meeste olievervuiling komt niet door scheepsrampen
Maar van landvervuiling die via rivieren de oceaan bereikt. Denk aan olie, chemicaliën en landbouwafval.
25. De oceaan leeft in ons bewustzijn – en dat groeit
Meer dan de helft van de deelnemers aan onze mini-enquête staat open om gedrag aan te passen. Nog eens 16% doet dat al. Niemand gaf aan dat ze niets zouden willen doen. Dat stemt hoopvol.
De oceaan is geen oneindige bron, maar een kwetsbaar systeem dat onze bescherming nodig heeft. Gelukkig groeit het bewustzijn, ontstaan er prachtige initiatieven en komt oceaanherstel steeds hoger op de politieke agenda. De cijfers laten zien dat verandering mogelijk is. Als wij voor de oceaan zorgen, zorgt zij voor ons. Elke druppel telt.
