Waarom is winterzwemmen zo gezond voor je?

Winterzwemmen: ik ben een watje als het aankomt op kou en water, dat zeg ik maar meteen. Dus toen ik een paar zomers geleden van een Finse sauna zo de ijskoude zee in plonsde, was ik meer dan trots op mezelf. De zee in Finland wordt in de zomer namelijk niet echt warm. Althans, in mijn beleving. Toch kan ik me zo voorstellen dat het altijd nog een stukje warmer was dan de Amstel of het IJ in januari, want natuurwater in Nederland verandert vanaf november zo ongeveer in een ijsbad. Toch lijkt winterzwemmen steeds populairder. Zo zie ik regelmatig mensen in zwembroek op de kade staan die zich afdrogen of hoofden die boven het donkere water uitsteken. 

Winterzwemmen in de Amstel

Laatst had ik mezelf in een dikke trui, winterjas en muts gewikkeld voor een stadswandeling langs een mistige Amstel. Je kon de overkant nauwelijks zien liggen. Op de kade stonden twee mensen die hun natte lijf net in een dunne badjas hadden gewikkeld en nu met rode, goed doorbloede blote benen en voeten in slippers naar het koffiekraampje aan de overkant liepen waar ze heel rustig in de rij op hun beurt gingen wachten. Ze zagen er blij en opgewekt uit en ik ervaarde iets van jaloezie: wat heerlijk als je elk weerstype durft te trotseren om in het koude Amstelwater te duiken, dacht ik. Maar waarom zou je dat doen? Omdat het gezond is.

Goed voor je humeur

Volgens Finse onderzoekers is regelmatig winterzwemmen niet alleen goed voor je humeur (ja, echt), maar zorgt het ook voor vermindering van stress, vermoeidheid en verbetert het je geheugen. De zwemmers die meededen aan het onderzoek en last hadden van reuma, fibromyalgie of astma meldden dat hun pijnklachten verminderden door het zwemmen. Dat komt waarschijnlijk omdat het ijskoude water een stressreactie veroorzaakt, het zenuwstelsel activeert en noradrenaline aanmaakt.

Wim Hof alias de Iceman

De Nederlandse Wim Hof boekt al jaren wereldwijde bekendheid als de Iceman. Hij zwemt tussen de ijsschotsen in IJsland, rent in korte broek de marathon boven de poolcirkel en zit rustig meer dan een uur te chillen in een bad met ijsklontjes, alsof het niks is. Kou en ademhalingsoefeningen versterken samen je immuunsysteem, is zijn boodschap. Ook als je gezond bent en geen klachten hebt, helpt kou om je energieker en fitter te voelen. In 2014 krijgt Wim Hof bijval van het Radboud UMC.

Een ijsbad na het sporten

Ook fanatieke sporters zweren vaak bij een ijsbad na een intensieve training om de spieren te helpen bij het herstel. Door de kou trekken de bloedvaten samen en worden ontstekingsprocessen afgeremd. Hiermee kan je pijntjes voor zijn. Door het samentrekken van de spieren wordt het melkzuur eruit geperst en heb je de volgende dag minder last van spierpijn. Dan moet je natuurlijk wel iets langer dan één lange ademteug in dat ijskoude water zitten. Ik hoorde een topsporter bij de Britse tv-presentator Graham Norton ooit vertellen dat de kou in het begin als pijn aanvoelt. Hij kwam het ijsbad pas weer uit als die pijn was weggetrokken. Om maar even aan te geven hoe lang je in dat ijsbad moet blijven.

Winterzwemmen

Goed, terug naar het winterzwemmen. De eerste reactie van het lichaam (en de geest) op ijskoud water is er één van stress. Je hartslag en ademhaling vliegen omhoog (het bekende naar adem happen) en de adrenaline giert door je lijf. Het duurt ongeveer 90 seconden voordat de stressreactie van je lijf afneemt en je je ademhaling weer onder controle hebt.

Tussen de oren

Kou zit ook gedeeltelijk tussen je oren trouwens: hoe erger je het in je hoofd maakt, hoe verschrikkelijker het wordt. Juist door die aversie en angst los te laten en de kou gewoon te ervaren voor wat het is, leer je de kou te trotseren. Net als bij mindfulness vind je er dus even helemaal niks van en focus je je gewoon op het onder controle krijgen van je ademhaling.

Overigens is het wel handig om niet in je eentje te gaan zwemmen. Als je dan kramp krijgt of je krijgt je ademhaling niet onder controle en je gaat hyperventileren, dan is er altijd iemand bij je om je te helpen. Want hoe je het went of keert: winterzwemmen lijkt toch iets extreems dat vanuit Scandinavië en Rusland is komen overwaaien en waar we in dit koude kikkerlandje misschien nog wat aan moeten wennen.

Ik houd het voorlopig even bij het koud ‘afdouchen’, wat ik al een hele overwinning vind in de winter. En eerlijk gezegd, merk ik daar al wat de voordelen zijn van kou. Zo stap ik altijd energieker uit de douche dan als ik het oversla. Dus wie weet dat ik over een jaar of wat dapper genoeg ben voor het echte werk van winterzwemmen in ijskoud water.   

Ben jij fan van winterzwemmen? Laat het ons weten en deel je tips en ervaringen door hieronder een reactie achter te laten.