Een zolder vol spullen waar je (bijna) niet meer durft te komen. Een garage waar geen plek meer is voor de auto. Een gangkast die niet meer open kan zonder dat er dingen uitvallen. Opruimen en ontspullen valt niet mee, want waar begin je en waar moet je met al die oude spullen naar toe? Iris en Jan bedachten hier een oplossing voor: de Ontspulknul. Deze organisatie helpt jou met speciale Ontspuldagen om orde op zaken te stellen en de spullen die je niet meer gebruikt of nodig hebt een (duurzaam) tweede leven te geven. Hoe ze dat doen? Dat vertelde Iris aan hetkanWEL.
Samen ontspullen
De Ontspulknul ontstond als project van de Nationale Denktank. Elk jaar kunnen enthousiaste jonge mensen met een mbo, hbo of wo-achtergrond zich hiervoor aanmelden om zich samen vier maanden lang te verdiepen in het thema. Ditmaal ‘Betekenisvol Ouder Worden’. Hier leerden Iris en Jan elkaar kennen en ze kwamen, na gesprekken met experts in het land, samen op een project over ontspullen. ‘We merkten: hoe ouder je wordt, hoe meer spullen je verzamelt. En hoe meer last je daarvan hebt, omdat je daardoor bijvoorbeeld moeilijker kunt verhuizen naar een kleinere woning. Tegelijkertijd is het ook lastig om afstand te doen van spullen, bijvoorbeeld vanwege emotionele waarde’, vertelt Iris.
Behalve emotionele waarde is er nog een andere, hele belangrijke, reden waarom veel oudere mensen niet ontspullen: het lukt ze niet (meer) om alle spullen te verzamelen en op te tillen om naar een inzamelpunt te brengen. De oplossing hiervoor? ‘Samen ontspullen tijdens Ontspuldagen!’, lacht Iris. ‘We dachten: ideaal. We maken op die dagen een inleverpunt ergens centraal in de wijk, op loopafstand voor alle buurtbewoners. En we halen gratis spullen op bij mensen die deze vanwege gezondheidsredenen zelf niet af kunnen geven.’
De allereerste Ontspuldag
Op papier klinkt iets dat je bedenkt altijd heel leuk, maar hoe pakt het vervolgens uit in de praktijk? Dat gingen Iris en Jan uittesten in de Pijp in Amsterdam. ‘We hadden een bus gehuurd en een stapel flyers ontworpen en besteld. Die deelden we vervolgens op woensdag in de buurt rond. Daarop stond de aankondiging voor de Ontspuldag op zaterdag.’ Van tevoren zeiden Iris en Jan tegen elkaar: ‘Het zou leuk zijn als er 30 mensen komen.’
Ze werden positief verrast! ‘Die dag deden 120 mensen mee. En we werden meerdere keren gebeld met de boodschap: “Deze spullen staan hier al zo lang, kunnen jullie me alsjeblieft helpen? Het lukt me niet om ze zelf naar jullie toe te brengen”. Het was zo mooi om al deze mensen écht te helpen.’ Benieuwd hoe de dag eruit zag? Dat kun je hier zien:
Opruimen met de Ontspulknul
Voor de Ontspuldagen hebben Iris en Jan niet alleen contact met gemeentes, maar ook met lokale partners. Denk bijvoorbeeld aan een buurthuis, een Repair Café of een wijkvereniging. Vaak een plek waar mensen al weleens van gehoord hebben of misschien al zijn geweest. Ze zoeken een geschikte centrale plek in de wijk, waar mensen maar een korte afstand voor af moeten leggen en gaan aan de slag met de promotie. ‘Dat doen we met flyers die we langs de deuren brengen in de wijk, daarmee bereiken we onze doelgroep het beste.’
Op de dag zelf staat er een team van Ontspulknullen klaar en staan er allemaal bordjes op het plein om structuur aan te brengen bij het inleveren. Bijvoorbeeld voor elektronica, voor kleding, maar ook voor servies, boeken of speelgoed. Zo weten mensen precies waar ze hun spullen af moeten geven of neer moeten leggen. ‘Af en toe vindt iemand die spullen in komt leveren, iets anders dat deze persoon graag wil hebben. Ondanks dat ons hoofddoel ontspullen is, maken wij dan soms een uitzondering. Omdat wij het ook belangrijk vinden dat spullen een tweede leven krijgen.’
De Ontspuldag is niet alleen een moment om op te ruimen, maar ook een kans voor sociaal contact. ‘We zorgen dat er altijd genoeg tijd is voor een praatje, zeker sommige ouderen willen graag vertellen over wat iets voor hun heeft betekend. En dan komen er soms best wat emoties los als ze het inleveren. Ook geven mensen aan dat de Ontspuldag precies het zetje is dat ze nodig hadden om eindelijk eens op te ruimen.’
Zoveel oude spullen
Na een succesvolle Ontspuldag ligt het plein vol met spullen. En wat dan? Daarvoor werken Iris en Jan samen met de lokale kringloop en de milieustraat. ‘De meeste spullen kunnen we na afloop afgeven bij de Kringloop. Zij geven ons vaak van tevoren ook wat tips over wat we wel en niet in kunnen leveren. Sommige spullen zijn té gebruikt, die moeten dus naar de milieustraat.’ Elektronica is vaak wat lastig. Hiervoor wordt ook contact gezocht met lokale organisaties. Soms kunnen die elektronische spullen die nog goed zijn testen en klaarmaken voor hergebruikt. Elektronica die niet meer hergebruikt kan worden, gaat ook naar de milieustraat.
Toekomstplannen
Na de eerste succesvolle Ontspuldagen in Amsterdam richten Iris en Jan zich ondertussen ook op de rest van het land. Zo zijn ze in Delft en Rotterdam aan de slag gegaan, was begin mei de eerste Ontspuldag in Leiden en willen ze graag in gesprek met nog meer gemeentes. Want ze merken: het werkt! Juist de deadline, ‘dan en dan is de Ontspuldag’, zorgt ervoor dat mensen op gaan ruimen. Of hulp inschakelen om ze daarbij te helpen. Hun doel? Zoveel mogelijk mensen helpen ontspullen door in elke gemeente twee keer per jaar een Ontspuldag te organiseren. En een toekomst waarin mensen alleen leven met de spullen waar ze écht waarde uit halen.
Hoewel Iris en Jan zich met de Ontspulknul voornamelijk richten op wat oudere mensen is natuurlijk iedereen welkom om een handje te helpen en zelf ook te ontspullen. Ben jij na het lezen van dit artikel enthousiast geworden? Houd dan goed de website van de Ontspulknul in de gaten voor acties bij jou in de buurt. Tip de Ontspuldagen aan je vrienden, familie of buren. Of vertel je gemeente dat dit ook echt iets is voor bij jullie in de wijk. Veel plezier met ontspullen!
Lees ook: deze 15 spullen kan je vandaag nog opruimen en wegdoen
